کاهش خطرات سرمایه‌گذاری در کسب وکار

هـــر کســــب‌و‌کار و سرمایه‌گذاری ای‌ همواره با درجاتی از خطر و ریسک همراه است. حتی اگر طرح کسب‌و‌کار شما دقیق‌ترین و بهترین طرح سرمایه‌گذاری باشد باز هم نمی‌توان انتظار داشت در این فرآیند یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک و بی‌دغدغه را پیش رو داشته باشید. با این حال شما می‌توانید با شناسایی و ارزیابی خطرات ذاتی کسب‌و‌کار خود این ریسک را به پایین‌ترین حد ممکن برسانید. بنابراین موفقیت کسب‌و‌کار شما تا حد زیادی به چگونگی اندازه‌گیری این خطرات و در اختیار داشتن ابزار‌هایی برای به حداقل رساندن خطرات و ریسک‌های ذاتی سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد.

اجرایی کردن یک طرح سرمایه‌گذاری business plan از مرحله ابتدایی تحقیقات بازار تا تبدیل شدن به یک شرکت تجاری یا یک بنگاه اقتصادی بزرگ همواره ریسک‌هایی در بر دارد که با توجه به مراحل پیشرفت و توسعه کار، متفاوت از هم تعریف می‌شود. لذا باید در نظر داشته باشید مسئله اندازه‌گیری ریسک یک فرآیند مستمر و بلند‌مدت در یک سرمایه‌گذاری موفق و ایده‌آل است. 

 نکته مهم و اساسی این است که حتی اگر شما در ابتدای کار با دقت و حساسیت بالایی میزان ریسک و خطرات احتمالی را پیش‌بینی و برای برطرف کردن آنها برنامه‌های منسجمی تنظیم کرده باشید باز هم باید در طول کار و در فواصل زمانی منظم و مشخص به بازبینی شرایط و ریسک‌های موجود در بازار بپردازید، بنابراین می‌توان گفت که ارزیابی ریسک در سرمایه‌گذاری پروسه‌ای پویا و مستمر است، چرا که تغییر در شرایط بازار، ورود رقبای جدید به بازار، تغییر ذائقه مشتریان و عواملی از این دست همواره ریسک‌های جدیدی را برای‌تان به وجود می‌آورد. 

خطرات کار چیست؟ 

ریسک‌های جدید کسب‌و‌کار همواره تهدیدی است که می‌تواند به طور قابل توجهی کسب‌و‌کار شما را با مشکل مواجه کند و مسیر شکست را برای‌تان زودتر از آنچه انتظار دارید تصویر کند. اگرچه  خطرات  هر کسب‌و‌کار‌ی بسته به صنعت و عوامل دیگری که در شرایط بازار در جریان است متفاوت است اما برخی خطرات در طیف گسترده‌ای از کسب‌و‌کار‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها یکسان است. نمونه‌هایی از خطرات کسب‌و‌کار عبارتند از: 

سوء‌رفتار کارکنان، خروج کارکنان کلیدی از مجموعه، بدهی یا تامین مالی ریسک، تهدید‌های رقابتی، عدم کنترل جریان‌های مالی، تغییرات نرخ ارز، شرایط محیطی حاکم بر بازار و... 

برخی خطرات سرمایه‌گذاری 

سرمایه‌گذاری راهی مطمئن برای کسب سود و افزایش سرمایه یا دارایی است اما آنچه به درستی این امر را محقق می‌سازد کاهش خطرات و ریسک‌هایی است که شما را از پیمودن این مسیر باز می‌دارد برخی خطرات واقعی که یک سرمایه‌گذار ممکن است با آنها مواجه شود عبارتند از: 

1-‌ کاهش ارزش سرمایه‌گذاری در طول سال مانند سرمایه‌گذاری در بازار سهام

 یک مثال مناسب برای بهتر نشان دادن این پدیده وضعیت بورس ایران در حدود یک سال اخیر است. 

2-‌ تلفات اجتناب‌ناپذیر که شما هیچ کنترلی بر آنها ندارید، مانند عوامل غیر‌مترقبه ‌ای که ممکن است در بازار به وجود‌ آید و سرمایه‌گذاری شما را تحت تاثیر قرار دهد مثال بارز در این مورد تغییرات ناگهانی نرخ ارز در چند سال گذشته اقتصاد ایران است. 

3-‌ عوامل درونی و قابل کنترل: تغییرات هدفمند یا بی‌هدف، بیشتر متاثر از عوامل داخلی و درون‌بنگاهی که ممکن است سبب شود آینده بنگاه و سرمایه‌گذاری شما به خطر بیفتد. 

حال به فرض که خطراتی بر هر سرمایه‌گذاری در ابتدا یا میانه راه مترتب است، سوال اصلی اینجاست که چگونه می‌توان این خطرات را به حداقل رساند. 

الف- شناسایی خطرات داخلی

شناسایی خطرات داخلی که کسب‌و‌کار شما در معرض آن است باید با مسئولیت جمعی باشد. نخستین گام این است که یک جلسه با ذی‌نفعان و کارکنان کلیدی برای شناسایی خطرات بالقوه داخلی که سرمایه‌گذاری و کسب‌و‌کارتان را تهدید می‌کند برگزار کنید، مانند، تخلفات کارمندان و غیره. علاوه بر این شناسایی کنید که هر یک از این خطرات بالقوه تا چه اندازه سرمایه‌گذاری‌تان را تهدید می‌کند. ممکن است این بررسی نیازمند بازبینی روند گذشته بنگاه باشد. پس از شناسایی خطرات داخلی برای ساده‌سازی، وظیفه هر بخش را در کاهش ریسک مشخص ‌کنید. 

ب- شناسایی خطرات خارجی

گام بعدی شما این است که برای شناسایی متغیرهای مختلف اقتصاد کلان که بیشترین پتانسیل را برای تحت تاثیر قرار دادن فروش و تولید یا توزیع مجموعه شما دارد بکوشید. مثال‌ها عبارتند از: خطرات تورم، ریسک رقابت، خطرات ارز و مقررات در کالاهای داخلی و وارداتی. 

پس از شناسایی متغیر کلان اقتصادی برآورد تاثیر تغییرات بالقوه این متغیرها در سودآوری بنگاه شما به همراه احتمال وقوع باید به تفکیک بررسی و ارزیابی شود. به‌عنوان مثال، اگر نرخ تورم پنج درصد افزایش یابد یا قیمت انرژی در سال آینده دو برابر شود، سودآوری بنگاه شما چه تغییری خواهد داشت 

ج- ایجاد یک سیستم جریان نقدی در بنگاه 

پس از شناسایی خطرات احتمالی کسب‌و‌کار، شما به ایجاد یک سیستم جریان نقدی در بنگاه خود نیاز دارید، اینکه شما همواره به اندازه کافی نقدینگی در اختیار داشته باشید تا اطمینان حاصل کنید برای رویارویی با حوادث پیش‌بینی نشده برای مدتی مثلا شش ماه مشکلی نخواهید داشت تا در این مدت بتوانید به ارزیابی شرایط پیش آمده و دستیابی به یک راهکار اصولی برسید. بدانید که شما هرگز نمی‌توانید مطمئن از گرفتن پول خود از یک مشتری باشید.

د. اندازه‌گیری ریسک خود

گام بعدی شما برای اندازه‌گیری و اولویت‌بندی خطرات خود این است که با ایجاد یک فرمول براساس اجزای درگیر، مانند درآمد خالص منهای هزینه یا احتمال یک حادثه ضرب در هزینه آن، میزان ریسک و احتمال وقوع آن را مشخص و اولویت‌بندی کنید. پس از اندازه‌گیری تاثیر خطرات بالقوه سرمایه‌گذاری کسب‌و‌کار خود، شما باید یک درصدی از اهمیت را به هر یک اختصاص دهید و این خطرات را رتبه‌بندی کنید. 

در مرحله بعد باید اقداماتی در جهت کاهش یا به حداقل رساندن ریسک‌‌های موجود در کار انجام دهید؛ هزینه‌ها و اقدامات لازم براساس اهمیت و احتمال وقوع ریسک یا خطر مورد نظر و میزان تلفات مجموعه در صورت وقوع براساس گزارش های مرحله قبل کار، انجام می‌شود. برای مثال اگر سرمایه‌گذاری شما یک کسب‌و‌کار تولیدی است تهیه مواد خام‌ و ‌اولیه تولید از مهم‌ترین خطرات کسب‌و‌کار شما ست بنابراین شما می‌توانید با تنوع بخشیدن به تامین‌کنندگان مواد اولیه خود این خطر را کاهش دهید. 

هشت راه تضمینی برای کاهش خطرات سرمایه‌گذاری 

1-‌ سرمایه‌گذاری روی کالایی که بازده بلند‌مدت مثبت دارد: یکی از راه‌های کاهش خطرات سرمایه‌گذاری این است که به سرمایه‌گذاری در کالاهایی بپردازید که تمایل به افزایش در ارزش در یک بازه بلند‌مدت دارند. یکی از این سرمایه‌گذاری‌ها سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات است. 

2- انتخاب سرمایه‌گذاری‌های تضمین شده: در دنیای تجارت همواره سرمایه‌گذاری‌هایی هست که توسط دولت یا بخش خصوصی تضمین می‌شود. این گزینه‌ها انتخاب‌های مناسبی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است علاوه بر این سرمایه‌گذاری‌هایی با بازده کمتر به طور میانگین ریسک کمتری را برای‌تان در بر دارد. 

3-‌ رعایت اصل تنوع در سرمایه‌گذاری: این یک اشتباه بزرگ سرمایه‌گذاران است که در یک زمینه مشخص سرمایه‌گذاری می‌کنند البته تمرکز در زمینه کاری خاص بسیار موثر و مفید است اما تنوع در حوزه‌های مشخص شده یک کسب‌و‌کار یا ارائه محصولات متنوع ریسک کار را تا حد زیادی کاهش می‌دهد . 

4-‌ ظرفیت خطر پذیری خود را مشخص کنید: اینکه هر فردی بداند بیشترین ریسکی که در فرآیند سرمایه‌گذاری می‌تواند تحمل کند چقدر است بسیار مهم است. بنابراین هر فرد در مدل سرمایه‌گذاری و کسب‌و‌کار خود باید حدی از ریسک را در نظر بگیرد که در صورت شکست توان ادامه کار در بازار را داشته باشد. افزایش استطاعت مالی شما در هر مرحله می‌تواند ظرفیت خطرپذیری شما را بالا ببرد. 

5-‌ سرمایه‌گذاری خود را بیمه کنید: یکی دیگر از راه‌های هوشمند برای کاهش خطرات سرمایه‌گذاری استفاده از خدمات بیمه‌ای برای تمام سرمایه‌گذاری‌ها است. تنوع خدمات بیمه‌ای این قابلیت را به شما می‌دهد که تقریبا تمام سرمایه خود را بیمه کنید. استفاده از این خدمات به نوعی انتقال ریسک به شرکت‌های بیمه‌ای است. 

6-‌ ترسیم افق بلند‌مدت در سرمایه‌گذاری: نگاه کوتاه‌مدت در سرمایه‌گذاری و حصول نتیجه و سود در افق زمانی کوتاه نوعی شتابزدگی را در رفتار‌های سرمایه‌گذاری شما به وجود می‌آورد که احتمال زیان و خطرپذیری سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.

7-‌ نگاه از بالا: گاهی اوقات به‌خصوص در شرایط متلاطم بازار باید از افقی بالاتر از افق نگاه بازار شرایط را بررسی کرد. این کار این امکان را به شما می‌دهد تا درک بهتری از بازار داشته باشید و تصمیمات بهتری اتخاذ کنید. 

8-‌ مشورت با افراد حرفه‌ای: مهم نیست چقدر مطلع هستید، یک حرفه‌ای همواره تلاش می‌کند از تجربیات مختلف بازار استفاده کند. دریافت مشاوره از افراد کاربلد می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در کار را تا حد زیادی کاهش دهد. 

بسیاری از مشاوران اطلاعات خوبی در اختیار شما قرار می‌دهند که تصمیم‌گیری نهایی را برای شما آسان می‌سازد. در این بخش برخی نکات را که موجب کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در کار می‌شود مطرح کردیم علاوه بر این نکات دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند اطلاعات مفید و موثری را در اختیار شما قرار دهد تا بتوانید خطرات سرمایه‌گذاری را کاهش دهید.