اتفاقی خوب؛ نفسی دوباره

یکی از مهم‌ترین موارد مندرج در تفاهم هسته‌ای لوزان که چند روز پیش بین ایران و 1+5 صورت گرفت، لغو تمام تحریم‌های اعمال شده علیه کشورمان است. در این میان لغو تحریم سوئیفت بانکی ایران نیز یکی از مواردی است که پس از حصول توافق نهایی هسته‌ای اجرایی خواهد شد. این اتفاق افق بسیار روشنی را پیش‌روی فعالان بخش‌خصوصی قرار می‌دهد، به‌گونه‌ای که فعالان اقتصادی بر این باورند که لغو تحریم سوئیفت بانکی ایران اتفاقی بسیار خوب و حیاتی دوباره برای بخش‌خصوصی است، زیرا بدون این سیستم امکان انجام هیچ‌گونه فعالیتی برای فعالان اقتصادی وجود ندارد.

به گفته فعالان اقتصادی، این اتفاق منجر به آن خواهد شد که واردات و صادرات کالاها به شکل آسان‌تری انجام شود و از سوی دیگر کالاهای ایرانی نیز فرصت حضور و رقابت در بازارهای جهانی را خواهند یافت. البته مشروط بر آنکه در داخل کشور نیز شرایط لازم برای تحقق این مسائل فراهم باشد. «فرصت امروز» در گفت‌وگو با تعدادی از فعالان اقتصادی اثرات لغو تحریم سوئیفت بانکی ایران بر فعالیت‌های بخش‌خصوصی را مورد بررسی قرار داده است.

***

مسعود دانشمند:
کالاهای ایرانی ارزان‌تر و رقابتی‌تر می‌شوند

مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی تهران و دبیرکل خانه اقتصاد ایران معتقد است در صورتی‌که تحریم بانک مرکزی و تحریم سوئیفت به صورت همزمان لغو شود، کشورمان می‌تواند در بازارهای جهانی نقل و انتقال مالی انجام دهد و خط اعتباری دریافت کند.

به نظر شما لغو تحریم سوئیفت بانکی ایران چه فرصت‌هایی را برای بخش خصوصی فراهم خواهد کرد؟

لغو تحریم سوئیفت به تنهایی تاثیر چندانی ندارد. لغو این تحریم در صورت وجود شروطی تاثیرگذار خواهد بود. این شرط آن است بانک‌هایی که می‌خواهند پول را بگیرند یا پول بدهند، آمادگی لازم را داشته باشند. بنابراین اگر تحریم سوئیفت بانکی و تحریم بانک مرکزی به صورت توأمان رفع شود، اتفاقاتی رخ خواهد داد و ما می‌توانیم پولی را که داریم از نقطه A به نقطه B منتقل کنیم و ابزار انتقال این پول سوئیفت است. در این شرایط بانک گیرنده پول باید بپذیرد که این کار را انجام دهد زیرا در حال حاضر بانک‌هایی هستند که می‌گویند پولی که مبدأ ایرانی داشته باشد، نمی‌پذیریم و اگر خلاف این موضوع عمل کنیم، باید جرایمی را پرداخت کنیم. بنابراین تاکید دارم که باید تحریم بانک مرکزی و تحریم سوئیفت همزمان لغو شود تا ما بتوانیم در بازار بانکی جهانی نقل و انتقال مالی انجام دهیم و از بازار جهانی خط اعتباری دریافت کنیم.

خط اعتباری به این معنا که مثلا برای واردات مواد اولیه کارخانجات بتوانیم از طریق یوزانس، خرید مدت‌دار انجام دهیم و آنها تعهد نظام بانکی را برای پرداخت بپذیرند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، از آنجا که نرخ بهره خرید کالا به صورت یوزانس حدود 4 تا 5 درصد است، بنابراین با کاهش نرخ بهره، هزینه تامین مالی برای مواد اولیه و قطعات یدکی کارخانه‌ها و میزان نقدیندگی مورد نیاز واحدهای تولیدی کاهش می‌یابد و در نتیجه واحدهای تولیدی می‌توانند فعالیت و با قیمت ارزان‌تری تولید کنند و در چنین شرایطی تولیدات کشور ما رقابتی‌تر خواهد بود و محصولات و کالاهای ایرانی می‌توانند در بازارهای صادراتی نقش بیشتری داشته باشند.

فکر می‌کنید به طور کلی بیانیه لوزان چه تاثیراتی بر فعالیت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی داشته باشد و در این خصوص ارزیابی شما از چشم‌انداز پیش‌رو چیست؟

اولین آثار بیانیه‌ای که صادر شده این است که مقداری عصبانی نگاه کردن ما به دنیا و دنیا به ما را تلطیف می‌کند و دیگر ما با عصبانیت به یکدیگر نمی‌نگریم. این موضوع زمینه‌ای می‌شود که در زمان اجرای بیانیه به شکل آسان‌تری با دنیا تعامل داشته باشیم و این تعامل موجب می‌شود که میزان جذب سرمایه‌ و مشارکت ایران در اقتصاد جهانی افزایش یابد. در چنین شرایطی ایران می‌تواند در سازمان‌های جهانی مانند سازمان تجارت جهانی سریع‌تر حضور پیدا کند. حضور کشورمان در سازمان تجارت جهانی، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و نهادهای این چنینی موجب می‌شود که زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی و اعتماد عمومی در سرمایه‌گذاران خارجی به‌وجود بیاید و تمام اینها در اقتصاد کشورمان تاثیرگذار خواهند بود.

***

عوض محمد پارسا:
اثربخشی لغو تحریم سوئیفت نیازمند اقتصاد آزاد است

عوض محمد پارسا، از فعالان اقتصادی معتقد است لغو تحریم سوئیفت بانکی در صورتی به بخش‌خصوصی کمک می‌کند که اقتصاد ما آزاد و رقابتی شود، قیمت ارز واقعی شود، دولت در اقتصاد کلان اشتباه نکند و قیمت حامل‌های انرژی نیز واقعی شود.

فعالان بخش‌خصوصی لغو تحریم سوئیفت ایران را یک حیات دوباره برای بخش‌خصوصی می‌دانند. به نظر شما این موضوع چه فرصت‌هایی را برای فعالان اقتصادی فراهم می‌کند؟

قاعدتاً رفع تحریم سوئیفت موجب کاهش هزینه واردات کالا به کشورمان و گشایش مسیرهای بانکی می‌شود. درچنین شرایطی فعالان بخش‌خصوصی خواهند توانست از طریق گشایش اعتبار اسنادی و بدون نیاز به سرمایه در گردش زیاد، کار خود را انجام دهند و از این جهت فرصت بسیار خوبی است. اما باید به این نکته توجه داشت که اگر منابع مالی ایران در خارج از کشور آزاد و بدون برنامه‌ریزی وارد اقتصاد شود، ایجاد تورم خواهد کرد. در نهایت این موضوع منجر به رکود تورمی خواهد شد و سیستم ما به قهقرا خواهد رفت.

در واقع در این شرایط مهم این است که دولت در اقتصاد کلان ثبات رویه داشته باشد، بودجه خود را از درآمدهای نفتی جدا کند، درآمدهای نفتی را به صندوق توسعه ملی واریز کند، دولت را کوچک کند، از مسیر مالیات امور کشور را اداره کند، نرخ ارز در بازار آزاد در اثر عرضه و تقاضا تعیین شود و قیمت واقعی خود را پیدا کند و از وارادت بی‌رویه که باعث از بین رفتن تولیدات داخلی می‌شود، جلوگیری کند. در این صورت می‌توانیم بگوییم لغو تحریم سوئیفت بانکی ما را به نتایج خوبی می‌رساند. در غیر‌این صورت مانند درآمد بالای زمان دولت قبل خواهد بود که درآمد کشور هفت‌برابر درآمد دولت اصلاحات شد ولی رشد اقتصادی از 7 درصد به منفی 6/9 رسید.

برخی همکاران شما لغو تحریم سوئیفت بانکی را نفس و حیات دوباره‌ای برای فعالان بخش‌خصوصی می‌دانند و معتقدند این موضوع موجب حضور محصولات ایرانی در بازارهای جهانی و رقابتی شدن کالاهای کشورمان می‌شود. شما این موضوع را می‌پذیرید؟

لغو تحریم سوئیفت بانکی اتفاق خوبی است اما این خوب بودن در صورتی به بخش‌خصوصی کمک می‌کند که اقتصاد ما آزاد و رقابتی شود، قیمت ارز واقعی شود، دولت در اقتصاد کلان اشتباه نکند و قیمت حامل‌های انرژی واقعی باشد. در این صورت رفع تحریم سوئیفت بانکی می‌تواند فرصت بسیار مناسبی برای فعالان اقتصادی باشد.

به‌طورکلی فکر می‌کنید بیانیه لوزان چه چشم‌اندازی را پیش‌روی بخش‌خصوصی و فعالان اقتصادی قرار می‌دهد؟

قاعدتاً اجرای این تفاهم میزان سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در کشورمان را افزایش خواهد داد. البته درصورتی‌که شرایط حاکم بر اقتصاد کلان بهبود یابد و اشتباهات دولت قبلی در اقتصاد کلان تکرار نشود، سرمایه‌گذاران خارجی نیز تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران خواهند داشت.

***

محمدعلی دیده‌روشن:
فرصت حیات برای فعالان اقتصادی فراهم می‌شود

به گفته محمدعلی دیده‌روشن، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی شیراز و مدیرعامل صندوق توسعه صادرات استان فارس، سوئیفت برای یک فعال اقتصادی مانند نفس کشیدن است و در شرایط تحریم فعالان اقتصادی نمی‌توانند هیچ ارتباطی با دنیای خارج چه در زمینه واردات و چه در زمینه صادرات داشته باشند.

به دنبال لغو تمام تحریم‌های ایران، تحریم سوئیفت بانکی رفع خواهد شد. به نظر شما این موضوع چه اثراتی بر فعالیت‌های بخش خصوصی خواهد داشت؟

سوئیفت برای یک فعال اقتصادی تقریبا مانند نفس کشیدن است. در واقع ما نمی‌توانیم بگوییم که با لغو تحریم‌ سوئیفت فرصتی را به دست خواهیم آورد بلکه این تحریم یک حق قانونی را از فعالان اقتصادی سلب کرد، زیرا یک فعال اقتصادی بدون در اختیار داشتن سوئیفت نمی‌تواند هیچ ارتباطی با دنیای خارج چه در زمینه واردات و چه در زمینه صادرات داشته باشد. می‌توانیم بگوییم در خوشبینانه‌ترین حالت، فقدان سوئیفت در مبلغ هر معامله‌ای 10 درصد تاثیر دارد و این موضوع به غیر از مسائل و مشکلات دیگری است که به واسطه این تحریم بروز کرد. در چنین شرایطی قطعا لغو تحریم سوئیفت تاثیر بسیار خوبی بر اقتصاد کشور و رونق واردات و صادرات دارد. به این ترتیب می‌توانیم امیدوار باشیم که پس از رفع تحریم سوئیفت، کالاها و محصولات ایرانی به شکل گسترده‌تری امکان حضور در بازارهای جهانی را خواهند داشت.

فکر می‌کنید تفاهم لوزان چه تاثیری بر سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی دارد و چه افقی پیش‌روی بخش خصوصی قرار می‌دهد؟

افق پیش‌روی سرمایه‌گذاران و فعالان بخش خصوصی را بسیار مثبت و خوب ارزیابی می‌کنم و قطعا مساعدت مسئولان نیز می‌تواند تحقق این موضوع را امکان‌پذیرتر کند.
باید در این میان این نکته را مدنظر داشت که کشورمان بالغ بر 80 میلیون نفر جمعیت دارد و حدود 300 میلیون نفر نیز در کشورهای اطراف ما زندگی می‌کنند و این یک فرصت سرمایه‌گذاری بسیار مناسب برای بخش خصوصی است که پس از لغو تحریم‌ها، امکان سرمایه‌گذاری در این کشورها را داشته باشند. 

این در حالی است که با توجه به بحران اقتصادی اروپا و آمریکا، در حال حاضر ایران یکی از بهترین، امن‌ترین و باثبات‌ترین مناطق برای سرمایه‌گذاری است، زیرا در کشورهای اطراف ایران، مسائل ضد امنیتی مانع بزرگی برای سرمایه‌گذاری است. قطعا خارجی‌ها هم به این نتیجه رسیده‌اند که پس از لغو تحریم‌ها، ایران می‌تواند کشور بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد، زیرا دیپلماسی و گفت‌وگویی که امروز از سوی ایران برقرار شده، خارجی‌ها را نیز به این نتیجه رسانده است.

قاعدتا در شرایط امروز دنیا هر کشوری به دنبال دستیابی به منافع اقتصادی برای خود است و در چنین وضعیتی که تفاهم هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 حاصل شده، باید از این فرصت بسیار مناسب نهایت بهره‌برداری را داشته باشیم. در مجموع با تفاهمی که انجام شده و در آینده نزدیک به یک توافق منجر خواهد شد، قطعا شاهد روزهای خوبی برای اقتصاد کشور و فعالیت بخش خصوصی خواهیم بود. البته مشروط بر اینکه از این فرصت به بهترین نحو استفاده کنیم و فرصت‌سوزی نکنیم.