راه های ایران انتظار 12 هزار میلیارد تومان آورده جدید را می کشند / آزادراه های ایران بهشت سرمایه گذاران خارجی

کاهش ترافیک، کاهش زمان سفر، کوتاه کردن مسیر و بالا بردن امنیت تنها بخشی از اصلی ترین مزیت های آزادراه ها را در قیاس با دیگر شیوه های حمل و نقل تشکیل می دهد؛ راه هایی که میزان نفوذ و گسترش آنها در کشور، یکی از اصلی ترین شاخصه های توسعه یافتگی اقتصاد به حساب می آیند.

اهمیت توسعه آزادراهی باعث شده وزارت راه و شهرسازی در طول سال های گذشته برنامه ریزی های گسترده ای را به منظور افزایش ضریب نفوذ آزادراهی اجرایی کند. از افتتاح فاز نخست آزادراه حرم تا حرم گرفته تا سرعت گرفتن جدی پیگیری  ساخت آزاد راه تهران – شمال، آزادراه کنارگذر جنوبی تهران، آزادراه اصفهان – شیراز و آزادراه ارومیه – تبریز نشان از آن دارد که آینده راه های ایران با محوریت آزادراه معنا خواهد شد.

پیگیری این طرح های گسترده و طولانی، پیش از هرچیز نیاز به تأمین منابع مالی لازم دارد. طبق برآوردهای صورت گرفته برای ساخت هر یک کیلومتر آزادراه جدید به حدود 13 میلیارد تومان بودجه احتیاج است. نگاهی به شرایط مالی وزارت راه در سال های گذشته به خوبی نشان می دهد که ساخت این طرح های کلان با بودجه دولتی امکان پذیر نیست.

وزیر راه در این رابطه گفته اعتبار ابلاغی به وزارتخانه در بودجه سال 1395 حدود 7700 میلیارد تومان بود که از این رقم تاکنون تنها 80 میلیارد تومان تخصیص پیدا کرده که این به معنای محقق شدن تنها یک درصد از بودجه سالانه است. اگر به این رقم انتشار 2560 میلیارد تومان اسناد خزانه را اضافه کنیم، می بینیم که بودجه عمومی چه تأثیری در اقدامات وزارت راه و شهرسازی داشته است.

این صحبت های آخوندی نشان می دهد که برای استفاده از ظرفیت های کشور در این حوزه باید به فکر منابعی خارج از اعتبارات دولتی بود.

راه حل اقتصادی این چالش از دو حوزه مختلف بیرون می آید؛ یک سوی ماجرا سرمایه گذاران و فعالان داخلی هستند که رقابتی جدی نیز میان آنها شکل گرفته است. قرارگاه سازندگی که در طول سال های گذشته به طور جدی به طرح های عمرانی ورود کرده، در طول سال های گذشته بخشی از برنامه های آزادراهی را در دست گرفته است.

در سوی دیگر شرکت های راهسازی بخش خصوصی نیز در طول سال های گذشته کارایی خود را اثبات کرده اند و از این رو رقابتی سازنده  میان آنها شکل گرفته است.

دورخیز 3 میلیارد یورویی

جدای از توانایی بخش غیردولتی داخلی، خارجی ها نیز در طول ماه های گذشته به شکل جدی اعلام آمادگی کرده اند تا در طرح های زیربنایی ایران نقش آفرینی کنند.

پس از آنکه چند ماه قبل اعلام شد برای نخستین بار آزادراه تبریز بازرگان با سرمایه گذاری خارجی ترک ها و در استان کرمان نیز پروژه ای با محوریت سرمایه خارجی ساخته خواهد شد اعلام آمادگی کره جنوبی برای سرمایه گذاری بیش از یک میلیارد دلاری در آزادراه تهران – شمال نشان داد ظرفیت حضور خارجی ها در این طرح ها می تواند با استقبال بسیاری از سوی خارجی ها همراه شود.

با اجرای کامل برجام و رفع بعضی از تحریم هایی که باقی مانده بودند، فضای مناسبی برای افزایش توان خارجی ها برای حضور در ایران به وجود آمده و این امر در صحبت های جدید معاون ساخت آزادراه های شرکت ساخت مشخص است. میرشفیع با بیان اینکه پیشنهادهای بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری در آزادراه های ایران داشته ایم، بیان کرد: طبق برآوردهای ما در آینده نزدیک رقمی نزدیک به 3میلیارد یورو در این پروژه ها از سوی سرمایه گذاران خارجی وارد خواهد شد.

در صحبت های او به اولویت های آزادراهی ایران نیز اشاره شده که یا کار در آنها آغاز شده است یا آمادگی جذب مشارکت در آنها وجود دارد. پروژه حرم تا حرم، پروژه کنارگذر جنوبی تهران، پروژه آزادراه ارومیه – تبریز، آزادراه اصفهان – شیراز جزیی از این برنامه ها هستند که هر یک از آنها با تخصیص منابع لازم در حال پیگیری بوده و این امید به وجود آمده که طبق برنامه ریزی ها به بهره برداری برسند.

با وجود آنکه وزارت راه و شهرسازی به طور دقیق اعلام نکرده که سرمایه گذاری از سوی چه کشورهایی و در چه مدلی اجرایی خواهد شد، اما به نظر می رسد این اطمینان به وجود آمده که کشورهای خارجی شانس خود را به طورجدی در این عرصه امتحان کنند.

در طول ماه های گذشته وزارت راه و شهرسازی به یکی از اصلی ترین مراکز رفت و آمد شرکت های خارجی تبدیل شده که از شرق آسیا گرفته تا غرب اروپا به شکل مداوم درباره پروژه های آن سخن گفته و اعلام آمادگی کرده اند و در این بین آزادراه های ایران به عنوان یکی از اصلی ترین گزینه های سرمایه گذاری مطرح بوده اند.

علاقه دوجانبه به سرمایه گذاری در عرصه های زیرساختی ایران تنها یک ابهام بزرگ بر سر راه خود دارد و آن تبادلات بانکی است.

بانک های بزرگ با وجود تمام صحبت هایی که در طول ماه های گذشته مطرح شده هنوز نسبت به ورود به ایران تردید دارند و این امر نهایی کردن برخی قراردادها را دشوار کرده است.

با این وجود اگر برخی ابهامات کنار روند، ایران آماده است در آزادراه های خود 12 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری خارجی جدید دریافت کند، موضوعی که از یک سو شاخص سرمایه گذاری مستقیم در ایران را به شکل قابل توجهی بهبود خواهد داد و از سوی دیگر دغدغه طولانی مدت تکمیل طرح های آزادراهی برطرف خواهد شد.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com