جراحی تومور نخاعی چه خطراتی دارد ؟

می­توان نخاع را به عنوان حساس­ترین قسمت بدن معرفی کرد که وظیفه­­ اصلی آن انتقال سیگنال ­های عصبی از مغز به بدن و بالعکس است. این سیگنال ­های عصبی باعث می­شوند بدن حرکت کند و نسبت به موقعیت­ های مختلف واکنش نشان دهد. بنابراین هرگونه آسیبی به نخاع می­تواند بر عملکرد بدن تاثیر بگذارد و مشکلاتی را ایجاد کند؛ یکی از خطرناک­ترین آسیب ها به نخاع، متعلق به تومور نخاعی است. با توجه به محل رشد تومورها در نزدیکی نخاع، انجام جراحی تومور نخاعی با خطراتی همراه خواهد بود. اما اگر یک جراح باتجربه و متخصص در این حوزه جراحی را انجام دهد، می­توان خطرات و عوارض جراحی را به حداقل رساند. ما در این مقاله قصد داریم به ارائه نکاتی در خصوص عمل تومور نخاعی و خطرات ناشی از آن بپردازیم.

دکتر علیرضا طبیب خوئی جراج مغز و اعصاب اضافه کردند ، رشد تومورهای نخاعی با توجه به نوع و اندازه­ آن در هر قسمتی از نخاع، می­تواند با بروز علائمی فرد را با مشکلاتی مواجه کند. به طور کلی تومورهای نخاعی به سه دسته­ تومور استخوانی، تومور درون کانال نخاعی و تومور داخلی بافت نخاع تقسیم بندی می­شوند. که اصلی­ترین راه درمان آن ها، جراحی تومور نخاعی است.

تومورهای استخوانی

در تومورهای استخوانی، تومور اصلی در بخش دیگر بدن به وجود آمده است و پس از پیشرفت و گسترش، به ستون فقرات می­رسد. به طور کلی همانطور که از نام آن پیداست، محل قرارگیری تومورهای استخوانی بر روی بخش استخوانی ستوان فقرات و بافت اطراف آن است.

تومورهای درون کانال نخاعی

دسته دوم تومورهای نخاعی متعلق به تومورهای درون کانال نخاعی است که در کانال نخاع و چسبیده به غشای آن ایجاد شده و رشد می کنند. اما باید خاطر نشان کرد که این نوع تومورها، نخاع و ریشه ­های عصبی را درگیر نخواهند کرد.

تومورهای داخلی بافت نخاع

رشد تومورهای داخلی بافت نخاع، داخل خود نخاع انجام می­شود؛ به نحوی که نخاع فشار بسیاری را از سوی این تومورها متحمل می­شود و ریشه های عصبی نیز از این قضیه مستثنی نیستند؛ از این رو خارج نمودن آن نیازمند دقت و تجربه بسیاری است.

به طور کلی در جراحی تومور نخاعی ، جراح با خارج نمودن تومورها، ریشه­ های عصبی را از تومورها پاک سازی می­کند و در نتیجه از خطرات ناشی از آن ها جلوگیری خواهد شد. عمل تومور نخاعی با توجه به اندازه تومور به دو روش انجام می­شود که می­توان به عمل تومور نخاع کمر و گردن اشاره کرد.

در جراحی تومور نخاع کمر، اگر تومور به موقع تشخیص داده شود و پیشرفت چندانی نداشته باشد، جراحی به صورت بسته با نابودی عروق تغذیه کننده تومور انجام خواهد گرفت. اما اگر تومور به حدی بزرگ شده باشد جراح ناچار است به صورت باز و تهاجمی تمام تومور و یا بخشی از آن را خارج کند. ناگفته نماند عمل تومور نخاعی گردن عمل بسیار خطرناکی است؛ به این دلیل که تومورها در جایی نزدیک به اعصاب و رگ­ هایی که مسئول ارسال خون به سمت مغز هستند، قرار دارد؛ بنابراین انجام آن نیاز به تخصص و تجربه بالایی است. این نوع عمل جراحی نیز همانند جراحی تومور نخاع کمر با توجه به وضعیت تومورها به دو صورت بسته و باز انجام می­گیرد.

همانطور که در بخش­های قبلی گفته شد، جراحی تومور نخاعی بر خلاف بسیاری از جراحی­ ها، خطراتی را برای بیمار به همراه دارد. از عواملی که موجب تعیین خطر آسیب عصبی می­شود می­توان به اندازه، محل قرارگیری و نوع بافت تومورهای نخاعی و همچنین طول مدت زمان علائم اشاره نمود. اما بسیاری به دلیل ریسک بالای عمل تومور نخاعی، از انجام آن منصرف می­شوند. در صورتی که عدم جراحی باعث می­شود تا تومورها به میزانی رشد کنند که سلامت ستون فقرات به خطر بیفتد و منجر به آسیب جدی عصب شده و در نهایت فرد فلج خواهد شد. فلج شدن فرد می­تواند عوارض جدی مانند لخته شدن خود را به دنبال داشته باشد؛ از این رو انجام جراحی از انجام ندادن آن بهتر است.

به طور کلی خطراتی که می­تواند فرد را پس از جراحی تومور نخاعی تهدید کند عبارتند از :

• خونریزی بیش از اندازه
• آسیب به بافت عصبی یا نخاع
• عفونت
• احتمال گسترش تومورها
• از دست دادن حس به صورت موقت

لازم به ذکر است مدت زمان بهبودی این نوع جراحی با توجه به روش انجام آن، ممکن است هفته ها و یا بیشتر به طول انجامد. بنابراین پیش از انجام عمل، نیاز است تا جراح تمامی نکات مرتبط با جراحی تومور نخاعی از جمله خطرات آن و مزایای انجام جراحی را به صورت کامل به بیمار توضیح دهد و بیمار نیز می­بایست به تمامی سوالات جراح به دقت پاسخ دهد تا جراح بتواند با در نظر گرفتن تمامی جوانب، عمل را با پایین ­ترین ریسک انجام دهد.

بسیاری بر این باورند که عمل تومور نخاعی، عمل بسیار پر خطری است. اما می­توان گفت با توجه به بخش قبلی که در خصوص رایج ­ترین خطرات جراحی ستون فقرات صحبت کردیم، خطرات ناشی از این نوع عمل کاملا به شرایطی از جمله سرعت رشد و نفوذ تومورها، محل قرار گیری و زمان تشخیص، سن و وضعیت جسمانی بیمار وابسته است که پیش از جراحی، جراح با بررسی آن ها، تمامی جوانب را در نظر می­گیرد.

به طور کلی نمی­توان جراحی تومور نخاعی را عمل پر خطری دانست؛ به عنوان مثال قرار گیری تومورهای نخاعی از نوع خوش خیم به گونه­ ای است که به اندازه یک لایه مرزی با نخاع فاصله دارد و معمولا خارج نمودن تومورها بدون ایجاد عوارضی انجام می­شود. اما در خصوص تومورهای بدخیم شرایط تومورها کاملا فرق می­کند و انجام عمل جراحی آن در بیشتر مواقع با ریسک بالایی همراه است. در نتیجه عوارض ناشی از این نوع جراحی نادر است و بروز آن در برخی مواقع از کنترل جراح و بیمار خارج می­شود؛ اما بیشتر بیماران نتایج خوبی را پس از عمل به دست می ­آورند.