آیا رکود مسکن چراغ زرد وضعیت اقتصادی است؟

وضعیت مسکن در جهان، تحت تاثیر رکود اقتصادی سال‌های اخیر، افت و کاهش ارزش سهام داشته است.این مسئله در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و مربوط به قاره یا منطقه خاصی نیست. در پژوهشی که گراهام ونبرگن برای موسسه پژوهش‌های جهانی انجام داده نام بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته نیز، به‌عنوان کشورهای درگیر با رکود مسکن دیده می‌شود برای مثال، سوییس بین سال‌های 2013 تا 2014 با رکود مسکن مبارزه می‌کرد، فرانسه در طول سال 2014 و به‌ویژه سه ماهه نخست سال رکود و افت بازار مسکن را تجربه کرد و استرالیا، کانادا، برزیل، چین و بسیاری دیگر از کشورها، با وضعیت افت یا حباب قیمت‌ها رو‌به‌رو شده‌اند.

اما اعداد و ارقام رکود در برخی کشورها بسیار نگران‌کننده‌تر است. در واقع برخی دولت‌ها به آینده بسیار امیدوارند و از موقتی بودن رکود در شرایط فعلی اطمینان دارند، اما وضعیت برخی کشورها به‌شدت بحرانی‌است و عبور از مشکلات بخش مسکن در آنها به عوامل بسیاری بستگی دارد که برخی زیرساختی و مربوط به بخش توسعه کشور هستند.

کانادا
تامپلر اندرسون، از نشریه نشنال پست، به بررسی عواملی پرداخته که این روزها رکود بازار مسکن کانادا را تشدید کرده است. از نخستین مواردی که اقتصاد کانادا را تحت تاثیر قرار می‌دهد میزان اثرگذاری کشورهای حوزه یورو بر اقتصاد این کشور است. در واقع اگرچه کانادا اقتصادی مستقل دارد، اما به‌شدت تحت تاثیر نوسانات بازار کشورهای اروپایی قرار دارد.

از سوی دیگر به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی، تاثیر و نفوذ چین بر اقتصاد کانادا حقیقتی تلخ است که انکارپذیر نیست. این تاثیر تا حدی‌است که رونق اقتصادی چین با رونق اقتصاد کانادا پیوند خورده و اکنون کانادا میزبان شهروندان چینی پرشماری است که اقتصاد شهرهایی مثل ونکوور را تا حد بالایی تحت نفوذ دارند. مشکل بعدی، سیل مهاجرت‌ها به کشور کاناداست، به طور میانگین سالانه 250هزار مهاجر به شهرهایی مثل ونکوور، تورنتو و کبک مهاجرت می‌کنند.

این سیل مهاجرت، نوساناتی غیرقابل اجتناب در بازار مسکن کانادا ایجاد می‌کند. آخرین و شاید مهم‌ترین عامل در رکود و افت وضعیت بازار مسکن کانادا، به نرخ بهره بلند‌مدت بانک‌ها مرتبط است. نرخ سود وام مسکن پنج‌ساله در طول دهه 80 به طور متوسط 8.5درصد بود. این در حالی‌است که در اواخر دهه نود این رقم به بالای 20درصد رسید و در طول سال‌های بعد باز هم دچار نوسان شد. اکنون پیش‌بینی‌ها، خبر از احتمال افزایش 2درصد سود وام مسکن می‌دهند.

این در حالی‌است که به گمان کارشناسان، چنین نوسانی برای دارندگان وام مانند شوک عمل کرده و وضعیت بازار مسکن را متشنج‌تر خواهد کرد.از سوی دیگر هافینگتون پست کانادا، در گزارشی خوش‌بینانه، چنین استنباط کرده که نوسانات قیمت مسکن و رکود در بازار مسکن کانادا تازگی ندارد.

نزدیک به 70درصد شهروندان کانادا صاحب خانه هستند و تنها 10درصد از شهروندان در شرایط آسیب‌پذیر قرار دارند. افزون بر این، دولت وعده‌هایی در خصوص اصلاح زیرساخت‌های بخش مسکن داده که در صورت تحقق وضعیت را بهبود می‌بخشند.

اسپانیا

براساس گزارش نشریه تلگراف، بازار مسکن اسپانیا بین سال‌های 2008 تا 2014 وضعیت راکد و افسرده‌کننده‌ای را پشت سر گذاشته است. با وجود این آمار به نظر می‌رسد دولت اسپانیا نگرانی چندانی در خصوص بخش مسکن نداشته است. این عدم نگرانی تا حد زیادی به سیاست خارجی اسپانیا در جذب خریداران خارجی برای خرید ملک در این کشور بستگی داشته است.

درواقع، دولت اسپانیا با ایجاد تسهیلات و شرایط بسیار مناسبی که در اختیار خریداران خارجی قرار داده، موفق شده وضعیت راکد بازار مسکن را از رخوت کامل خارج کند. این تسهیلات برای شهروندان برخی کشورها مثل بریتانیا ویژه‌تر است. برای مثال، اغلب خریداران بریتانیایی املاک در اسپانیا معتقدند، خرید ملک با قیمت‌های پایین و ایده‌آل در اسپانیا، بسیار عاقلانه‌تر از سرمایه‌گذاری روی املاک بریتانیایی است.

طرح ویزای طلایی که از سال 2013 میلادی، به خریداران املاک در اسپانیا اعطا می‌شود باعث شده نه تنها بریتانیا با 18درصد سهم خرید در جایگاه اول بایستد، بلکه فرانسه با 9.4درصد، آلمان با 7.25درصد، بلژیک با 6.9درصد، ایتالیا با 6.1 درصد و روسیه، چین، نروژ و سوئد با ارقامی حدود 3 تا 4‌درصد در جایگاه‌های بعدی خریداران پرو پاقرص املاک اسپانیا قرار گیرند. اما همین تمرکز دولت اسپانیا بر بخش بین‌الملل و عدم توجه به وضعیت مسکن برای شهروندان اسپانیایی بارها مورد هجوم کارشناسان قرار گرفته است.

چین

چین از دیگر کشورهایی است که مدتیست با حباب اقتصادی و مشکلات در بخش مسکن رو‌به‌رو است. پس از اصلاحات اقتصادی در اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80، چین به سرعت وارد بازار رقابت جهانی شد و تلاش کرد جایگاه خود را بین کشورهای توسعه‌یافته پیدا کند. بخش بزرگی از اقصاد چین به صادرات وسیع این کشور در سایه تلاش مضاعف کارگران مدیون است.

اما نرخ صادرات چین از سال 2008 و با رکود اقتصادی در بازاهای جهانی تحت‌تاثیر قرار گرفت. بازار مسکن چین و به‌ویژه بازار مسکن در شهرستان‌های کوچک این کشور به‌شدت از این وضعیت لطمه خوردند و ساخت‌و‌ساز در چین وارد روابط پیچیده دلال‌بازی‌های بی‌حاصل شد. بر همین اساس دولت چین مدتی است زنگ خطر را حس کرده و در تلاش است وضعیت مسکن را از شرایط بحرانی خارج کند.