بخش باغبانی کشاورزی براساس تولید میوه، سبزی و انواع گل ها و گیاهان زینتی فعال است. افزایش آگاهی بشری درباره مزایای مصرف میوه و سبزی تازه سبب توسعه باغبانی در دنیا شده و کشورهای مختلف با درک این فرصت با توسعه کشاورزی زمینه رونق اقتصادی را فراهم آورده اند. بازار تولیدات باغی، بازار پر رونقی به نظر می رسد.
تولید جهانی میوه در سال های متمادی رشد داشته، به عنوان مثال تولید کل میوه ها در سال 2012، 656/9 میلیون تن بود که در سال 2013 به 676/9میلیون تن افزایش یافت. صادرات جهانی میوه ها در سال 2009 حدود 68 میلیارددلار تخیمن زده می شد که چهار سال بعد (2013) نزدیک به 100 میلیارد دلار افزایش نشان می دهد. لازمه موفقیت در تولید، وجود باغ های باکیفیت و عملکرد بالاست.
درختان مانند هر موجود زنده ای طول عمری مشخص دارند و با گذر از یک دوره زمانی عملکرد و تولید آنها دچار کاهش یا تغییر می شود. از سوی دیگر، در طول زمان با انجام پژوهش ها ارقام جدیدتری به صنعت کشاورزی معرفی می شوند که ویژگی های بهبود یافته ای دارند از جمله طعم و مزه بهتر، مقاومت بیشتر به آفات و بیماری ها یا انواع تنش های محیطی مانند خشکی یا شوری. به عنوان مثال گوجه فرنگی هایی که دیرتر می رسند و عمر پس از برداشت طولانی تر دارند.
بررسی های آماری نشان می دهد از اویل دهه 80میلادی مصرف انواع سموم کشاورزی در کشت وکارهای آمریکا کاهش قابل ملاحظه ای یافت که دلیل آن استفاده از ارقام جدید و اصلاح باغ ها با ارقام جدیدتر و مقاوم تر بوده است.
روش های بهبود انار و دیگران
ارقام مختلف انار، میوه هایی با طعم های متفاوت دارند که بسته به ذائقه ساکنان یک منطقه انتخاب هایی بین آنها صورت گرفته است. به عنوان مثال در کشور هند طعم شیرین به ترش ترجیح داده می شود، اما در اروپا دقیقا برعکس است.
در سال های اخیر پرورش انار در هند گسترش فراوان یافته و صادرات انار از این کشور روندی رو به افزایش نشان می دهد، به همین منظور اصلاح باغ های انار و تولید ارقام بازارپسند برای عرضه به اروپا در این کشور رو به گسترش است.
در سال 2010 نیوزیلند برنامه های خود را برای گسترش صادرات کشاورزی اعلام کرد؛ هدف این بود که در سال 2020 کشاورزی نیوزیلند به رقم 10میلیارد دلار برسد. در سال 2015، صادرات کشاورزی نیوزیلند رشدی 9/5درصدی یافت و به 4/5میلیارد دلار رسید. از دلایل این موفقیت ارائه ارقام جدید و نوسازی باغ ها به همراه برندسازی و بازاریابی قوی اعلام شد.
یکی از چالش های تولید کیوی در نیوزیلند شیوع نوعی بیماری باکتریایی به نام Psa disease بود که سبب کاهش تولید و عملکرد کیوی این کشور می شد. با ارائه ارقام جدید و مقاوم و اصلاح باغ های کیوی، تولید این میوه در نیوزیلند با افزایش مجدد همراه بود و به شکوفایی دوران قبل از شیوع این بیماری بازگشت و حجم بازار از 251میلیون دلار به 1/2میلیارد دلار در سال 2015 افزایش یافت. پیش بینی می شود این رقم به 3میلیارد دلار تا سال 2025میلادی افزایش یابد.
توت فرنگی به عنوان یک گیاه جنگلی خودرو در اروپای قرون وسطی شناخته می شد و اهمیت چندانی از لحاظ کشاورزی نداشت، اما امروزه به یکی از محصولات مهم باغبانی در اروپا تبدیل شده به گونه ای که لهستان از مهم ترین تولیدکنندگان این محصول است.
میوه های جدید بازار
ارقام جدید و بازارپسند این میوه در سال های اخیر به بازار معرفی و ارائه شده است. به عنوان مثال نوع آلبینون در سال 2006 با پژوهش های به نژادی ارائه شد.
این رقم عملکرد بالا، میوه های درشت و خوش طعم دارد و به بسیاری از بیماری های مهم توت فرنگی مقاوم است. اصلاح کشت و کارهای توت فرنگی با این رقم یا سایر ارقام جدید تاثیر معناداری بر بهبود تولیدات این محصول در اروپا (به عنوان مثال لهستان، آلمان و اتریش) دارد. یکی دیگر از نمونه های بارز فرآیندهای اصلاح و بهبود ارقام قدیمی میوه موز است.
سال ها پیش این گیاه را از طریق بذر آن می کاشتند، اما بزرگ ترین عیب این میوه وجود هسته آن بود که هم شکل ظاهری موز را خراب می کرد و هم خوردن آن را سخت. ولی با روش جدید کاشت آن که استفاده از راه پاجوش است این مشکل اصلاح شده و موز دیگر در داخل خود هسته ندارد.
همین مثال در مورد مرکبات به ویژه ارقام پرتقال بی بذر هم درست است.پرتقال ناول یا نافی در اواسط قرن 19میلادی در باغی در آمریکا کشف و پس از آن در سراسر دنیا جایگزین ارقام قدیمی تر و بذردار شد.
به هر حال جایگزینی ارقام و اصلاح و نوسازی باغ ها برای تداوم تولید با عملکرد بالا از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در سراسر دنیا به صورت برنامه هایی توسط سازمان ها و دستگاه ها و همچنین کشاورزان بخش خصوصی دنبال می شود.