دفاع تمام قد رئیس کل از سامانه چکاوک / آمار چک های برگشتی کاهشی شد

رئیس کل بانک مرکزی می گوید از ابتدای سال جاری تاپایان مهرماه حدود ۶۴میلیون قطعه چک به ارزش بیش از ۳میلیون میلیارد ریال در سامانه چکاوک تبادل شده است.

«فرصت امروز» طی گزارشی در روزهای گذشته پیش بینی کرده بود که با وجود برخی استدلال های رسانه ای و گفته های منتقدان طرح چکاوک بر معضل چک های برگشتی اثر ترمیمی داشته و نه تنها موجب افزایش چک های برگشتی نشده، بلکه موجب کاهش میزان آن نسبت به دوره پیش از راه اندازی سامانه شده است.

اگرچه از زمان راه اندازی سامانه چکاوک آمار دقیقی در این باره اعلام نشد اما ولی الله سیف در تازه ترین اظهارات تلگرامی اش در این باره تاکید می کند که نسبت چک های برگشتی به کل چک های مبادله شده در مهرماه سال جاری نسبت به فروردین ماه، از نظر تعداد ۰.۲درصد و از نظر مبلغ ۳درصد کاهش یافته؛ این در حالی است که از ابتدای سال جاری تا پایان مهرماه حدود ۶۴میلیون قطعه چک به ارزش بیش از ۳میلیون میلیارد ریال در سامانه چکاوک تبادل شده است.

سیف در یادداشت تلگرامی خود نوشته است:

نقش اساسی چک به عنوان یکی از ابزارهای مهم پرداخت در تسهیل مبادلات در کشور و لزوم توجه به آمار چک های برگشتی و اتخاذ تصمیم لازم برای اصلاح روند آن؛ از مواردی بود که از ابتدای شروع فعالیتم در بانک مرکزی به آن پرداختم.

ثمرات چکاوک برای نظام بانکی

وی در ادامه افزوده است: سامانه مدیریت چک (چکاوک) که به لطف خدا و تلاش بسیار همکارانم در بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور به صورت آزمایشی از چند استان راه اندازی و در نهایت از اوایل تابستان سال گذشته گستره و پوشش کشوری پیدا کرد، کار انتظام بخشی این مهم را از طریق انتقال تصویر چک و تسریع در فرآیند تسویه چک های بین بانکی به عهده گرفت، این طرح یکی از بزرگ ترین طرح های حوزه فناوری های نوین بانک مرکزی است که توانسته با ایجاد بستری امن برای انتقال اطلاعات چک، زمان تسویه چک های بین بانکی را به کمتر از ۲۴ ساعت کاهش دهد.

این طرح ارزشمند علاوه بر تسریع در فرآیند تسویه چک، امکان رهگیری آنی وضعیت چک های اشخاص، اتصال برخط به اطلاعات و سوابق مشتریان، ابلاغ سریع چک های برگشتی و شفاف سازی و امکان نظارت متمرکز و موثر بانک مرکزی بر نحوه و حجم تبادل چک های اشخاص را به ارمغان آورد و از رفت و آمدهای غیر ضروری و مخاطرات معاملات مبتنی بر چک و هدررفت منابع کاست و افزایش انضباط مالی در بانک ها و کاهش اضافه برداشت آنها از منابع بانک مرکزی را نیز سبب شد.

آنچه که طی روزهای اخیر در برخی محافل رسانه ای تحت عنوان افزایش چک های برگشتی در کشور عنوان می شود و باعث نوشتن این مطلب شد، مقایسه نادرست تعداد چک های برگشتی در سامانه چکاوک نسبت به شیوه سنتی پردازش چک در اتاق پایاپای بانکی است.

تعداد و مبلغ چک های برگشتی به شرایط رونق و رکود اقتصاد و افت و خیز های فصلی ناشی از آن بستگی دارد و افزایش تعداد و مبلغ چک های برگشتی با افزایش تعداد و مبلغ مبادلات در اقتصاد امری طبیعی و پذیرفته است و اگر بخواهیم قضاوتی درست و قابل اتکا داشته باشیم، باید به نسبت (تعداد و مبلغ) چک های برگشتی به کل چک های تبادل شده نگاه و توجه کنیم.

آمار برگشتی ها در برخی دوره ها نزولی شد

سیف در این یادداشت تاکید کرده است: آمارها نشان می دهد روند نسبت چک های برگشتی به کل چک ها طی دوره پیش از راه اندازی چکاوک و پس از آن تفاوت چندانی ندارد و حتی در برخی دوره ها کاهش نیز یافته است. برای نمونه نسبت چک های برگشتی به کل چک های مبادله شده در مهرماه سال جاری نسبت به فروردین ماه از نظر تعداد ۰.۲درصد و از نظر مبلغ ۳درصد کاهش یافته است. این در حالی است که از ابتدای سال جاری تا پایان مهرماه حدود ۶۴میلیون قطعه چک به ارزش بیش از ۳میلیون میلیارد ریال در سامانه چکاوک تبادل شده است.

توسعه و به روزرسانی سامانه چکاوک که طی بیش از یک سال از شروع فعالیت آن به شدت مورد استقبال مردم قرار گرفته؛ در قالب نسخه دوم آن که تمام مبادلات چک اعم از درون بانکی و بین بانکی را در یک سامانه متمرکز قابل رصد و پایش خواهد کرد و نیز استاندارد سازی دسته چک ها در قالب سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک «صیاد»، که تمامی چک ها با ظاهری یکسان و امنیت بالاتر عرضه و با ایجاد محدودیت صدور دسته چک جدید برای کسانی که از چک استفاده صحیح نکرده و چک برگشتی رفع سوءاثر نشده دارند؛ دو طرح مهمی است که با جدیت توسط همکارانم در بانک مرکزی دنبال می شود و امیدوارم به فضل الهی ارتقای کیفیت و توسعه و تعمیق خدمات این سامانه ها و اعتماد و اعتبار بیشتر چک در کشور را باعث شود.