موضوع ایجاد یک شبکه مستقل از اینترنت از اواخر سال 84 در کشور مطرح شد و بنا به تصمیمات هیأت دولت وقت، مقرر شد تا این شبکه طی سه سال به بهرهبرداری برسد و طراحیهای کلی شبکه نیز انجام شود، گرچه حالا 10 سال از آن روزها میگذرد ولی هنوز این شبکه بهطور کامل اجرایی نشده است. اما چندی پیش معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از اتمام طراحی جامع شبکه ملی اطلاعات و آماده شدن گزارش دوم اجرای این پروژه برای ارائه به شورای عالی فضای مجازی خبر داد و گفت: فعالیت مربوط به طراحی شـبـکـه ملی اطلاعات با مـشـارکـت نـخـبگان دانـشـگـاهی و صـنـعتی براساس چارچوبهایی که شورای عالی فضای مجازی تعیین کرده کلید خورده و هماکنون طراحی جامع و کامل آن انجام شده و به اتمام رسیده است.
نصرالله جهانگرد با بیان اینکه تقسیم کار ملی برای عملیات اجرایی شبکه ملی اطلاعات میان شرکت ارتـبـاطات زیــرساخت و اپراتورهای ارتباطی معین شده و بهتدریج در حال انجام است، گفت: این اقدام در راستای تأمین زیرساختهای فنی شبکه ملی اطلاعات صورت گرفته است.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه اقدامات فنی برای تقویت استقلال شبکه ملی اطلاعات صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: هماکنون، گروههای طراحی با همکاری اپراتورهای ارتباطی در حال طراحی بخشهای پاییندستی شبکه ملی اطلاعات هستند تا پس از اتمام طراحیهای این بخش، سرمایهگذاریهای متناسب با آن انجام شود.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات با تأکید براینکه گزارش پیشرفت پروژه را یکبار در شورای عالی فضای مجازی ارائه کردهایم، گفت: مجددا با نظارت مرکز ملی فضای مجازی، در حال تدوین گزارش مرحله دوم پیشرفت پروژه هستیم تا در جلسات آتی شورای عالی فضای مجازی این گزارش، ارائه شود.
شبکه ملی فرصت یا تهدید؟
بررسیها نشان میدهد درحالیکه شبکه ملی اطلاعات به نهایی شدن نزدیکتر شده است، کاربران داخل کشور نگرانیهایی از اجرایی شدن این طرح دارند و شبکه ملی اطلاعات را آغازی برای محدودسازی دسترسیها به شبکه جهانی اینترنت میدانند. رضا گدوکی کارشناس شبکه در گفتوگو با «فرصت امروز» نگرانیها از راهاندازی شبکه ملی را بیاساس دانست و اظهار کرد: ایجاد شبکه جدا از اینترنت تنها به کشور ما محدود نمیشود و بسیاری از کشورهای دنیا یا چنین پروژهای را اجرا کردهاند یا ایجاد چنین شبکهای را در برنامه خود دارند.
وی افزود: شبکه ملی اطلاعات میتواند دسترسی به دیتاهای داخلی را بسیار سریعتر کند و کاربران با چندین برابر سرعت فعلی میتوانند به اطلاعاتی که در داخل کشور میزبانی میشود دسترسی داشته باشند و این درحالی است که امنیت آنها نیز افزایش قابل توجهی خواهد داشت.
این کارشناس درپاسخ به این سوال که نگرانیهایی در مورد کنترل کاربران با ایجاد شبکه ملی اطلاعات وجود دارد، آیا این امر صحت دارد؟ گفت: برای روشن شدن موضوع مثالی میزنم. در حال حاضر، همه ما در منازل و محل کارمان از تلفنهای ثابت استفاده میکنیم و همه میدانیم که تنها مراجع قضایی آن هم با مجوز میتوانند مکالمات را شنود کنند اما با این وجود هیچکدام از ما نگرانی در این زمینه نداریم و بارها بهصورت روزانه از تلفن استفاده میکنیم. شبکه ملی اطلاعات هم به همین شکل است و اینکه هر کسی بتواند بر آن نظارت داشته باشد یا از کاربران جاسوسی کند به هیچ عنوان صحت ندارد.
گدوکی اظهار کرد: بزرگترین مزیت ایجاد شبکه ملی امنیت و قطع وابستگی به سرویسهای خارجی است و درصورتیکه بنابر دلایل مختلف سرویسدهندگان خارجی محدودیتهایی را برای مردم ما به وجود آورند میتوان نمونههای داخلی را جایگزین آنها کرد.
فرید حسینینیا، کارشناس ارتباطات و مدرس دانشگاه درباره پیشنیازهایی که کاربران برای اتصال به شبکه ملی نیاز خواهند داشت به «فرصت امروز» گفت: کاربران با همین تجهیزاتی که برای اتصال به اینترنت نیاز دارند میتوانند از محتوای شبکه ملی اطلاعات نیز استفاده کنند. وی افزود: برای اتصال به شبکه ملی نیازی به ایاسپی ویژهای نیست و کاربران با همان اشتراکی که در حال حاضر استفاده میکنند میتوانند از محتویات شبکه داخلی نیز استفاده کنند.
حسینینیا، با اشاره به اینکه سرعت شبکه ملی اطلاعات سریعتر از اینترنت خواهد بود گفت: کاربران میتوانند با هزینه کمتر نسبت به اینترنت به اطلاعات این شبکه دسترسی پیدا کنند یا تولید محتوا کنند. البته هنوز هزینه استفاده از محتوا در شبکه ملی تصویب نشده است. این استاد دانشگاه اظهار کرد: یکی دیگر از مزیتهای این شبکه کاهش نگرانی والدین از دسترسی کودکان خود به مطالب نامناسب است چون بهراحتی میتوانند با درخواست قطع سرویس اینترنت، کودکان خود را در شبکه ملی تنها بگذارند.