مدیریت بازاریابی و فروش (Marketing management) دارای جایگاه بسیار وسیعی در شرکت های بزرگ و حتی کوچک و متوسط است. در این مقاله کوتاه به نقل از پارک بازاریابی ایران به تشریح این جایگاه می پردازیم.
مفهوم مدیریت بازاریابی
مدیریت بازاریابی و فروش و تبلیغات هر کدام دارای معنی و مفهوم خاصی است، اما مطابق تعریف آکادمیک و دانشگاهی، مدیریت بازاریابی عبارت است از فرآیند برنامه ریزی و اجرای برنامه های توزیع محصولات و خدمات با هدف انجام تبادلاتی که به کسب رضایت مشتریان به عنوان یک هدف سازمانی اطلاق می شود. این تعریف مدیریت بازاریابی برخلاف استنباط سطحی رایج- که مفهوم بازاریابی را ایجاد تقاضا برای محصولات و خدمات شرکت می داند- است چون بازاریابی به طیف وسیعی از فعالیت ها از تحقیقات بازاریابی، برنامه ریزی استراتژیک بازاریابی، اجرا و مدیریت بازار گفته می شود.
در واقع بازاریابی موضوعی وسیع است که در راستای برنامه ریزی نحوه حضور در بازارهای هدفگیری شده به منظور محصولات و خدمات نقشی پررنگ تر ارائه می کند. مدیریت بازاریابی نیز شامل نگرش استراتژیکی است که به این فرآیند و موضوع مدیریت دارد. مدیریت بر بازاریابی و فروش بازاریابی از زمانی آغاز می شود که یک مشتری قصد دارد نیازها و خواسته هایش را از طریق تأمین یا خرید یک محصول، ارضا کند و بازار عبارت است از محلی برای مبادلات بالقوه. نتیجه آنکه مدیریت بازاریابی به معنای کار کردن با بازار و مدیریت بر بازار است.
مفهوم مدیریت بازاریابی و فروش
اگر مدیریت بازاریابی در کنار فروش قرار بگیرد، آن زمانی است که مدیریت بازاریابی و فروش در حوزه های فروش پررنگ تر می شود. به عنوان مثال فعالیت هایی از قبیل ارسال و توزیع کالا و نحوه دریافت وجه بیشتر در قسمت نهایی فرآیند فروش قرار می گیرد؛ در واقع جزو فعالیت های مدیریت بازاریابی و فروش قرار می گیرد و ارتباط کمی با فعالیت های تحقیقات بازار جهت ورود به بازار دارد. از سوی دیگر کسی که متصدی امور مدیریت بازاریابی و فروش می شود، مسئول شرح وظایف ویژه مدیر بازاریابی و فروش خواهد بود.
مفهوم مدیریت بازاریابی و تبلیغات
اگر مدیریت بازاریابی و تبلیغات در کنار یکدیگر ظاهر شوند، منظور بیشتر متمرکز بر فعالیت های حوزه تبلیغات و ترفیعات می شود. همان گونه که در مطلب ابزار بازاریابی گفته شد، یکی از ابزارهای مهم بازاریابی ترفیعات یا به مفهوم کامل تر آن عبارت است از ارتباطات بازاریابی (Communication Marketing). یعنی اگر در میان بخش های مختلف مدیریت بازاریابی، نظر ویژه ای در مورد تبلیغات داشته باشیم، در آن زمان مدیریت بازاریابی و تبلیغات معنی خود را نشان می دهد. مدیریت بازاریابی و تبلیغات وظایف وسیعی از جمله تدوین کمپین تبلیغاتی یا ۵M تبلیغات و برگزاری جلسه با شرکت ها و کانون های تبلیغاتی را در برنامه های کاری خود خواهد داشت.
وظایف تعریف شده در حوزه مدیریت بازاریابی
۱- شناسایی وضعیت بیرونی شرکت (وضعیت رقبا، شناخت شبکه توزیع، قوانین و مقررات دولتی، شناخت مشتریان و مصرف کنندگان محصولات و خدمات) به کمک تحقیقات بازاریابی.
۲- وظیفه دوم مدیریت بازاریابی در شرکت ها، تدوین برنامه بازاریابی به کمک ابزارهای بازاریابی است.
۳- شناخت وضعیت و جایگاه برند در بازار و پیشنهاد جهت ارتقای این جایگاه در بازار و در نهایت ارزیابی میزان رضایت مشتریان از برند (محصول، شرکت، پرسنل و خدمات
۴- انجام گزارش های مدیریتی و همچنین پیش بینی وضعیت بازار.
نتیجه گیری
آنچه مسلم است مدیریت بازاریابی باید بتواند کلیه فعالیت ها از مرحله تحقیقات بازاریابی گرفته تا انجام تبلیغات و فرآیندهای فروش را به صورت کاملا سیستماتیک و برنامه ریزی شده پیگیری کند تا بتواند به مهم ترین هدف مدیریتی یک سازمان و برند یعنی کسب رضایت مشتریان دست یابد. اگر مدیریت بازاریابی در شرکت ها به نحو صحیح خود پیاده سازی نشود، هیچ ضمانتی جهت حفظ و ماندگاری شرکت ها در سال های آتی نخواهد بود.