3 گام مهم برای آغاز مبادلات بورس کالا با 7 بورس کالایی دنیا

حـسـیـن خـزلی خرازی، کارشناس بازار سهام که بین سال‌های 86 تا 88 از اعضای هیات‌مدیره شرکت بورس کالای ایران بوده است، در خصوص عضویت این بورس در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU)، گفت: با عضویت بورس کالا در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی که متشکل از هفت بورس کالایی از پنج کشور جهان بوده، صفحه جدیدی در پرونده کاری بورس کالا باز شده است.

به گزارش سنا این کارشناس بازار سهام افزود: عضویت و همکاری بورس‌ها و سایر نهادهای مالی کشور به اتحادیه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تاثیر شایانی در ارتقای سطح دانش و آشنایی مدیران ارشد و میانی شرکت‌ها با تحولات بورس‌های مختلف و همچنین انتقال تکنولوژی‌های مالی در جهت استانداردسازی فرآیند‌های مبادلاتی دارد که این موضوع باید از مطالبات ما فعالان بازار سرمایه و همچنین رسانه‌ها باشد.

خرازی اظهار کرد: به‌عنوان مثال، بورس تهران سال‌هاست عضو اتحادیه بورس‌های آسیایی و اروپایی (FEAS) است، البته عضویت بورس تهران در فدراسیون جهانی بورس‌ها در چند سال اخیر به تعلیق درآمده است. همچنین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی علاوه بر عضویت در FEAS  دارای توافق‌نامه همکاری با شرکت‌های سپرده‌گذاری از کشورهای مختلفی همچون کره‌جنوبی، عمان و پاکستان بوده و باید روند عضویت بورس‌های کشور به سایر بورس‌ها و مجامع و اتحادیه‌های مشابه ادامه یابد.

در این بین بورس کالای ایران نیز روند عضویت و همکاری‌های خود را با بورس‌های منطقه‌ای آغاز کرده است. خرازی اظهار کرد: یکی از مشکلات بزرگ ما در بازار سرمایه، قوانین، دستورالعمل‌ها و نرم‌افزارها بوده که تا حدود زیادی خود ساخته و در داخل ایران بومی شده است، به عبارت دیگر، قوانین متناسب با نیازهای ما طراحی شده‌اند، اما برای بین‌المللی شدن در حوزه بازار سرمایه و معاملات، باید مجموعه محیط حاکم بر بازار سرمایه از جمله قوانین، رفتارها و نرم‌افزارها تا 70 درصد رنگ و بوی بین‌المللی به خود بگیرد؛ از این جهت باید عضویت بورس کالای ایران در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی را به فال نیک گرفت.

وی تصریح کرد: با این تفاسیر یکی از مزیت‌های بزرگ بین‌المللی شدن ارکان بازار سرمایه از جمله بورس کالا این است که براساس نرم بین‌المللی و استانداردهای جهانی حرکت خواهیم کرد. این کارشناس بازار سهام با اشاره به وجود یک آفت بزرگ در عضویت‌های برخی نهادهای مختلف به مراکز بین‌المللی، گفت: آفتی که در عضویت برخی نهادها با اتحادیه‌های بین‌المللی وجود دارد، این است که معمولا ارتباط این مراکز و تبادل اطلاعات و دانش، به سالی یکبار و حضور نفر اول شرکت در کنفرانس و همایش‌ها ختم می‌شود، در صورتی‌که باید در توافق‌نامه‌ها تعاملات جدی وجود داشته باشد و بدنه شرکت‌ها و مدیران میانی نیز برای کسب تجربیات مختلف در این همایش‌ها شرکت کنند. به بیان دیگر می‌توان گفت، اگر عضویت‌ها به دیدار سالی یکبار محدود شود، امضای توافق‌نامه‌ها و عضویت‌ها صوری است. 

3 مرحله برای آغاز مبادلات بین بورسی

خرازی با بیان اینکه برای آغاز مبادلات بین بورسی میان بورس کالای ایران با بورس‌های کالایی منطقه برداشتن سه گام اساسی لازم است، گفت: در گام نخست باید مقامات ناظر بورس‌های کالایی باهم قرارداد همکاری امضا کنند. برای مثال سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان مقام ناظر، بر بورس کالا با نهادهای نظارتی بورس‌های عضو اتحادیه IEU در ارتباط باشند.

وی در خصوص گام دوم پیش روی بورس کالا برای آغاز معاملات با هفت بورس کالای عضو IEU گفت: در مرحله بعد اتاق پایاپای که زیرمجموعه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است باید طی قراردادی با نهادهای همسو در بورس‌های دیگر مرتبط شوند تا عملیات تسویه، پایاپای و تهاتر در مبادلات بین‌المللی به سهولت انجام شود. خرازی تصریح کرد: البته در سفری که اعضای اتحادیه الکترونیکی به تهران داشتند، علاوه بر عضویت بورس کالا در این اتحادیه، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز قراردادی را با این اتحادیه منعقد کرد که به این ترتیب باید زیرساخت‌های ثبت و تسویه پایاپای فراهم شود تا سرمایه‌گذاران دغدغه‌ای در خصوص مبادلات بین بورسی نداشته باشند.

این کارشناس بازار سهام به سومین گام اشاره کرد و گفت: بحث آخر به نقل و انتقالات وجوه از طریق سیستم بانکی مربوط می‌شود که در صورت کمرنگ شدن تحریم‌ها، مقدمات طی شدن این گام ایجاد می‌شود. به گفته خرازی، با طی شدن سه گام مذکور یک سرمایه‌گذار ایرانی به راحتی می‌تواند با ارائه سفارش به کارگزار خود، هر کالا یا ابزار مالی را خریدوفروش کند و در طرف مقابل یک تاجر در مسکو یا بلاروس می‌تواند به‌صورت آنلاین محصولات یا دارایی‌های مالی موجود در بورس کالای ایران را سفارش دهد. این کارشناس بازار سهام گفت: به طور طبیعی طی شدن این مراحل زمانبر خواهد بود اما اینکه با گذشت تنها 11‌سال از تاسیس نخستین بورس کالایی در کشور یعنی بورس فلزات تهران و همچنین گذشت هفت سال از راه‌اندازی شرکت بورس کالای ایران، این بورس به جایگاهی رسیده که پای خود را فراتر از مرزهای ملی گذاشته و عزمی جدی برای آغاز مبادلات بین بورسی دارد، جای تحسین دارد و همه ارکان بازار سرمایه باید به این روند کمک کنند. 

براساس این گزارش، هفت بورس کالایی از پنج کشور ارمنستان، اوکراین، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان عضو اتحادیه IEU هستند که به گفته گریگور واردیکیان، رییس اتحادیه الکترونیکی بین بورسی روسیه نیز به‌زودی عضو این اتحادیه می‌شود. به این ترتیب، با عضویت بورس کالای ایران در 26‌آبان سال جاری، شمار کشورهای عضو IEU به شش رسیده است.