مراحل کارآفرینی در دنیای معاصر

کارآفرینی حوزه مورد علاقه آدم های دوستدار هیجان است. آنهایی که میانه خوبی با هیجان ندارند، معمولا خیلی خودشان را با دنگ و فنگ های کارآفرینی درگیر نمی کنند. در عوض یک گوشه نشسته و نبرد قهرمانانه میان کارآفرینان مختلف را تماشا می کنند (دقیقا مثل تماشای فیلم های سینمایی!). این وسط کسانی که ریسک کرده و وارد عرصه کارآفرینی شده اند، باید برنامه مشخصی برای توسعه استارت آپ شان داشته باشند؛ چراکه بازارهای جهانی حتی با بزرگترین کارآفرینان دنیا هم شوخی ندارد. پس اگر فکر کرده اید می توانید به راحتی آب خوردن مشتریان را میخکوب کنید، کمی راه را اشتباه آمده اید. 

هر کاری در این دنیا قلق خاص خودش را دارد. مثلا نقاشی را در نظر بگیرید؛ هنرمندانی که آثارشان در حراجی های بزرگ چندین هزار دلار ارزش گذاری می شود، یک شبه تبدیل به نقاشی درجه یک نشده اند. در عوض آنها پله پله راه شان در دنیای هنر را طی کرده اند. این دقیقا همان کاری است که شما به عنوان کارآفرین باید انجام دهید. خب وقتی هر کاری مراحل خاص خودش را دارد، چرا کارآفرینی اینطوری نباشد؟

ما در این مقاله قصد داریم شما را برای عبور از مراحل مختلف کارآفرینی آماده کنیم. اگر شما تا حالا چندباری در این حوزه شانس آزمایی کرده اید و هر بار در قامت کارآفرین شکستی بدتر وارد کارنامه تان شده است، دیگر لازم نیست خیلی نگران باشید؛ چراکه ما در روزنامه فرصت امروز فرمول منحصر به فردی برای تان طراحی کرده ایم. اجازه دهید بدون معطلی سراغ فرمول جذاب مان برویم.

مطلب مرتبط: آشنایی با پیش فرض های غلط در دنیای کارآفرینی

مراحل کارآفرینی: یک راهنمای جامع

وقتی آدم وارد دنیای کارآفرینی می شود، مثل جویندگان طلا در آمریکای قرن 19 هیچ نقشه مشخصی دم دست ندارد. در عوض این سرنخ های کوچک هستند که قدم به قدم شما را به سمت موفقیت هدایت خواهند کرد. اینطوری می توانید به مرور زمان راه تان را از هزارتوی کارآفرینی پیدا کرده و مطمئن باشید یک شکست دیگر در انتظارتان نیست. 

ما در این مقاله برای اینکه شما خیلی هم بدون نقشه راهنما نباشید، پنج مرحله اساسی در کارآفرینی را طراحی کرده ایم. این مراحل به ترتیب به این صورت هستند:

•    ایده پردازی

•    برنامه ریزی

•    اجرا

•    ارزیابی

•    رشد تصاعدی

مراحل بالا برای خیلی از کارآفرینان به طور طبیعی دنبال می شود، اما اگر تازه وارد این حوزه شده باشید، آن وقت دیگر کارآفرینی برای تان فرآیندی ساده و بی دردسر نخواهد بود. به همین خاطر ما در روزنامه فرصت امروز قصد داریم تک تک مراحل بالا را مورد بررسی قرار دهیم. اینطوری با چشم اندازی وسیع تر وارد ماراتن کارآفرینی خواهید شد. شاید فکر کنید بررسی ما حسابی طولانی می شود اما باید بگوییم ما در اینجا اصلا دنبال تکرار کلیشه های رایج نیستیم. به همین خاطر یک راست رفته ایم سراغ اصل مطلب و دور زیاده گویی های بی دلیل را با خودکار قرمز خط کشیده ایم.

1.    ایده پردازی

ایده پردازی اولین گام در شروع هر کسب و کاری است. کافی است موسیقیدانی را در نظر بگیرید که برای ساخت تیتراژ یک سریال با کارگردانش مذاکره می کند. بی شک هنرمند قصه ما باید ایده ای مشخص برای طراحی تیتراژ داشته باشد. وگرنه حتی یک نفر هم از کار او استقبال نخواهد کرد. شاید فکر کنید پیدا کردن ایده در دنیایی که هر سوالی در یک صدم ثانیه به لطف گوگل جواب داده می شود، کار چندان سختی نیست. در این صورت باید کمی ناامیدتان کنیم؛ چراکه راهکارهای گوگل خیلی به درد کارآفرینان نمی خورد. خب اگر قرار باشد شما هم از راهکارهایی که هزاران نفر دیگر دنبال می کنند استفاده کنید، دیگر مزیت رقابتی در بازار نخواهید داشت. 

فرمول ما در این بخش برای یافتن ایده مناسب کارآفرینی نسبتا ساده است. کافی است کمی با خودتان خلوت کرده و درباره این نکات فکر کنید:

•    حوزه کاری مورد علاقه تان کدام است؟ کارآفرینی در دنیای مدرن بدون توجه به عشق و علاقه اصلا ممکن نیست؛ چراکه شما باید گاهی اوقات خیلی بیشتر از هشت ساعت در طول روز کار کنید و اگر به حوزه فعالیت تان هیچ علاقه ای نداشته باشید، همه چیز برای تان تبدیل به ماموریت غیرممکن می شود. 

•    مشکل مشتریان چیست؟ آیا شما میانه ای با مشکل مشتریان دارید؟ اصلا یادتان هست چرا مشتریان با کارتان مسئله داشتند؟ اگر جواب تان برای سوال بالا منفی است، اصلا جای تعجب ندارد که هنوز کارآفرین بزرگی محسوب نمی شوید. بنابراین کمی درباره چنین سوال مهمی فکر کرده و جوابی درست و درمان برای آن پیدا کنید. 

•    بازار هدف تان چیست؟ این روزها بازاریاب ها و صدالبته کارآفرینان دوست دارند روی تک تک مشتریان حساب ویژه ای باز کنند. شاید این ایده جذاب به نظر برسد، اما اصلا امکان اجرا ندارد. هرچه باشد تمام افراد حاضر در یک بازار که مشتری ایده آل شما نیستند. به همین خاطر باید کمی درباره ویژگی های مشتریان و بازار هدف تان فکر کنید. اینطوری اوضاع تان خیلی عجیب یا پیچیده نخواهد شد. معمولا کارآفرینانی که خودشان را به آن راه زده و آرام از کنار بازار هدف می گذرند، شانس زیادی برای تعامل با مشتریان به بهترین شکل ممکن پیدا نمی کنند. پس اصلا این سوال مهم را دست کم نگیرید. 

بعد از اینکه ایده اولیه تان برای کارآفرینی به کمک سوالات بالا به دست آمد، نوبت به اصل ماجرا می رسد. حالا شما یک ایده دارید اما این پایان ماجرا نیست. آیا مطمئن هستید ایده تان از نظر قانونی یا عرفی در بازار مشکلی برای اجرا ندارد؟ چه بسا ایده هایی که در یک بازار حسابی می گیرد، در بازار دیگر چیزی جز شکست برای کارآفرینان به همراه نداشته باشد. به همین خاطر شما باید با دقت بالا ایده های تان را زیر ذره بین ببرید. این نکته اهمیت بی نهایت زیادی برای کارآفرینان دارد؛ چراکه جلوی اجرای یک ایده نامناسب را در همان ابتدای کار می گیرد. 

خیلی وقت ها کارآفرینان عملا ایده هایی را دنبال می کنند که خیلی زود سر از ناکجا آباد درمی آورد. در چنین مواقعی ارزیابی اولیه ایده یا به عبارت تخصصی «اعتبارسنجی» بحث مهمی خواهد بود. نگران نباشید، قرار نیست در این بخش کار عجیبی انجام دهید. فقط باید مطمئن شوید ایده تان پتانسیل لازم برای اجرا و سودآوری را دارد؛ همین و بس.

مطلب مرتبط: کارآفرینی در سال 2023: ایده هایی طلایی برای شروع کسب و کار

2.    برنامه ریزی

معمارهای خبره همیشه قبل از اینکه پروژه ساختمانی را شروع کنند، نقشه‏ ای دقیق می کشند. شاید این نقشه از نظر خیلی ها عجیب یا غیرضروری به نظر برسد، اما قطعا مهندس های پروژه به خوبی قدرش را می دانند. هرچه باشد طراحی ساختمان های بزرگ همینطوری الکی که نیست. به طور مشابه، در دنیای کسب و کار هم بدون یک برنامه مدون هیچ راهی به موفقیت ختم نخواهد شد. 

برنامه ریزی برای کارآفرینان از آن دست کارهایی است که تقریبا هیچ کس دوستش ندارد. به همین خاطر خیلی وقت ها کارآفرینان به راحتی آب خوردن دور آن را خط کشیده و دنبال کارشان می روند. نتیجه هم شکست سه هیچ چنین کارآفرینانی در میدان خواهد بود. بنابراین ما در گام دوم طراحی برنامه را به شما پیشنهاد می کنیم. 

بی شک توصیه خشک و خالی برای طراحی برنامه کارآفرینی به درد هیچ کس نمی خورد. به همین خاطر ما در این بخش قصد داریم کمی درباره بخش های مختلف یک برنامه نیز با شما گپ بزنیم. اولین نکته ای که باید مد نظر داشت، هزینه های مربوط به کارآفرینی است. آیا شما قصد اجاره یک دفتر را دارید یا کارتان کاملا آنلاین خواهد بود؟ نظرتان درباره استخدام ها چیست؟ آیا به اندازه کافی بودجه دارید تا از همان قدم اول کارتان را با نیروی انسانی ماهر شروع کنید؟

جواب شما به سوالات بالا هزینه مشخصی روی دست تان می گذارند. چه بسا کارآفرینانی که به اشتباه بودجه شان را ارزیابی کنند، با جوابی ناگهانی بی گدار به آب زده و سرنوشت شان را به باد دهند. به همین خاطر قبل از اینکه با عجله به چنین سوالی جواب دهید، باید همه جوانب کار را در نظر داشته باشید. این روزها فقط مولتی میلیاردرهای بزرگ مشکلی با بودجه کارآفرینی ندارند. پس خیلی رُک و پوست کنده اوضاع مالی تان را بررسی کرده و گزارش نهایی را در قالب یک جمع بندی ساده ارزیابی کنید. بعد از این کار بودجه تان تا حدودی مشخص خواهد شد. 

گام بعدی در برنامه ریزی کارآفرینی به ریسک ها اختصاص دارد. هر کاری در این دنیا ریسک خاص خودش را دارد. حتی وقتی شما مشغول قدم زدن در پارک مورد علاقه تان هستید هم احتمال مواجهه با سارقان مسلح وجود دارد (قبول دارم این نهایت بدشانسی است!). با این حال شما نباید از همان اول کار تسلیم ریسک ها شوید؛ چراکه بعضی از ریسک ها آنقدر پایین هست که اصلا شما را درگیر نکند. پس به جای اینکه بی خودی کارتان را سخت کنید، باید یک راست بروید سراغ ریسک های بزرگ. اگر ایده کارآفرینی تان با ریسک های بسیار بزرگ، مثل رقبای سرسخت و بی نهایت مشهور، رو به روست، توصیه ما اندکی تغییر در ایده اصلی خواهد بود. اینطوری حداقل همان اول کار با شکست های سنگین رو به رو نمی شوید و از آن جان سالم به در خواهید برد. 

کارآفرینانی که میانه خوبی با نوشتن دارند، احتمالا خیلی زود دست به کار شده و برنامه های بی نهایت بزرگ برای خودشان می چینند. پس تا دیر نشده اجازه دهید یک توصیه دیگر هم برای تان رو کنیم. شما اصلا نباید در ابتدای راه آرزوهای بزرگ در سر داشته باشید؛ چراکه این کار کلی از انرژی تان را گرفته و اوضاع تان را حسابی به هم می ریزد. در عوض انتظارات تان را کاهش داده و کار را به راحت ترین شکل ممکن شروع کنید. اینطوری دیگر از همان اول کار با کلی استرس دست و پنجه نرم نخواهید کرد. 

3.    اجرای ایده

اگر مثال معماری که در بخش قبل زدیم را یادتان باشد، احتمالا حالا دیگر انتظار اجرای پروژه ساختمانی را دارید. خب هر برنامه ای باید یکجا به کار بیاید. وگرنه اصلا چه دلیلی دارد وقت تان را پای آن هدر دهید؟ نکته جالب در این میان علاقه بی نهایت زیاد کارآفرینان به برنامه ریزی و ترس شان از اجرای برنامه های موردنظر است. انگار که اجرای برنامه همیشه زنگ خطر را برای کارآفرینان به صدا درمی آورد. اگر شما هم اینطور فکر می کنید، باید بگوییم ما در روزنامه فرصت امروز راهکار جالبی برای اجرای بی دردسر برنامه ها داریم. ماجرا کم کم به بخش جالبش نزدیک می شود، مگر نه؟

مهمترین ترسی که کارآفرینان برای اجرای برنامه شان دارند، مواجهه با شکست است. بی شک شکست در بازارهای امروزی آنقدر ترسناک هست که هر کسی را به وحشت بیندازد. بنابراین ما یک راست رفته ایم سراغ کسی که به عنوان کارآفرین بین همه مردم دنیا شناخته شده است. 

مارک زاکربرگ شاید در دنیا به خاطر انقلاب در عرصه شبکه های اجتماعی شناخته شده باشد، اما در بین کارآفرینان به خاطر ریسک پذیری بی نهایت زیاد شهرت دارد. این کارآفرین جوان معتقد است آدم ها اصلا نباید از ریسک کردن ترسی به دل راه دهند. به علاوه، از نظر او اشتباه کردن هم بخشی از کارآفرینی است. خب اگر قرار بود کارآفرینان بزرگ اصلا اشتباه نکنند، پس چرا این همه تجربه از شکست برندهای بزرگ دم دست من و شماست؟

ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم همیشه باید آهسته و پیوسته در بازار حرکت کرد. البته این به معنای تنبلی زیاد نیست، بلکه مسئله رعایت تعادل است. اگر شما کارتان را خیلی سریع دنبال کنید، دیر یا زود اوضاع تان به هم می ریزد. به همین خاطر آهسته رفتن بهتر از مواجهه با تصادف های ناگهانی است. 

یادتان باشد وقتی با اشتباهات یا مشکلات رو به رو شدید، اصلا نباید ترس به دل تان راه دهید. در این دنیا برای هر مشکلی یک راه حل هم وجود دارد. توصیه طلایی ما در این بخش استفاده از تجربه کارآفرینان خبره است. بی شک در هر حوزه ای آدم های حرفه ای به چشم می خورند که ته توی همه چیز را درآورده اند. پس منتظر چه هستید؟ وقتی با مشکل بزرگی رو به رو شدید، بدون معطلی سراغ آنها بروید. شاید در ابتدا برقراری ارتباط با آنها سخت به نظر برسد، اما بعد از چند تلاش کوچک کارتان راه می افتد. 

مطلب مرتبط: درس های کارآفرینی از زبان حرفه ای ها: کلاس درسی با کیفیت جهانی

ارزیابی مداوم

هر سال کلی کارآفرین با شوق و ذوق فراوان وارد دنیای کسب و کار می شوند. امید اغلب آنها کسب مقدار مشخصی سود و یکه تازی در بازار است. با این حال در بیشتر مواقع چیزی به غیر از شکست نصیب شان نمی شود. بعد هم با کلی بدهی یکه و تنها در حاشیه بازار باقی می مانند. شاید هر کسی کلی ایده های مختلف درباره دلیل شکست یک کسب و کار در این اوضاع داشته باشد، اما اگر نظر ما را بخواهید، ماجرا به عدم ارزیابی مداوم ماجرا برمی گردد. 

تیم فوتبالی را در نظر بگیرید که بعد از شروع فصل با چند تا برد درست و حسابی یکهو با مشکلات زیادی رو به رو می شود. چه بسا دیگر نه خبری از بردهای جذاب باشد و نه حتی تیم درست بازی کند. در این صورت همه سرمربی را مقصر اصلی خواهند دانست. چه بسا بعد از مدتی معلوم شود سرمربی قصه ما اصلا به حرف های آنالیزور تیم توجه نداشته و فکری به حال نقاط ضعف تیمش نکرده است. شاید این امر در نگاه نخست خیلی عادی به نظر برسد، اما به مرور زمان حسابی همه چیز را به هم خواهد ریخت. به طوری که بعد از چند هفته دیگر دست سرمربی قصه مان برای همه رو خواهد شد. آن وقت حتی یک اقدام کوچک هم در بازار با کلی مشکل و سختی بزرگ رو به رو خواهد بود. 

ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم ارزیابی مداوم اوضاع برند در بازار یک امر اجتناب ناپذیر است. فرقی ندارد شما اول راه باشید یا یک کارآفرین با تجربه 30 ساله، در هر صورت باید بعد از هر قدم کارتان را طوری زیر تیغ انتقاد ببرید که انگار با دشمن تان طرف هستید. 

از آنجایی که در بازار پول حرف اول و آخر را می زند، اغلب کارآفرینان اوضاع را فقط از نظر مالی بررسی می کنند. به همین خاطر هم نتیجه گیری نهایی شان معمولا محدودتر از آنی است که بتوان به سادگی بدان اعتماد کرد. درست به همین خاطر ما در روزنامه فرصت امروز اصلا میانه خوبی با این مدل نتیجه گیری های نهایی نداریم. در عوض شما باید کارتان را همه جانبه بررسی کرده و فقط بعد از آن اجازه دارید دست به ارزیابی بزنید. 

یکی از مواردی که معمولا در بین حساب و کتاب های مالی کارآفرینان گم می شود، توجه به وضعیت مشتریان است. آیا مشتریان از دست برند شما راضی هستند؟ این سوالی است که خیلی از کارآفرینان حتی جواب درستی هم برایش ندارند. به همین خاطر در مواجهه با آن فقط به بعضی نکات کلیشه ای اکتفا می کنند؛ تازه اگر نیم نگاهی به این موضوع داشته باشند!

امیدوارم شما اصلا میانه خوبی با عبور سرسری از کنار مشتریان نداشته باشید، چراکه مهمترین سرمایه تان آنها هستند. یک ارزیابی خوب از اوضاع کارآفرینی باید همیشه وضعیت مشتریان را نیز در کانون توجه قرار دهد. اینطوری شما می توانید بدون مشکل خاصی اوضاع تان را بررسی کرده و به جمع بندی درستی درباره آن برسید. تازه بعد از این مرحله باید میزان تحقق اهداف بلندمدت شرکت را هم زیر نظر بگیرید. خب انتظار ندارید که اهداف بلندمدت تان همینطور بی مقدمه محقق شده و کارتان در بازار راحت شود؟

وقتی درباره اهداف بلندمدت حرف می زنیم، در واقع نکات بی نهایت متنوعی را پس ذهن مان داریم؛ چراکه هر کارآفرینی معمولا اهداف خاصی برای خودش تعیین می کند. به همین خاطر شما باید بنابر همان اهدافی که تعیین کرده اید، دست به کار ارزیابی اوضاع شوید. مثلا اگر یکی از اهداف تان توسعه دامنه فعالیت به بازارهای جدید تا پایان سال است، باید قبل از اینکه سال تمام شود، این هدف را مد نظر داشته باشید. یادتان نرود در این میان استفاده از کمک دیگران همیشه جواب می دهد. پس یک دندگی نکنید و در صورت نیاز سراغ همکاران، مدیران یا حتی کارآفرینان بازنشسته بروید تا یک وقت با مهمان ناخوانده ای به اسم شکست مواجه نشوید. 

قبل از اینکه این بخش را تمام کنیم، باید بگوییم ارزیابی اوضاع شرکت کاری نیست که شما یک بار برای همیشه انجام دهید. در عوض این وضعیت باید همیشه جلوی چشم شما باشد تا کارتان درست پیش برود. همانطور که یک سرمربی فوتبال معمولا همه جنبه های وضعیت تیمش را هر هفته بررسی می کند، شما هم باید دقیقا چنین روحیه ای داشته باشید. بدون تردید چنین کاری در مراحل ابتدایی بی نهایت سخت خواهد بود اما وقتی کارتان کمی توسعه پیدا کند، دیگر همه چیز آنقدرها پیچیده به نظر نمی رسد. کافی است با اولین مشکل در مسیر ارزیابی همه جانبه کارتان تسلیم نشوید تا خیلی زود مزه موفقیت را بچشید. 

رشد تصاعدی

بخش پایانی که ما قصد داریم درباره اش با شما حرف بزنیم، تقریبا آرزوی هر کارآفرینی است. خب اگر کسی را سراغ دارید که میانه خوبی با سودهای سرشار و رشد بی درنگ کسب و کارش دارد، ما را هم بی خبر نگذارید. نکته جالب اینکه اغلب کارآفرینان بدون در نظر گرفتن مراحل قبلی دنبال موفقیت در این موقعیت هستند. به همین خاطر هم اغلب اوقات آرزوی دور و درازشان برای رشد تصاعدی کسب و کار هیچ وقت محقق نمی شود. 

ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم رشد سریع کسب و کارها در واقع نوعی جایزه ویژه است. بازارهای جهانی مثل معلم های دلسوز به شاگردهایی که بهترین عملکرد را داشته باشند، جایزه های درست و حسابی می دهد. پس اگر فکر کرده اید بدون رعایت نکات قبلی و همینطور سرسری می توانید موفقیت های بزرگ را تجربه کنید، سخت دراشتباهید. این بخش در واقع یکی از کوتاه ترین نکات درباره کارآفرینی را در خودش جای داده است. تنها کاری که در این شرایط باید به خوبی انجام دهید، مرور بخش های قبلی است. یادتان باشد هرچه دقت شما در مراحل قبلی کارآفرینی بالاتر باشد، شانس بیشتری برای موفقیت در بازار هدف خواهید داشت. 

وقتی درباره رشد تصاعدی حرف می زنیم، خیلی ها انتظار دارند یک شبه راه 100 ساله را بروند. در این صورت باید کمی ناامیدتان کنیم؛ چراکه در بازار اصلا از این خبرها نیست. در عوض شما می توانید روی سودهایی 20 تا 30 درصدی حساب کنید. این رقم در بلندمدت طوری برندتان را سرپا می کند که نگو و نپرس.

یادتان باشد سودهای کلان فقط نوعی جایزه برای کارآفرینان است. این امر به معنای پایان ماجراجویی شما در بازار یا موفقیت حتمی تان نیست. پس خیلی خودتان را خوشحال نکنید. در عوض باید حواس تان را بیشتر جمع کرده و کمی بیشتر به فکر کسب و کارتان باشید. فقط در این صورت موفقیت بلندمدت برندتان در دنیای کسب و کار تضمین خواهد شد. 

مطلب مرتبط: بهترین حوزه های کارآفرینی: آشنایی با 6 ایده کسب و کار برای تازه کارها

یکی از نکات جالب درباره سودآوری کسب و کارها مربوط به برند آمازون است. باور کنید یا نه، این شرکت در 20 سال اول فعالیتش سودآوری مشخص یا قابل توجهی نداشت. فقط در اواسط دهه گذشته بود که یکهو محبوبیت آمازون جهانی شد. بنابراین اگر در سال های ابتدایی کارتان با واکنش های مثبت زیادی رو به رو نشدید، اصلا نباید امیدتان را از دست بدهید؛ چراکه موفقیت همیشه همین گوشه و کنارها منتظرتان است. فقط باید انگیزه کافی برای تلاش و مبارزه با ناامیدی را چاشنی کارتان کنید؛ همین و بس.

منابع:

https://blog.hubspot.com

https://www.entrepreneur.com