اسناد خزانه اسلامی چیست؟

روز چهارشنبه هفته گذشته، برای اولین بار یکی از ابزارهای نوین مالی، به نام اسناد خزانه اسلامی در بازار فرابورس عرضه شد. در این نوشته سعی شده شما سرمایه‌گذاران با این ابزار آشنا شوید. اسناد خزانه اسلامی، به طور کلی و براساس تعریف، اوراق بهادار با نام یا بی‌نام دارای سررسید معین و بدون کوپن سود هستند که طراحی آنها بر اساس مصوبه هیأت محترم وزیران و در راستای اجرای تبصره 5 بند 42 قانون بودجه سال 1392 کل کشور و نیز بند ط تبصره‌2 ماده واحده قانون بودجه سال 93 کل کشور، در دستور کار وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار گرفته است.

به زبان ساده‌تر این اوراق بانام، بدون توزیع سود میان دوره‌ای و با سررسید23اسفند ماه سال 1394 طراحی شده‌اند. این اوراق به پیمانکاران غیردولتی طلبکار از دولت واگذار و سپس در صورت نیاز به نقدینگی از جانب ایشان، این اوراق با کسر قیمت اسمی (تنزیل در بازار ثانویه) در بازار فرابورس قابلیت معامله دارند. بازپرداخت قیمت اسمی اسناد خزانه در سررسید، توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از سوی دولت تضمین شده است.

قیمت اسمی این اوراق برای هر برگ، یک میلیون ریال است. به عبارت دیگر اختلاف قیمت خرید شما با مبلغ یک میلیون ریال برای هر برگ از این اوراق، میزان سود شما را در سررسید23 اسفندماه1394 نشان می‌دهد. به عنوان مثال، اگر هر برگه را به مبلغ 91هزار تومان خریداری کنید، در سررسید، شما به ازای هر برگه 9هزار تومان سود (بدون درنظر گرفتن کارمزد خرید و فروش) دریافت خواهید کرد.

همچنین این اوراق قابلیت عرضه ثانویه را نیز دارند؛ به این معنی که اگر شما تمایل به نگهداری اوراق تا سررسید را ندارید، می‌توانید آن را در بازار ثانویه به فروش برسانید. این اوراق دارای بازارگردان بوده و به این معنی است که بازارگردان این اوراق، متعهد خواهد بود تا بر اساس شیوه مبتنی بر حراج و با حفظ دامنه مظنه (دامنه نوسان این اوراق در بازار روزانه معادل 50 درصد است که بر این اساس، دامنه مظنه نیز 1.5درصد تعیین شده است)، اقدام به ورود قیمت خرید و فروش همزمان در سامانه معاملات کرده و به عرضه‌ها یا تقاضاهای موجود در بازار پاسخ دهد و در صورت تغییر شرایط بازار، قیمت‌ها را متعادل کند. این فرآیند تا زمان سررسیداوراق ادامه می‌یابد. حداقل تعداد خرید برای هر فرد، یک ورقه و حداکثر آن نامحدود است. نرخ کارمزد معاملات براساس اعلامیه فرابورس برای خرید 0.000726 و برای فروش 0.000774 می‌باشد.

اسناد خزانه همان‌گونه که گفته شد، سود پرداختی میان‌دوره ندارند و صرفا مبلغ اسمی اوراق در سررسید قابل پرداخت است. با توجه به اینکه این نرخ سود «نرخ مؤثر» است، برای درک بهتر سرمایه‌گذاران، در جدول شماره یک، نرخ سود مؤثر برای نرخ اسمی سود بانک‌ها (با فرض سود 20درصدی) را برای شما درج می‌کنیم.

مفهوم این جدول این است که اگر شما مبلغ خود را در یک بانک با سود اسمی 20 درصد سپرده‌گذاری کنید و سود آن را هر شش ماه یکبار دریافت کنید، نرخ سود مؤثر این سرمایه‌گذاری 21درصد خواهد بود. این موضوع به این مفهوم است که برای خرید اوراق خزانه، شما باید مبلغ خریدی در سیستم معاملات وارد کنید که حداقل 21درصد سود را به همراه داشته باشد تا سود شما، حداقل مشابه سیستم بانکی کشور شود.

در جدول شماره دو، مبلغ خریدی که در روزهای آتی برای شما سود مؤثر 21درصدی را به همراه خواهد داشت، بیان می‌کنیم. این بدین معنی است که هرچه شما از این مبلغ بتوانید ارزان‌تر خرید کنید سود مؤثرتان بیشتر خواهد بود. معاملاتی که در اولین روز عرضه این اوراق در چهارشنبه هفته گذشته انجام شد، در نرخ‌های 900500 ریال یعنی با نرخ سود مؤثر 26.1 درصد و 901000 ریال با نرخ سود مؤثر 25.9درصد انجام گرفت.

با توجه به این نرخ سود مؤثر، جدول شماره دو را برای سود مؤثر 26درصدی، در جدول شماره سه بازنویسی می‌کنیم. پس اگر شما هم برای نیمه دوم سال به دنبال یک سرمایه‌گذاری مطمئن بدون ریسک هستید، می‌توانید در طول هفته جاری با ماکزیمم قیمت جدول شماره دو و با توجه به نرخ سود مؤثر 26 درصدی که پیمانکاران، راضی به فروش در روز چهارشنبه شده‌اند، نسبت به ارسال سفارش در نماد «اخرا یک» اقدام کنید.