دولت پاکستان از اتمام خط IP تا 2018 خبر می دهد / آیا ایران می تواند به پاکستان گاز صادر کند

خط لوله گاز ایران به پاکستان موسوم به IP از سال 2009 بعد از بی‌نتیجه بودن خط لوله صلح مطرح شده اما با وجود لوله‌گذاری آن تا مرز ایران و پاکستان، به دلیل اعمال تحریم علیه ایران هنوز هیچ گازی به پاکستان صادر نشده است. حالا با لغو تحریم‌ها، دولت پاکستان از اتمام عملیات این خط لوله تا سال 2018 خبر داده اما کارشناسان با اظهار نگرانی از کارشکنی‌های دولت پاکستان از به سرانجام رسیدن این پروژه ناامید هستند.

شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان به تازگی اعلام کرد که ساخت خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان تا سال ٢٠١٨ میلادی به پایان می‌رسد.

در این باره مهران امیر معینی، کارشناس انرژی، مطرح کردن اتمام خط لوله IP تا سال 2018 را غیر‌قابل پذیرش می‌داند و به «فرصت امروز» می‌گوید: «وعده دوباره از سوی پاکستان بیشتر بازی سیاسی است تا کار کارشناسی، زیرا کشور پاکستان برای اتمام این خط لوله توان مالی ندارد و در صورت گشایش فاینانس نیز نمی‌توان امیدوار بود که این خط تا پایان سال 2018 عملیاتی شود.»

وی بر این باور است که آنچه تعیین‌کننده به سرانجام رسیدن این خط است مسافت آن است و باید مشخص شود که کشور پاکستان چه برنامه‌ریزی جدیدی دارد تا توان مالی و فنی ساخت این خط مشخص شود. امیر معینی نگاه متفاوتی به این موضوع دارد و می‌گوید: «برای کشور ایران هر کشوری می‌تواند بازار جدیدی برای صادرات گاز باشد آن هم در شرایطی که این کشور تولیدات گازی خود را در چندسال آینده چندین برابر افزایش خواهد داد. با این وجود کشور پاکستان بازار جدیدی برای صادرات گاز ایران است و باید امیدوار بود که این خط عملیاتی شود.»

وی با بیان اینکه اتمام خط لوله IP لزوما به معنای اجرای خط لوله صلح نیست، ‌می‌افزاید: «پاکستان به دنبال تامین نیاز داخلی کشور خود است.»

براساس توافق اولیه برای صادرات گاز ایران به پاکستان و سپس هند، مسیر 2700 کیلومتری تعریف شد که 1100 کیلومتر از این خط لوله در ایران و 780 کیلومتر در پاکستان و مابقی در کشور هند بود. امروز 1100 کیلومتر از این خط توسط ایران آماده شده است و پاکستان نیز باید 780 کیلومتر خط لوله ایجاد کند تا خط لوله‌ IP به سرانجام برسد.

مـصـطـفی شریف‌النبی، کارشناس ارشد بازار بین‌المللی نیز نسبت به اتمام خط لوله ‌IP خوش‌بین نیست و به «فرصت امروز» می‌گوید: پاکستان در تامین منابع مالی برای اتمام این خط لوله با مشکل مواجه است، از این رو نمی‌توان امیدوار بود که این خط سرانجامی برای دو طرف داشته باشد، ‌این کشور توان مالی ضعیفی دارد و قادر نخواهد بود خط‌ IP را به اتمام برساند.»

وی با بیان اینکه تحریم‌های آمریکا یا هر کشور دیگر برای نهایی نشدن خط لوله گاز ایران – پاکستان بهانه‌ای بیش نیست، می‌افزاید: «در شرایط کنونی پاکستان بیش از آنکه تحت تاثیر آمریکا باشد تا خط لوله‌ IP عملیاتی نشود، تحت نفوذ عربستان است و از آنجا که روابط میان ایران و عربستان در شرایط عادی قرار ندارد از این رو وعده جدید برای به پایان رسیدن این خط در شرایط سیاسی کنونی دور از انتظار است.»

با این وجود حسن مرادی، کارشناس انرژی نظر دیگری دارد. وی با بیان اینکه کشور پاکستان به گاز ایران نیاز دارد و باید این نیاز از کشوری تامین شود، به «فرصت امروز» می‌گوید: «یکی از بهانه‌های این کشور برای عدم اجرایی شدن خط لوله‌ IP، شرایط تحریم ایران بود که این تحریم‌ها لغو شده است از این رو این کشور پیشگام شده تا با اجرایی شدن این خط نیاز به انرژی خود را تامین کنند. ایران برای صادرات گاز به پاکستان خارج از توافق اولیه عمل کرده و خط لوله را تا لب مرز دو کشور رسانده است و کشور پاکستان برای دستیابی به این انرژی تنها باید در کشورش لوله‌گذاری کند.»

وی با نگرانی از کارشکنی‌های کشور پاکستان درعدم اجرای این خط لوله‌ می‌افزاید: «این خط می‌تواند ادامه‌دهنده خط صلح باشد اما با کم‌لطفی هندی‌ها متوقف شده است از این رو نباید پاکستان از تحقق این خط لوله گاز‌ صرف نظر کند، زیرا خط لوله‌ IP کاملا توجیه اقتصادی دارد.»

از دید این کارشناس انرژی، دو کشور عربستان و آمریکا نمی‌توانند مانع اجرایی شدن این خط شوند زیرا نیاز مبرم انرژی و تلاش برای تامن نیاز داخلی پاکستان مانع از دخل و تصرف دو کشور در روابط اقتصادی و سیاسی ایران و پاکستان خواهد شد. معتقدم اگر کشور پاکستان علاقه‌مندی خود را برای اتمام این خط لوله اعلام کرده است باید امیدوار بود که این خط پس از سال‌ها عملیاتی شود، حتی اگر این خط تا کشور هند ادامه نیابد.

ارتباط با نویسنده : ebrahimi1941@gmail.com