گردشگری برای کشورهای دارای جاذبههای جهانگردی نظیر ایران میتواند به مهمترین منبع کسب درآمد ارزی تبدیل شود. مشروط بر اینکه برنامهریزی صحیح و همهجانبه توأم با آیندهنگری برای آن تنظیم و اجرا شود. سرمایهگذاری جهانی در صنعت گردشگری حاکی از آن است که گردشگری در زمره صنایع توزیعکننده درآمد است و هنگامی که جهانگرد وارد کشور میشود، در مقابل خدماتی که به وی ارائه میشود، باید هزینه پرداخت کند و این پرداخت ارزی خواهد بود، بنابراین این صنعت میتواند جایگزین اقتصاد تک محصولی یعنی درآمد نفتی شود.
برای بررسی بیشتر با امیر آرایش، فعال حوزه گردشگری و کارگزار اجرایی تورهای گردشگری به گفتوگو پرداختهایم. آرایش پنج سال است که در این رشته فعالیت میکند و در این مدت توانسته بیش از 40نوع تور طبیعتگردی را طراحی و اجرا کند. وی درباره نحوه فعالیت در این حوزه میگوید: کسی که میخواهد وارد این رشته شود اول از همه باید بداند که این کار فوقالعاده تخصصی و حساس است. توصیه اولیه من به علاقهمندان این است که بدون مطالعه وارد نشوند. ضمن اینکه در کنار تخصص و تبحر، سرمایه کافی مورد نیاز است.
وی در مورد سرمایه اولیه برای این کار میگوید: گردشگری بهشدت تشنه سرمایهگذاری فراوان و همهجانبه است. الان ظرفیتهایی داریم که فقط به خاطر کمبود اعتبارات معطل ماندهاند. ما مناظر طبیعی کمنظیری داریم و در کنار آن از ابنیه تاریخی فراوانی بهرهمند هستیم ولی متاسفانه فرصتسوزی کرده، وقت هدر میدهیم و حمایت و نظارتی هم از طرف دولت و سایر دستگاههای حاکمیتی صورت نمیگیرد.
خصوصیها رغبت بیشتری دارند
سرمایهگذاری عمدتا در بخش خصوصی صورت میگیرد که طی سه، چهار سال اخیر رشد داشته ولی با توجه به عقبماندگیهای گذشته کافی نیست. به نظر من به بخش دولتی امید چندانی نمیتوان داشت و همه نگاهها به بخش غیردولتی است. آرایش از شروع به کارش در این حوزه میگوید: اول با فعالیت در تورها وآژانسهای مسافرتی شروع کردم. دو سال بعد خودم وارد شاخه اقامتی شدم و توانستم مجموعه الماس سنتی اسالم را راهاندازی کنم. زمین مجموعه ما حدود 600مترمربع است که 50میلیون تومان هزینهاش شد.
60میلیون هم برای آمادهسازی و تجهیز آن خرج کردم که به شکل آبرومند امروزی درآمده است. اگر منابع کافی فراهم باشد و تسهیلات بانکی به موقع پرداخت شود، قصد توسعه و ایجاد مراکز جدید را هم دارم. ظرفیت و پتانسیل موجود گردشگری بسیار بالاست و میتوان با توسعه همهجانبه آن هم اشتغالزایی زیادی ایجاد کرد و هم کمک حال اقتصاد ملی بود.
درآمدزایی در مسیر اسالم-خلخال
آرایش در ادامه به شواهدی برای درآمدزایی از ظرفیتهای گردشگری اشاره میکند: جاده 72کیلومتری اسالم به خلخال اصلا سرویس بهداشتی ندارد. اقامتگاه کافی ندارد و از بسیاری از امکانات اولیه محروم است. در منطقهای که ما فعال هستیم نیاز به یک یا دو هتل آپارتمان 10طبقه با 100 اتاق احساس میشود. از یک زمین 2هزار متری دو یا سه مجموعه خوب با امکانات و چشمانداز زیبا میتوان احداث کرد. ما در بسیاری از مسیرهای گردشگری آشپزخانه مدرن و حرفهای نداریم تا خورد و خوراک توریست خارجی را فراهم کنیم.
وی از هزینههای لازم برای ایجاد شغل و کسب وکار میگوید: گردشگری صنعتی بسیار گسترده با زیرشاخههای فراوان است و زمینههای زیادی برای فعالیت دارد. باید دید میخواهید در کدام قسمت این حرفه فعالیت کنید.
مطمئن باشید جا برای کار زیاد دارد. ولی همانطورکه گفتم آشنایی و مهارت و مطالعه قبل از شروع لازم و ضروری است. اگر کسی 500میلیونتومان به من بدهد دو مجموعه عالی با تمام امکانات رفاهی برایش درست میکنم. این فعال حوزه گردشگری میگوید: خدمات متنوعی را میتوان در قالب تورهای گردشگری اجرایی کرد. بهعنوان مثال سال گذشته یک اتوبوس با 20توریست آلمانی به گیلان آمدند و طی 3روز اقامت چیزی حدود 7میلیون تومان در منطقه مقصد خرج کردند.
گسترش و افزایش حجم فعالیتهای گردشگری آوردههای زیاد مالی و غیرمالی برای ساکنان محلی به همراه میآورد. ضمن اینکه برای خود مجری طرح هم منفعت دارد و زمینهساز اشتغالزایی پایدار است.افراد محلی به شکل راهنمایان محلی، تولیدکننده صنایع دستی، تولید پوشاک و طبخ انواع غذاهای محلی که با مذاق گردشگران خارجی سازگار است میتوانند درآمدزایی خوبی داشته باشند.
این صنعت فعالیت چندمنظوره است که اگر به درستی هدایت و مدیریت شود بسیار مفید و مقرون بهصرفه خواهد بود. براساس تجربیاتم بهشخصه معتقدم هر یک نفر جهانگرد که وارد کشور میشود برابر با صدور صدها بشکه نفت برای کشور ایران سودآور است و برای تحقق این امر مهم و حیاتی مشارکت تمامی افراد و مسئولان دست اندرکار بخش توریست و صنعت جهانگردی را میطلبد.