آرتروز زانو چگونه ایجاد می شود؟ چه درمان هایی دارد؟

اگرچه سن یک عامل عمده در ابتلا به انواع آرتروز زانو است، اما افراد جوان هم می توانند به آرتروز مبتلا شوند. بروز آرتروز زانو در بعضی می تواند ارثی باشد، در حالیکه در برخی دیگر شاید ناشی از آسیب دیدگی و عفونت، و یا حتی اضافه وزن ایجاد شود. در اینجا می خواهیم جواب هایی برای بعضی از سوالات درباره آرتروز زانو، مثل روش درمان یا اقدامات خانگی برای کاهش درد آرتروز زانو، را ارائه کنیم.

عامل ایجاد آرتروز زانو چیست؟

سن را می توان رایج ترین عامل بروز آرتروز زانو دانست. تقریبا همه نهایتا تا حدی به آرتروز زانو مبتلا می شوند، اما بعضی فاکتورها می تواند احتمال بروز زودتر آرتروز شدید زانو را افزایش دهد.

• سن: قدرت ترمیمی غضروف با افزایش سن کاهش می یابد.
• وزن: افزایش وزن با افزایش فشار روی تمامی مفاصل، به خصوص زانوها همراه می شود. هر پوند (453 گرم) افزایش وزن به معنی افزایش 3 تا 4 پوندی اضافه فشار وارد بر زانوها است.
• وراثت: این موضوع می تواند شامل جهش های ژنتیکی هم شود که شاید بعضی افراد را بیشتر مستعد بروز آرتروز زانو کند. بعلاوه احتمال بروز بدشکلی استخوان در اطراف مفصل زانو نیز وجود دارد.
• جنسیت. زنان بالای 55 سال، بیش از مردان در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند.
• آسیب فشار تکراری: این مشکل معمولا در نتیجه شغل فرد ایجاد می شود. افراد دارای بعضی مشاغل خاص که فعالیت تکراری زیادی مثل زانو زدن، اسکوات یا برداشتن اجسام سنگین (بیش از 25 کیلو) دارند، فشار زیاد و پیوسته ای بر مفاصل وارد می کنند و بیش از دیگران در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند.
• ورزشکاران: احتمال بروز آرتروز زانو در ورزشکارانی که در ورزش های فوتبال، تنیس یا دویدن استقامت فعال هستند، بیش از دیگران است. این یعنی ورزشکاران باید برای جلوگیری از مصدومیت، اقدامات احتیاطی را در برنامه خود بگنجانند. اما این را هم باید بدانید که شدت متوسط ورزش به تقویت مفاصل و کاهش خطر بروز آرتروز منجر می شود. در واقع عضلات ضعیف اطراف زانو یکی از عوامل ایجاد آرتروز زانو است.
• بیماری های دیگر: احتمال ابتلای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، دومین شکل رایج آرتروز، به آرتروز زانو بیشتر است. همچنین، اختلالات متابولیکی مثل بالا بودن آهن خون یا ترشح زیاد هورمون رشد نیز از عوامل دیگر افزایش دهنده احتمال آرتروز زانو است.

علائم آرتروز زانو

اگرچه شاید علائم را تنها در یکی از زانوها ببینید، اما آرتروز زانو معمولا هر دو زانو را درگیر می کند.

• ممکن است شاهد زانودرد درون و اطراف زانو باشید که با فعالیت، افزایش می یابد. معمولا، مگر جز موارد شدید آرتروز، در زمان استراحت شبانه با زانودرد مواجه نخواهید بود.
• بعد از مدتی استراحت یا بعد از بیدار شدن از خواب ممکن است با خشکی زانو مواجه شوید که بعد از گذشت حدود 30 دقیقه به تدریج فروکش می کند.
• ممکن است با خالی کردن زانو، یا قفل شدن و ناتوانی در صاف کردن آن مواجه شوید.
• درد، خشکی و تورم زانو می تواند جلوی حرکت دادن ساده زانو را بگیرد.
• امکان دارد که در حین حرکت دادن زانوها شاهد صدای خردشدگی و ساییدگی استخوان ها بر روی هم باشید.

درمان آرتروز زانو

درمانی برای آرتروز زانو وجود ندارد اما می توانید برای مدیریت شرایط و کنترل علائم کارهایی بکنید. هدف اصلی درمان آرتروز زانو، کاهش درد و خشکی، و نتیجتا بهبود عملکرد زانو و بازیابی کیفیت از دست رفته زندگی است. پزشکتان ممکن است شما را به پزشکان دیگری مثل متخصص فیزیوتراپ ارجاع دهد. در صورت داشتن درد و خشکی شدید، امکان ارجاع به یک متخصص نیز وجود دارد.

ابزارها و فیزیوتراپی

متخصص فیزیوتراپ، زانویتان را به دقت ارزیابی می کند و طرح درمان و برنامه توانبخشی را برای کمک به تقویت زانو و عضلات ران، مشخص می کند. برای کمک به عملکرد مناسب زانویتان حتما از دستورالعملهای پزشکتان پیروی کنید.

متخصص فیزیوتراپ ممکن است که از دستگاه تحریک عصبی الکتریک از طریق پوست (TENS) نیز در فرایند درمان استفاده کند. این دستگاه برای توقف ارسال سیگنال درد از ریشه های عصب، امواج الکتریکی خفیفی را بر پوست اعمال می کند. استفاده از دستگاه TENS می تواند برای بعضی افراد مبتلا به آرتروز زانو موثر است اما این موضوع برای همه صادق نیست، پس قبل از آنکه یکی از آنها را بخرید، حتما آن را در مطب فیزیوتراپ امتحان کنید.

فیزیوتراپ همچنین می تواند کارایی بریس و آتل را ارزیابی کنید. برای کمک به پایداری زانو و تامین تکیه گاه لازم در طول درمان می توانید از این ابزار استفاده کنید.

متخصص دیگری که حضورش می تواند در فرایند درمان فرد مبتلا به آرتروز زانو مفید باشد، کاردرمانگر – متخصصی که با کمک به شما، مدیریت فعالیتهای روزانه را برایتان ساده تر می کند – است. کاردرمانگر می تواند اعمال تغییراتی در ماشین، خانه یا محل کار را برای کاهش حداکثری فشار وارد زانوهایتان پیشنهاد کند؛ از جمله این موارد می توان به دستگیره کنار دیوار یا وان حمام و ابزار افزایش ارتفاع صندلی و تخت اشاره کرد.

دارو

مسکن ها نمی تواند آرتروز را درمان کنند، اما به کاهش درد و خشکی و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می کنند. پزشک در صورت ادامه درد بعد از ورزش و درمان، ممکن است مصرف مسکن ها را تجویز کنند. کرم ها و ژل های موضعی، اولین مسکن های پیشنهادی پزشکان هستند. این محصولات شامل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID ها) مثل ایبوپروفن یا مواد مسکنی مثل کاپسایسین هستند که می توانید آن را مستقیما روی زانو بمالید.

اگر ژل و کرم برای تسکین درد کافی نباشند، امکان تجویز پاراستامول نیز وجود دارد. در صورت ادامه وجود درد، ممکن است لازم باشد تا به مصرف پیوسته پاراستامول ادامه دهید.

استفاده از قرصهای NSAID به جای ژل، کرم و پاراستامول در صورت ادامه درد توصیه می شود، اما استفاده طولانی مدت NSAID ها می تواند با عوارض جانبی همراه شود؛ بنابراین این روند را طولانی نکنید. در مواردی که علائم آرتروز زانو خیلی شدید باشد و داروهای دیگر موثر نباشند، احتمال استفاده از مسکن های قوی تری مثل مسکن مخدر (opioid) وجود دارد.

در صورتی که زانوی متورم و دردناکی داشته باشید، ممکن است با توصیه پزشک مبنی بر تزریق مستقیم استروئید در مفصل زانو مواجه شوید. نتیجه تزریق معمولا بعد از یک روز مشخص می شود و تا هفته ها یا ماه ها نیز باقی می ماند. اگرچه بسیاری از افراد از مکمل های حاوی گلوکزامین یا کندروئیتین برای کاهش علائمشان استفاده می کنند، اما شواهد اندکی برای این موضوع وجود دارد.

جراحی

پیشنهاد پزشکان برای آرتروزی که درد شدیدی ایجاد می کند یا اثر قابل توجهی بر زندگیتان می گذارد، جراحی است. استفاده از جراحی معمولا تنها بعد از امتحان کردن همه روش های درمانی و عدم کارایی آنها موجه است. روشهای مختلفی برای جراحی آرتروز زانو وجود دارد که عبارتند از:

• آرتروسکوپی زانو. این روش به دلیل امتیازات اندک و عوارض جانبی اش برای همه پیشنهاد نمی شود. اما در صورتیکه درگیر قفل شدگی زانو هستید، احتمال پیشنهاد شدن این جراحی از سوی جراح برای شستشوی مفصل وجود دارد.
• استئوتومی. جراح در این جراحی، بخشی از استخوان را برای پیشگیری از اعمال فشار بر بخش های آسیب دیده زانو، بریده و ترمیم می کند؛ این گزینه را می توان برای افراد زیر 60 سال در نظر گرفت.
• جراحی تعویض کامل یا جزئی مفصل زانو. جراح در این روش، کل یا بخشی از مفصل زانو را با اعضای مصنوعی تعویض می کند.

پزشکتان شما را برای بررسی و ارزیابی گزینه های مختلف و پیدا کردن بهترین روش درمان به جراح ارجاع می دهد.

منبع: https://omidpainclinic.com