اصرار وزارت بهداشت و انکار صدا و سیما

«چیپس بخورید و یک دستگاه خودرو برنده شوید»، «پفک بخورید تا کلید آپارتمان‌تان را تحویل بگیرید»و... اینها نمونه‌هایی نچسب از آگهی‌های رنگارنگی است که از رسانه‌های مختلف هر لحظه به خورد مخاطبان داده می‌شود و البته از تاثیرات آنها نیز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد، چرا که استفاده از جذابیت‌های انیمیشنی یا موزیکال در پربیننده‌ترین ساعات پخش برنامه‌ها چه در رادیو و چه در تلویزیون و حتی بیلبوردهای تبلیغاتی شهری باعث روآوردن کودکان به مصرف هرچه بیشتر این محصولات شده است.

این محصولات به‌طور خزنده راه خود را در وعده‌های غذایی روزانه کودکان باز کرده و باعث بروز عوارض متعددی از جمله ابتلا به فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی‌- عروقی و آلرژی در کودکان می‌شود. این تبلیغات در حالی از سوی رسانه‌های مختلف منتشر می‌شود که طبق مستندات قانونی مجلس شورای اسلامی، 10 درصد برنامه‌های صدا وسیما باید به موضوع سلامت اختصاص داشته باشد. ممنوعیت تبلیغ خوراكی‌های آسیب‌رسان به سلامت، تكلیفی قانونی است كه هم در برنامه چهارم توسعه آمده و هم در ماده 37 برنامه پنجم توسعه بر این ممنوعیت تاكید و حتی برای آن جریمه هم در نظر گرفته شده به‌گونه‌ای كه مطابق تبصره‌ای قانونی، چنین تخلفی از 10 میلیون تا یك میلیارد ریال جریمه دارد و تكرار آن هم جریمه‌ها را 20 درصد نسبت به قبل افزایش می‌دهد.

از چندی پیش وزارت بهداشت عزم خود را به منظور محدود کردن تولید و مصرف کالاهای آسیب‌رسان به جامعه جزم کرد و انتشار فهرست اسامی این محصولات را در دستور کار خود قرار داد. رییس سازمان غذا و دارو از تشکیل کارگروهی با عضویت دستگاه‌های ذی‌ربط خبر داد و گفت: «این کارگروه به‌منظور ارتقا و بهبود سلامت جامعه برای وضع عوارض و افزایش مالیات کالاهای آسیب‌رسان به سلامت تصمیم‌گیری می‌کند. آسیب‌رسان بودن برخی از این کالاها از جمله دخانیات و نوشابه‌های گازدار قطعی است و در حال حاضر مالیات و ارزش افزوده برخی از کالاهای آسیب‌رسان حدود 8 درصد است که این عوارض باید به 2 برابر یعنی تا 16 درصد افزایش یابد.»

پس از اظهارات رییس سازمان غذا و دارو، وزیر بهداشت طی نامه‌ای به مسئولان دستگاه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط خواستار حرکت فرهنگی برای تامین سلامت مردم شد و طی نامه‌ای به معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست کرد که به منظور همراهی با اهداف کلان سلامت جامعه و پیشگیری از سوء‌استفاده برخی از سودجویان، طی یک حرکت فرهنگی همراه کمپین ایجاد شده برای سلامت مردم، تمامی مطبوعات و نشریات کشور از چاپ تبلیغات كالاهای آسیب‌رسان به سلامت مانند فرآورده‌های غذایی پرچرب و با نمك بالا خودداری کنند.

مدیرکل نظارت سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه وزارت بهداشت در ابتدای هر سال کمیته‌ای تشکیل می‌دهد و در مورد کالاهای آسیب‌رسان تصمیم‌گیری می‌کند، گفت: «تبلیغ غلات حجیم شده شامل چیپس و پفک که در زمره مواد‌غذایی سالم نیستند و در رده کمتر سالم طبقه‌بندی می‌شوند، ممنوع است اما متاسفانه صدا و سیما تاکنون به دلایلی که خودشان می‌دانند این محصولات را تبلیغ کرده‌اند.» وی با اشاره به اینکه قسمتی از محصولات این لیست مربوط به نظام پزشکی است، خاطر نشان کرد: «خدمات مربوط به مشاوره تغذیه و روش‌های مختلف لاغری و چاقی، داروهای لاغری و مکمل‌های چاقی، قسمت‌های مختلف مربوط به خدمات مداخله‌ای افزایش قد و خدمات بدنسازی از جمله این موارد است که متولیان آنها مراجعات زیادی به سازمان مبنی بر گرفتن مجوز تبلیغات در صدا و سیما می‌کنند که تا این لحظه هیچ‌گونه مجوزی از سوی سازمان ارائه نشده است، چرا که تلاش ما این بوده که جایگاه و برند نظام پزشکی را سالم و ارزشمند نگه داریم.»

وی ضمن جدا کردن بحث تبلیغ از تولید تصریح کرد: «گاهی دارویی تولید می‌شود تحت عنوان کپسول لاغری که واقعا کپسول لاغری است و از وزارت بهداشت نیز مجوز گرفته. این دارو در حال تولید است و قریب به 2 هزار نفر نیز در کارخانه تولید‌کننده آن مشغول به کارند. این کپسول می‌تواند در جامعه پخش، به‌وسیله پزشک تجویز و به مصرف برسد اما اگر ما به این دارو اجازه تبلیغ بدهیم، باعث می‌شود افرادی که به دلایل مختلف دچار چاقی هستند به اشتباه سراغ مصرف این دارو بروند.» وی ادامه داد: «بعضی مواد خوراکی از رسته غلات حجیم شده مانند چیپس جزو مواد‌غذایی کمتر سالم هستند، یعنی این محصولات برای سلامت مضر نیستند به شرط آنکه درست و به اندازه مصرف شوند اما با تبلیغ، ما این نکته را القا می‌کنیم که فرزندان ما بیشتر از این محصولات مصرف کنند، پس در واقع تبلیغ آنها ممنوع است نه تولید آنها.»

* کارشناس حقوق