معمولا هر اداره و سازمانی قوانین اداری و خطومشی خاص خود را در زمینه نیروی انسانیاش دارد که با توجه به مصالح سازمان و کارمندان وضع شده و رعایت آنها و حفظ چارچوب کاری تعریف شده در آن محدوده الزامی است. هر مدیر مجرب میداند برای تاثیرگذار بودن این مقررات، هم کارمندان باید خود را ملزم به رعایت آنها بدانند هم سازمان در قبال کارمندان باید ضوابط مربوط را بهدرستی اعمال کند. با این همه، برخی مدیران زمان زیادی را صرف پیچیدهتر و سختگیرانهتر کردن این مقررات میکنند و با شدت عمل خود سبب میشوند قوانین دستوپاگیر شوند و در نتیجه کارمندان تعامل کمتری از خود نشان دهند.
از نظر من مدیران بیش از حد مقرراتی یا مقررات را به خوبی نمیشناسند یا بسیار محافظهکارند که به این شکل محکمکاری میکنند و در توجیه کار خود میگویند کار از محکمکاری عیب نمیکند و همه مسئولیتها را به گردن «مقررات» و «ضوابط» میاندازند و بیتوجه به آثار پنهان و مخرب این طرز تفکر و تخریب انگیزه و روحیه کاری و تعامل کارمندان، به نوعی از خود سلب مسئولیت میکنند.
مدیری را میشناسم که بسیار سختگیر و مقرراتی بود. این مدیر به کارمندی که همسرش در اثر بیماری از دنیا رفته بود، فقط سه روز آن هم برای مراسم خاکسپاری و تدفین همسرش، مرخصی داده بود. گرچه این مرخصی طبق مقررات اداره بود و او پس از سه روز در محل کار خود حاضر و مشغول کار شد اما هیچ همدردی با وی نشد و حداقل یکی دو روز دیگر به او مرخصی داده نشد تا اندکی آلام روحی او تسکین یابد و بتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد.
هرچند این مدیر در این شرایط رفتاری قانونی با کارمند خود داشت اما بهواقع چنین رفتار ماشینی و غیرانسانی میتواند انگیزه کارمند را از بین ببرد، ضمن اینکه کار کردن با روحیه خسته قطعا بازده خوبی نخواهد داشت و این طرز رفتار لطمه بیشتری به شرکت وارد میکند.
برای اجتناب از این اشتباه چه باید کرد؟
از قدیم گفتهاند از هر دست بدهی از همان دست هم میگیری؛ بهعنوان یک مدیر باید همواره این نکته را در نظر داشته باشید. در نمونه عملی مذکور، مدیر میتوانست کمی انسانیتر به قضیه نگاه کند و با مقداری احساس و اندکی خلاقیت، راهحل بهتری برای دادن مرخصی بیشتر به کارمند خود بیاید و انگیزه او را حتی در همان شرایط بغرنج تقویت کند. مثلا میتوانست از مدیر امور اداری و پرسنلی اداره درباره قوانین و تبصرهها و موارد خاص قانونی موجود در اینباره سوال کند تا حتیالامکان علاوه بر رعایت ضوابط و مقررات و با در نظر داشتن مصالح درازمدت اداره، انسانیتر با آن کارمند برخورد شود. بهعنوان یک مدیر مخصوصا در مسائلی نظیر مسائل انسانی که مقررات مشخصی وجود ندارد سعی کنید تصمیمات خود را با دقت بیشتری اتخاذ کنید و حتما مسائل انسانی را با حفظ مصالح اداره در نظر بگیرید.
مسئله بعدی که باید به آن توجه کنید این است که علت اصلی محافظهکاری و محکم کاری خود را پیدا کنید. اگر توانایی تصمیمگیری ندارید یا قادر نیستید مقررات مختلف را دقیقا با موضوع و مشکل پیش آمده تطبیق دهید بهتر است به جای تکرار همیشگی «طبق مقررات اقدام شود» مسائل مربوط به مدیریت منابع انسانی را به زیردستان و همکاران خود ارجاع دهید و از آنان بخواهید اظهار نظر کنند.