راهکار جدی بخش خصوصی تجهیزات صنعت نفت برای همکاری با شرکتهای خارجی، تشکیل شرکت کالاست تا با یکپارچه شدن 700 شرکت عضو انجمن سازندگان تجهیزات نفت (استصنا)، فضای مساعدتری برای جلب همکاریها فراهم شود. در یک ماه آینده از قراردادهای جدید نفتی رونمایی خواهد شد و باید منتظر بمانیم پس از اجرای برجام بار دیگر شرکتهای بزرگ در صنعت نفت فعالیت خود را آغاز کنند. بر اساس شروط وزارت نفت و تأکید وزیر نفت شرکتهای خارجی باید از ظرفیتهای کسب شده تولیدکنندگان داخلی بهره گیرند، به طوری که کارفرمایان نفتی ملزم هستند، 25 درصد از تولید داخل استفاده کنند. اما سؤال اینجاست که آیا شرکتهای کنونی در صنعت نفت توان همکاری با شرکتهای نفتی را دارند و میتوانند سرمایهگذار خارجی جذب کنند.
تشریح اقدامات جدی بخش خصوصی
بخش خصوصی فعال در صنعت نفت بارها اعلام کرده برنامههایی دارد که در صورت تحقق یافتن آن زمینه جذب فاینانس و واردات تکنولوژی فراهم خواهد شد. صمیمیدهکردی، نایب رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت در این زمینه با اشاره به اینکه ما به عنوان بخش خصوصی مذاکراتی با شرکتهای خارجی داشتهایم، اظهار داشت: شرکتهای خارجی تمایل خود را به حضور و همکاری با بخش خصوصی اعلام کردهاند اما نهایی شدن مذاکرات و امضای قرارداد منوط به رونمایی از قراردادهای جدید نفتی است.
سیامک صمیمی دهکردی، نایب رئیس انجمن سازندگان صنعت نفت با اشاره به اینکه کشورهای برزیل، هند و روسیه تمایل زیادی برای مذاکره با بخش خصوصی تجهیزات صنعت نفت دارند، به «فرصت امروز» میگوید: «شرکتهای بزرگ در صنعت نفت ترجیح میدهند تا با وزارت نفت وشرکتهای تابعه وارد مذاکره شوند ازاین رو شاهد هستیم که شرکتهای درجه دوم و سوم در این صنعت تمایل جدی برای همکاری با بخش خصوصی دارند.»
وی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی اگرچه تعدادی از شرکتهای فعال در صنعت نفت دانش بنیان و تولیدکننده محصولات با کیفیتی هستند اما به تنهایی نمیتوانند با شرکتهای معتبر و بزرگ به همکاری فکر کنند، میافزاید: «برخی از شرکتهای داخلی از نظر فنی و مهندسی دارای ظرفیت بالایی هستند، اما شرایط همکاری با شرکتهای بزرگ را ندارند از این رو انجمن تجهیزات صنعت نفت دو اقدام جدی را در دستور کار خود قرار داده است تا شرایط همکاری تسهیل یابد.»
تشکیل کنسرسیوم و شرکت کالا
تشکیل کنسرسیوم در حوزههای تخصصی صنعت از جمله راهکارهای استصنا برای همکاری با شرکتهای خارجی است. نایب رئیس انجمن سازندگان صنعت نفت در این باره میگوید: «تمامی فعالان در حوزههای مختلف صنعت نفت با عضویت در این کنسرسیوم مرتبط علاوه بر افزایش ظرفیتهایشان فضا را برای همکاری با شرکتهای تخصصی فراهم خواهند کرد همچنین انجمن در گام دوم تمامی شرکتهای عضو را در یک شرکت تجمیع خواهد کرد.»
دهکردی صمیمی در تشریح بیشتر این مسئله میافزاید: «برای اینکه 700 شرکت عضو انجمن سازندگان تجهیزات نفت برای شرکتهای خارجی قابلپذیرش باشند شرکت کالای استصنا تشکیل میشود. این کار در مراحل مقدماتی است و شرکت بهزودی ثبت خواهد شد. با این اقدامات شرایط همکاری برای شرکتهای ما سخت نخواهد بود و میتوان امیدوار بود که ظرفیتهای فنی و مهندسی رو به بهبود باشد.» شرکتهایی از کشورهای برزیل، هند و چین از منظر این فعال بخش خصوصی رغبت بیشتری برای سرمایهگذاری و همکاری با شرکتهای داخلی دارند و با راهکارهای در دست اقدام میتوان به سرمایهگذاری این کشورها امیدوار بود.
اما در مقابل این دیدگاه رضا پدیدار عضو اتاق بازرگانی تهران به «فرصت امروز» میگوید: «کشورهای اروپایی برای سرمایهگذاری در ایران تمایل بیشتری دارند و مذاکرات جدیتری با بخش خصوصی تجهیزات صنعت نفت داشتند بهطوری که مذاکرات ما با رئیس انجمن سازندگان تجهیزات و ماشینآلات سراسری آلمان منجر به این شد که با یکی از شرکتهای آلمانی به مرحله انعقاد تفاهمنامه همکاری نزدیک شویم. این تفاهمنامه به دلیل عدم حضور ایرانیها به آلمان نهایی نشده است اما تلاشها همچنان دارد.»
اروپایی راغب به سرمایهگذاری و همکاری
وی با اشاره به اینکه تشکیل شرکت کالای استصنا بهترین اقدام بخش خصوصی برای به ثمر رسیدن همکاریهای شرکتهای داخلی با شرکتهای خارجی است، میافزاید: «بخش خصوصی دیدارهای متعددی با شرکتهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی داشته اما اعتقاد من بر این است که همکاری ما با کشورهای اروپایی بیش از سایر کشورها خواهد بود. شرکتهای فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی برای همکاری شرایط بهتری دارند، زیرا میتوانند علاوه بر آوردن سرمایه موردنیاز، دانش و تکنولوژی روز را انتقال دهند.»
مدیر عامل گروه آیسکو ایران بر این باور است با توجه به اینکه اروپاییها از همان ابتدا در صنعت نفت ایران حضور داشتند، تعامل با شرکتهای اروپایی به مراتب برای شرکتهای ما مقرون به صرفهتر است. با این حال یادمان باشد که هر شرکت خارجی به دنبال منفعت و سود خود است و در صورتی حاضر به سرمایهگذاری و انتقال تکنولوژی و دانش فنی است که سود مورد نظرش تأمین شود. اگرچه بخش خصوصی برنامههای جدی برای همکاری با شرکتهای خارجی دارد باید دید که این اقدامات چه زمانی عملیاتی خواهد شد.
پدیدار، رئیس انجمن سازندگان تجهیزات نفت دراین باره میگوید: «قراردادهای ما با شرکتهای خارجی در سال 95 عملیاتی خواهد شد و بیش از این زمان نمیتوان انتظار داشت. قراردادهای جدید نفتی نیز 8 آذرماه امسال رونمایی خواهد کرد و تاکنون رفت و آمدهای هیاتهای کشورهای مختلف برای تحقیق کردن و مشاهده شرایط جدید ایران است وتاکنون منجر به عقد همکاری نشده است. اگر دولت بتواند با شرکتها به قرارداد برسد از ظرفیتهای داخلی و تولیدکنندگان صنعت نفت استفاده خواهد شد.» بر اساس اعلام اعضای هیات مدیره انجمن سازندگان، فعالان بخش خصوصی صنعت نفت برنامهریزی منسجمی دارند که در صورت عملیاتی شدن آن نه تنها کیفیت محصولات داخلی بهبود خواهد یافت بلکه فرصتهای جدیدی برای صادرات محصولات فراهم خواهد شد.