درمان درد عصب سه قلو و گرفتگی صورت با بلوک عصبی

صب سه قلو، کنترل عصبی نیمه قدامی سر که شامل چهره، زبان و دهان است، را به عهده دارد. این عصب، مسئول کنترل اعمالی نظیر جویدن، گازگرفتن، بلع و درک حواس از طریق گیرنده های حسی ناحیه صورت، می باشد. زمانی که عصب سه قلو تحت فشار قرار بگیرد و یا آسیب ببیند، می توانند سبب ایجاد درد شده که می توان با استفاده از روش تزریق بلوک عصبی عصب سه قلو، از میزان درد حاصله کاست.

انسداد مسیرهای عصبی عصب سه قلو می تواند به وسیله تزریق موضعی نوعی بی حس کننده صورت بگیرد که به طور معمول، راهی درمانی برای بیمارانی است که دردی شبیه وارد آمدن شوک الکتریکی را در چهره خود حس می کنند.این داروهای تزریقی بی حس کننده در ابتدا صرفا به عنوان یکی از روش های درمان نورالژی عصب سه قلو صورت استفاده میشد؛ اما دیگر بیمارانی که از عفونت ناشی از هرپس زوستر( عامل بیماری زونا) و یا از دیگر سندرم های دردزا صورت ، رنج می برند نیز از این متد تقلیل درد به گونه ای موثر همراه با نتایجی مفید، استفاده می کنند.

علائم بالینی اختلالات عصبی عصب سه قلو، چگونه اند؟

علامت اصلی اختلال مذکور، ایجاد دردهای ناگهانی است که به طور معمول یک طرف فک یا گونه را به خود درگیر می کند. میزان شدت درد می تواند ملایم و خفیف باشد، به ویژه در گام ها اولیه پیشرفت بیماری؛ اما در اغلب موارد میزان این درد به صورت شدید، تیرکشنده و حالت وارد شدن شوک الکتریکی ویا سیخ کشیدن در اندام های نیمه قدامی چهره احساس می شود.

حملات درد به صورت رفت و برگشتی هستند و هر کدام بین 10 ثانیه تا چند دقیقه طول می کشند. این حملات می توانند لحظه ای ایجاد شده و برای چندین هفته تا چندین ماه، هیچ خبری از آن نباشد و بعد از این دوره، مجدد این حملات تکرار  بشوند. بیمارانی که چنین اختلال را در عصب سه قلو خود دارند، ممکن است که در فواصل بین حملات هیچ دردی در چهره خود نداشته باشند ویا اینکه ممکن است دردی مبهم در چهره و یا فک خود تجربه کنند.

ایجاد این حملات درد می تواند با انجام کارهایی مانند صحبت کردن،بلع، خوردن غذاهای داغ و سردو یا نوشیدن مایعاتی سرد و یا گرم و یا حتی در زمان مسواک زدن، تحریک شود ؛ ممکن است که حملات درد بیمار به صورت ناگهانی و بدون هیچ عامل تحریک کننده ای و بدون هیچ دلیل روشن و خاصی ، رخ بدهند.

چنین دسته از بیماران، در اغلب موارد به علت تحمل این درد پریشان هستند و احساس ناخوشانیدی دارند و دچار درد و گرفتگی عضلات صورت نیز می شوند.

«پزشکان اغلب دردهای صورت را به: دردهای دندانی، عصبی، گیجگاهی، فکی و عروقی تقسیم بندی می کنند».

 از علائم بالینی این بیماران می توان به داشتن حالت ناراحتی و افسردگی ، کاهش وزن و اختلال خواب ، اشاره نمود.

پروسه انسداد مسیر عصبی اعصاب سه گانه چگونه است؟

پروسه مسدودسازی به حالت تهاجمی، توسط متخصصین درد قابل انجام است. این ترکیب تزریقی از ترکیبات استروئیدی و ضد التهاب ساخته شده است و در قسمت مکان دردناک و یا اطراف این مناطق، استفاده می شود و در حین عمل جراحی عوامل مذکور فوق، توسط تصویربرداری فلوروسکپی ( پرتوهای X )هدایت و مدیریت می شوند.

انسداد مسیرعصبی عصب سه قلو می تواند به علل زیر صورت بگیرد:

• درمان  درد و اختلال عصب سه قلو
• انجام تست های تشخیصی در مورد ماهیت و منشا ایجاد دردهای ناگهانی در چهره بیمار
• کاهش درد ناشی از بیماری زونا و پیشگیری از ایجاد درد وآسیب عصبی ناشی از هرپس ویروس ها ( ویروس هایی که بر پوست ( اغلب در قالب تاول) وسیستم عصبی تاثیر می گذارند.) و درد ناشی از اسکارهای  که بعد از تبخال می تواند ایجاد شود.
• کاهش درد ناشی از بیماری های هرپس ویروس ها و اسکارهای ناشی از تبخال

چه کسانی نمی توانند این ماده تزریقی مسدود کننده عصب سه قلو را تزریق کنند؟

بیمارانی که شرایط زیر را دارا هستند، باید از اقدام برای این درمان خودداری کنند؛ این شرایط شامل :

• بیمارانی که اختلالات انعقادخون دارند و یا اینکه از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می کنند.
• بیمارانی که داروهای ضد پلاکت مصرف می کنند؛ چراکه این داروها باعث ایجاد اختلال در فعالیت پلاکت های بدن شده و به عنوان ضد انعقاد مصرف می شوند.
• زنان باردار

شرایط آماده سازی بیمار برای تزریق دارو مسدود کننده عصب سه قلو

در طی جلسه مشاوره پیش از عمل، از شما خواسته خواهد شد که تا 6 ساعت پیش از عمل، چیزی نخورید و نیاشامید. به استثناء مصرف داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت، مصرف همه داروها مجاز است. برای جلسه عمل، از شما خواسته می شود که همراه و دوستی  هشیار و مسئولیت پذیر به همراه خود داشته باشید.

در طول جلسه مشاوره، پزشک با شما صحبت خواهد کرد و مسیر و پروسه درمانی، عوارض و نتایج مورد انتظار را از این درمان برای شما شرح خواهد داد. یک دفتریادداشت روزانه از علائم و دردهای عصبی خود تهیه کنید و قید کنید که هر بار دردی که ایجاد شد، چه مدت طول کشید و چه چیزی سبب تحریک درد شد. پزشک خود را از هرگونه درمان خانگی که استفاده نموده اید، مطلع کنید و لیست اسامی تمامی داروهایی که با نسخه و بدون نسخه پزشک و مکمل های تجویزی را که دریافت کرده اید، بنویسید و البته تمامی حساسیت های دارویی خود را برای اطلاع پزشک نیز بنویسید.

برای آگاهی بخشی بیش تر به پزشک خود، حتما تمامی بیماری هایی که هم اکنون تحت درمان آنها هستید و تمامی آسیب ها و بیماری های ساختار صورت، عمل جراحی و پروسه های درمانی- ترمیمی که بر روی صورت شما اعمال شده است را، قید کنید.

در طول دوره عمل تزریق دارو مسدودکننده عصب سه قلو، چه وقایعی مورد انتظار است؟

متخصص درد حاضر در عمل، از شما می خواهد که به پشت دراز بکشید و در همین مرحله پوست ناحیه اطراف محل جراحی را با بی حس کننده موضعی، بی حس می‌کنند. بااستفاده از تکنولوژی تصویر برداری فلوروسکوپی، متخصص سوزن تزریقی را وارد محفظه بینی- دهانی شما می کند و تزریق دارو استروئید را انجام می دهد. این پروسه کم تر از 30 دقیقه زمان لازم دارد و بعد از آن، شما همان روز به خانه می روید و پروسه درمانی پایان می یابد.

چند جلسه درمانی برای بهبود بیمار نیاز داریم؟

پاسخ این سوال تنها به شرایط  بالینی بیمار و شدت و وخامت علائم بیماری بستگی دارد. به طور کلی، پزشک شما توصیه می کند که دو بار تزریق انسدادآور عصب سه قلو انجام شود تا با توجه به نتایج و علائم بالینی بیمار بعد از این تزریقات، متوجه بشویم که آیا این عصب سه قلو درواقع همان عامل اصلی ایجاد این اختلال و دردها هستند یا خیر. پاسخ مثبت به این عمل تزریقی تشخیصی، این می تواند باشد که  درد بیمار به صورت پایدار و یا موقت، حداقل به میزان 50 درصد کاهش یافته باشد. در صورتی که این کاهش و بهبود به صورت موقتی باشد، گام بعدی درمان، ایجاد فرسایش و یا اختلال خود خواسته و به عمد در عملکرد عصب سه قلو خواهد بود تا این دستکاری سبب ایجاد اختلال در انتقال پیام درد در اعضا بیمار بشود.

چه زمانی علائم بیمار بهبود می یابند؟

بعد از انجام یک انسداد موقت در مسیر عصب سه قلو، در یک نیمه چهره خود احساس بی حسی می کنید که تنها چند ساعت به طول می انجامد که به علت استفاده از ماده بی حس کننده درابتدا پروسه تزریق می باشد. ایجاد چنین شرایط مذکور، نشانه ایجاد یک انسداد موفق در عصب سه قلو می باشد.

بعد از اتمام این پروسه درمانی، چندین نتیجه محتمل خواهد بود که شامل موارد زیر است :

• درد بیمار تا زمانی که ماده بی حس کننده از بین نرفته است به مدت چندین ماه، به خوبی کاهش یافته و یا حتی از بین می رود. ایجاد این حالت، نشان می دهد که این روش ارزش درمانی داشته و اطلاعاتی را در مورد فرایند ایجاد درد بیمار ارائه داده که این اطلاعات، راهنما پزشک برای برنامه های درمانی آینده بیمار خواهند بود به این امید که  بتوان میزان کنترل علائم و درد را به بیشینه ممکن خود رساند.
• ممکن است که بیمار در پاهای خود، گرما غیرطبیعی حس کند ( این حالت نشاندهنده انسداد موفقیت آمیز اعصاب سمپاتیک حاصل از تزریق است.) اما در عین حال هیچ گونه کاهش و بهبودی در میزان درد بیمار حس نشود. این حالت بدان معناست که در عین آنکه انسداد به خوبی رخ داده است، اما بهبودی در درد رخ نداده که این شرایط ارزش تشخیصی برای پزشک شما دارد و اطلاعاتی را در مورد بیماری شما به پزشک ارائه می دهد تا گام های بعدی برنامه درمانی شما برای متخصص مشخص بشود.
• هیچ گرمایی در پا و هیچ بهبودی در میزان شدت درد حاصل نشده است. این نتایج نشان می دهند که انسداد ناشی از تزریق به خوبی صورت نگرفته است و ممکن است که نیاز داشته باشید تا این تزریق را مجدد تکرار کنید تا به درستی برای پزشک شما مشخص شود که آیا منشا این درد اعصاب سمپاتیک هستند یا خیر.

عوارض جانبی تزریق دارو مسدودکننده عصب سه قلو

شایع ترین عارضه این تزریق، تورم و کبودی در ناحیه صورت است. به صورت نادر، ممکن است که میزان ضعفی خفیف در عملکرد عضلات و یا سختی عمل تنفس و یا اختلال و سختی عمل بلع، به عنوان نتیجه درگیری دیگر اعصاب، مشاهده شوند. ایجاد چنین عوارضی حاکی از آن است که  به صورت  ناخواسته، مسیرهای عصبی غیر از عصب سه قلو، تحت اثر دارو تزریقی قرار گرفته اند. در صورتی که بیمار عوارض جانبی مذکور فوق را داشته باشد، می بایست با پزشک خود مطرح کرده و درمان مناسب این اختلال را دریافت نماید. بیماران به مدت دو ساعت بعد از زمان تزریق باید تحت نظر باشند.