صنعت تولید لوحهای فشرده در ایران، صنعتی نوپا و جوان است که سابقه تولیدکنندگان آن کمتر از 15سال است اما با تلاشهایی که شده و سرمایهگذاریهایی که صورت گرفته، این صنعت رشد خوبی به خود دیده است.
جمعیت جوان ایران، زمینههای اجتماعی و گرایش به فایلهایی از این دست نیز موجب شده تا بازار جوان ایران هر روز بیشتر از دیروز خواهان چنین کالاهایی باشد. تا جایی که امروزه این صنعت در زمره صنایعی قرار گرفته که وابستگی کشور را به کشورهای خارجی مرتفع ساخته و تولیدات داخلی به لحاظ کمی و کیفی با تولیدات مشابه خارجی قابل رقابت هستند.
در این زمینه بخشخصوصی بیشترین نقش را داشته و با حضور 21کارخانه از بخشخصوصی و سهم تقریبا صفر درصدی ارگانهای دولتی، این صنعت قامت حرفهایتری به خود گرفته و شاید بیش از اندازه خصوصی بودنش در نهایت به موفقیتش هم منجر شود. چرا که رسوب مدیریت دولتی را در بدنه خود نمیبیند و همین امر میتواند در سالهای آینده دلیل محکمی بر پیشرو بودنش باشد. بنابراین چشمانداز چنین صنعتی حتی در روزهای رکود هم چندان تیره و تار نیست.
بازار جهانی در انتظار لوحهای ایرانی
در هر حال صنعت تولید لوح فشرده در ایران از آنجا که میتواند نگاه وسیعی هم به بازارهای صادراتی داشته باشد، زمینههای مناسبی را برای سرمایهگذاری فراهم کرده است. سرمایهگذاری مبتنی بر دانش روز و استفاده از ماشینآلات وارداتی که البته این واردات تا 90درصد توجیه اقتصادی دارد.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این صنعت، استفاده از نیروهای تحصیلکرده و متخصص است و این امید میرود که حداقل تعداد اندکی از جمعیت دانشجویی ایران عمرشان را تلف نکرده باشند و زمینههای اشتغالشان در صنایع مدرنی از این دست، فراهم شود.
کما اینکه تاکنون نیز برای بیش از 5هزار نفر اشتغالزایی مستقیم ایجاد شده است. به این ارقام باید هزاران نفر دیگر را هم در زمینههای حملونقل و خریدوفروش این محصولات اضافه کرد. ویژگی دیگر این صنعت این مسئله است که غالب تولیدکنندگان با ایجاد واحدهای بستهبندی و تولید لوازم بستهبندی مورد نیاز توانستهاند صرفهجویی ارزی قابلملاحظهای را برای این صنعت ایجاد کنند.
چندین شرکت مشهور در سطح جهانی در این حوزه ایجاد شده که از جمله میتوان به ریز موج اشاره کرد که به رتبه سوم بین 118کارخانه جهانی دست یافته است. در این ردهبندی تایوان و هند بالاتر از ایران قرار گرفتهاند.
هزینههای سرمایهگذاری
مساحت مکان مورد نیاز برای راهاندازی کارخانه تولید لوح فشرده بسیار متنوع است و بسته به اینکه چند خط تولید قرار است به کار گرفته شود، بین 3 هزار تا 12هزار متر است. این مساحت از آنجا ذکر میشود که کارخانجات فعلی در ایران مساحتی اینچنینی دارند.
دستگاههای تمام اتوماتیک این صنعت هم معمولا از کشورهای اروپایی وارد میشوند و کشورهای ایتالیا و آلمان در این میان بیشترین نقش را دارند و کیفیت دستگاههایشان از سایر کشورها برتر است. بعضی از این دستگاهها که مربوط به بستهبندی هستند توان قالبگیری و بستهبندی بیش از 8میلیون دیسک فشرده در طول روز را دارند.
همچنین امکان چاپ افست روی بیش از 8میلیون دیسک در طول یک ماه را هم دارند که این امر سرمایهگذاران را از خرید دستگاههای دیگر و مجزا بینیاز میکند. بهطور کلی هزینههای سرمایهگذاری در این حوزه روی میلیارد تومان دور میزند. مثلا تنها برای راهاندازی خط تولید «می دیسک» در شرکت ریزموج بیش از 120میلیارد تومان هزینه شده و تولید دیویدی خام در این کارخانه بیش از 15میلیارد تومان هزینه شده است.
همه نیازهای تولید از مواد اولیه تا ماشینآلات
تولید لوحهای فشرده نیاز به ماشینآلاتی از این دست دارد؛ خط تولید DVD که ظرفیتهای تولیدی متنوعی هم دارند و از جمله این ظرفیتها میتوان به تیراژ 30هزار عدد در روز اشاره کرد. دستگاههای 25هزار عددی نیز از دیگر گزینههای این بازار هستند.
همچنین خط تولید سی دی از دیگر خطوط چنین کارخانههایی است که بعضی از ماشینآلات تولید سی دی، ظرفیت تولید 20هزار و 15هزار عدد در طول روز را دارند. دستگاههای چاپ و افست هم دیگر دستگاههای مورد نیاز راهاندازی چنین خط تولیدی هستند. سایر قطعات لوازم یدکی مورد نیاز چنین کارخانجاتی را هم باید به این لیست اضافه کرد که هزینه مورد نیاز برای مورد اخیر روی یک میلیارد تومان است.
مواد اولیه مورد نیاز برای تولید لوحهای فشرده شامل پلی کربنات، باندینگ و رنگ است. هزینه میزان مصرف پلی کربنات برای چنین خط تولیدی تا ماهی 50میلیون تومان میرسد. چنین کارخانهای با همین خطوط تولیدی یادشده توان تولید 80هزار عدد سی دی و دی وی دی در طول روز را دارد.
این کارخانهها علاوه بر مجوزهای تولید لوح فشرده میتوانند در صورت داشتن صلاحیتهای لازم، مجوز پخش و تولید فیلم، کارتون و نرمافزار در سوپرمارکتها را نیز دریافت کنند. همچنین میتوانند قراردادهایی با بنیادهای تولید فیلم و سازمان صدا و سیما برای تامین لوحهای فشرده مورد نیاز داشته باشند و تا میزان زیادی از تولیدشان را براساس درخواستهای از پیش موجود انجام دهند.
همچنین چنین کارخانجاتی به دلیل دانشبنیان بودن میتوانند از تسهیلات وام با بهره 4درصدی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز استفاده کنند. براساس گزارشهایی که از بازار تولید لوح فشرده در ایران بهدست آمده است، سودآوری چنین کارخانجاتی ماهی 500میلیون تومان هم میرسد.