چشم انداز صنعت تجهیزات پزشكی

صنعت تجهیزات پزشکی از جمله صنایعی است که با پیشرفت علوم پزشکی بیش از پیش مورد توجه كشورها قرار گرفته است. در ایران نیز همانند بسیاری از کشورها این صنعت با توجه به رابطه تنگاتنگ با سلامت جامعه مورد توجه ویژه قرار دارد.

اگرچه در سال های گذشته این صنعت نیز همانند سایر صنایع از وضعیت کلی اقتصاد و رکود حاکم بر آن متاثر شده، اما با این حال نسبت به سایر صنایع وضعیت بهتری داشته است. در این گفتار سعی خواهد شد شمایی کلی از این صنعت ارائه شود.

نیاز داخل  (تولید و واردات)

۳۰ الی ۵۰ درصد از هزینه های بیمارستانی مربوط به دارو و تجهیزات پزشکی است، از این رو صنایع تجهیزات پزشکی نقش اساسی در اقتصاد بیمارستانی دارد. 30 تا 40درصد تجهیزات پزشکی کشور توسط تولیدکنندگان داخلی تأمین می شود، که ارزش این میزان تجهیزات تولید شده 400میلیون دلار است و در مقابل 60 تا 70درصد تجهیزات پزشکی وارداتی است.

در ایران نیز شرکت های تولید كننده زیادی در این حوزه وجود دارند و در چند سال اخیر نیز شرکت های دانش بنیان در حوزه فعال شده اند. سال گذشته، 879میلیون دلار واردات تجهیزات پزشکی داشته ایم که این میزان نسبت به سال 93 که 1.2میلیارد دلار بوده، کاهش چشمگیری نشان می دهد، اما در عین حال كشور وابستگی زیادی به واردات تجهیزات پزشكی دارد.

با توجه به راه اندازی پایگاه اینترنتی برای ثبت کالاهای وارداتی و ملزم کردن همه واردکنندگان تجهیزات به ثبت کالاهای وارداتی تا انتهای آذر ماه امسال، می توان گفت که قاچاق در زمینه تجهیزات پزشکی كاهش یافته و به علت وجود فضای رقابتی که بین وارد کنندگان و تولیدکنندگان وجود دارد، قیمت ها در حالت متعادلی قرار گرفته اند.

صادرات

در حوزه تجهیزات پزشکی، ایران درسال های اخیر عزم جدی خود را برای حضور بیشتر در خارج از مرزها جزم كرده است. در حال حاضر اولویت وزارت بهداشت و دولت حمایت از توسعه صادرات در بخش دارو و تجهیزات پزشکی است. تجهیزات پزشکی از بخش های مهم تولیدی – صادراتی کشور است. در حدود 400 واحد کشور در این حوزه فعال هستند که گردش مالی سالانه حدود 2میلیارد دلار دارند. از این 400 واحد، 80 واحد صادرات تجهیزات پزشکی وجود دارند که ارزشی حدود 30 میلیون دلار دارند که با توجه به ظرفیت های بالقوه موجود در کشور رقم ناچیزی است.

میزان صادرات تجهیزات پزشکی در سه ماهه نخست سال 1395 با 2.2 میلیون دلار ارزش و وزن 83 تن از رشد ارزشی 27درصدی و کاهش وزنی 45درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار بوده است و طبق برنامه ریزی های انجام شده توسط سازمان غذا و دارو، تا پایان سال 95 افزایش 25درصدی صادرات در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی انتظار می رود. کشورهای هدف به منظور صادرات بیشتر متعلق به کشورهای همسایه و خاورمیانه و سپس اروپاست.

مصائب بازار صادرات

از مشکلاتی که در مسیر افزایش میزان صادرات تجهیزات پزشکی وجود دارد می توان به هزینه بر بودن ثبت محصولات، ایجاد نمایندگی و مراکز خدمات پس از فروش در بازارها و زمان بر بودن فرآیند ثبت محصول در کشورهای هدف اشاره کرد.

سهم هزینه های تحقیق و توسعه در جریان تولید محصولات و توسعه فناوری های نوین در این حوزه نیز قابل توجه است، بنابراین برای توسعه این بخش باید فعالان این حوزه مورد حمایت جدی قرار بگیرند. با توجه به ظرفیت های کشور در بخش تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی متخصص، الزامات ضروری تأمین مالی و جذب فناوری های روز دنیا از مهم ترین عوامل مؤثر در جهش تولید و صادرات تجهیزات پزشکی است.

به علت زیاد بودن تعداد و تنوع محصولات در زمینه تجهیزات پزشکی در بازار، ظرفیت های خالی بسیاری برای سرمایه گذاری وجود دارد. چنانچه در زمینه تولید مواد اولیه، تجهیزات جانبی دندانپزشکی، رادیوگرافی، رادیولوژی و ساکشن امکان سرمایه گذاری وجود دارد. با توجه به بازار بزرگی كه برای تجهیزات پزشكی فراهم است، بنابراین سرمایه گذاری اصولی در این زمینه ها توجیه اقتصادی دارد.

با توجه به نیاز جامعه و خواست دولت مبنی بر کاهش واردات، توسعه بازار داخلی در زمینه تجهیزات پزشکی و دارویی، کاهش هزینه های القایی و کنترل هزینه های مردم می توان این صنعت را از صنایع با چشم انداز روشن در اقتصاد نامید.