ورشکستگی بزرگ در انتظار مرغداران

ایران با تولید دو میلیون تن گوشت مرغ در سال به‌عنوان نهمین تولیدکننده برتر گوشت مرغ در جهان شناخته شده است. این میزان تولید و قیمت ارزان‌تر گوشت مرغ نسبت به گوشت قرمز، این کالا را از حالت لوکس خارج کرده و جزو یکی از کالاهای اساسی در سبد خانوار ایرانی گنجانده است. سرانه مصرف مرغ در کشور به 23 کیلوگرم می‌رسد که از برخی کشورها مانند چین، ژاپن و اتحادیه اروپا نیز بیشتر است. ناگفته نماند یکی از دلایل آن، گران‌تر بودن قیمت گوشت قرمز است و گوشت مرغ به‌عنوان پروتئین جایگزین مصرف بیشتری دارد.
با این تفاسیر در سال‌ها و به‌ویژه ماه‌های اخیر صنعت مرغداری کشور در حال ورشکستگی است و مرغداران از وضعیت تولید و بازاررسانی این کالای اساسی رضایت ندارند. رسانه‌های گروهی به‌ویژه روزنــامه «فرصت‌ امروز» گزارش‌هایی در شماره‌های پیشین در این زمینه منتشر کرده‌اند و وزارت جهادکشاورزی و شخص وزیر نیز پیگیری‌هایی انجام داده‌اند و قول و قرارهایی گذاشته‌اند، اما تاکنون گره‌ای از مشکلات مرغداران کشور باز نشده و مانند دامداران، محصول خود را زیر نرخ خرید تضمینی می‌فروشند.

صنعت مرغداری در ورطه ورشکستگی
اسدالله بیدرام، رییس هیات‌مدیره تعاونی مرغداران اصفهان، به «فرصت‌ امروز» می‌گوید: وضعیت مرغداری کشور چنان «بلبشو» شده که دیگر مسئولان مربوط به آن کاری ندارند و هر‌کسی به فکر کار خویش است. این صنعت بزرگ و تاثیرگذار در کشور اکنون ورشکسته شده و مرغداران بیچاره شده‌اند.
وی با انتقاد از سیاست‌های ضعیف وزارت کشاورزی در زمینه تنظیم بازار مرغ، تصریح می‌کند: کشتارگاه‌ها از خرید مرغ در مرغداری‌ها امتناع یا به اندازه بسیار اندکی خرید می‌کنند. مافیایی در این بخش وجود دارد که نه زیر ‌بار حرف وزیر می‌روند و نه به فکر تولیدکننده هستند. آنها به تنها چیزی که فکر می‌کنند سودجویی بیشتر است.
بیدرام قیمت مرغ زنده در مرغداری‌های استان اصفهان را کیلوگرمی سه هزار و 800 تومان اعلام و اظهار می‌کند: این درحالی است که قیمت تمام‌شده تولید برای مرغدار با احتساب اینکه جوجه و نهاده را به‌ صورت نقد بخرد، هر کیلوگرم 4200 تا 4300 تومان و اگر به‌صورت نسیه و مدت‌دار تهیه کند، قیمت تمام‌شده 4300 تا 4500 برای مرغدار درمی‌آید. در این شرایط ببینید که مرغدار چقدر زیان می‌کند.

سودجویی دلالان و کشتارگاه‌ها از مرغداران
جواد مهیمنی، عضو تعاونی مرغداران استان بوشهر نیز در این خصوص به «فرصت امروز» می‌گوید: خرید مرغ توسط کشتارگاه‌ها کم شده است. کاهش خرید مرغ، نبود بازار و کشش نداشتن بیشتر بازار مصرف‌مرغ، توجیه صاحبان کشتارگاه‌ها برای نخریدن مرغ از مرغدار است.
وی درباره اینکه با مازاد تولید مرغ خود چه کار می‌کنید، پاسخ می‌دهد: به دلالان می‌فروشیم. آنها هم مرغ‌های خریداری‌شده را به کشتارگاه‌ها می‌دهند. اصولا کشتارگاه‌ها دو نوع خرید دارند؛ بخشی از مرغدار و بخش دیگر، از طریق دلالان انجام می‌شود.
مهیمنی، ادامه می‌دهد: شرکت پشتیبانی امور دام باید در این زمینه وارد شود و مشکلات مرغداران را حل کند، اما گویا از دست آنها هم کاری بر‌نمی‌آید و توان و برش بیشتری ندارند. در این میان مرغ روی دست مرغدار می‌ماند و چاره‌ای ندارد که به هر قیمتی شده آن را بفروشد. در غیر ‌این صورت بیش از این زیان می‌بیند.

بازار عراق، تنها راه نجات
منصور پوریان، مدیر‌عامل شرکت سارا تجارت عادل، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» درخصوص سرریز تولید و نابسامانی‌های بازار مرغ می‌گوید: تنها راه برون‌رفت از مشکلات کنونی، صادرات مرغ و تعیین بازار هدف مطمئن در منطقه است. تنها بازاری که در‌حال‌حاضر کیفیت مرغ ایرانی را پذیرفته و تمایل به خرید دارد، کشور عراق است. البته ما در عراق نیز رقیب سرسختی مانند ترکیه داریم و باید توان رقابتی‌مان را افزایش دهیم.
این تولیدکننده و صادرکننده فرآورده‌های خام دامی، شرط لازم برای در دست گرفتن بازار مرغ عراق را تولید مرغ سایز از 1100 تا 1500 گرم می‌داند و می‌افزاید: مرغداران باید سیستم تولید خود را متناسب با بازار هدف تغییر دهند. البته مرغدار باید از بازار صادرات دائمی اطمینان یابد و سیستم خود را براساس آن تغییر دهد یا اینکه توانایی تولید هر دو نوع محصول (مرغ درشت و مرغ ریز) را داشته باشد تا در صورت از دست دادن بازار صادرات، از بازار داخل باز نماند.

وزارت جهاد کشاورزی ضمانت اجرایی بدهد
وی تاکید می‌کند: به‌عنوان یک شرکت صادرکننده، قول می‌دهیم در صورت تولید مرغ مورد نیاز صادرات و فراهم کردن ضمانت‌های اجرایی از سوی دولت، در مدت زمان چهار تا پنج ماه این مشکل برطرف شود و هم مرغداران و هم وزارت جهادکشاورزی از این چالش به وجود آمده رهایی یابند.
پوریان با اشاره به مشکلات این‌چنینی در بخش دام سنگین و سبک، تاکید می‌کند: ما تا چند ماه پیش با انباشتگی تولید گوساله و گوسفند در بازار داخل مواجه بودیم، اما با برنامه‌های معاونت امور دام وزارت جهادکشاورزی و مسئولان مربوط، صادرکنندگان و بازرگانان نیز کمک کردند و اکنون انباشتگی دام سبک و سنگین در کشور به پایین‌ترین میزان رسیده است.
وی ادامه می‌دهد: معاونت امور دام، متصدی تولید گوشت مرغ در کشور است و باید در این زمینه نیز همکاری‌های لازم را انجام دهد و موانع بر سر راه صادر‌ات را بردارد تا انباشتگی و سرریز تولید مرغ در کشور به اندازه تامین نیاز باشد.

کشتارگاه‌ها محرک بازار دلالی
پوریان، به کارکرد نادرست کشتارگاه‌ها در سیستم زنجیره تولید مرغ اشاره و اظهار می‌کند: شوربختانه طرح زنجیره تولید مرغ اکنون به یک سیستم دلالی منجر شده و کشتارگاه‌ها به‌جای اینکه مرغ را از مرغدار بخرند، بازار دلالی را تحریک می‌کنند تا سود بیشتری ببرند. قیمت مرغ در مرغداری‌ها حدود چهار هزار تومان است و کشتارگاه‌ها پس از کشتار، خارج کردن امحا و احشا و بسته‌بندی آن را با تفاوت قیمت زیاد تا شش هزار و 500 تومان و حتی بیشتر می‌فروشند. این قیمت کاذب است و دولت باید در این زمینه وارد شود.
این صادرکننده فرآورده‌های خام دامی می‌گوید: با طرف‌های عراقی برای صادرات مرغ صحبت‌هایی کرده‌ایم و آنها قول همکاری داده‌اند، اما وزارت جهاد‌کشاورزی باید ضمانت اجرایی بدهد که موانعی مانند قرنطینه 21 روزه‌ای که برای گوشت گوساله از سوی دامپزشکی ایجاد شده، برای مرغ به وجود نیاید.
وی بازارهای جدید مانند روسیه را برای مرغ ایران مناسب نمی‌داند و می‌افزاید: سرمایه‌گذاری در بازارهایی مانند روسیه و افغانستان صرفه اقتصادی ندارد. برای نمونه صادرات مرغ به روسیه با شرایط آب‌وهوایی متفاوتی که دارد، از نظر حمل‌و‌نقل، به‌صرفه نیست. در این میان عراق به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده گوشت مرغ در خاورمیانه با توجه به پذیرا بودن مرغ ایرانی، بهترین بازار صادرات است. باید روی این بازار کار ‌کرد و برای کم کردن انباشتگی تولید داخل، به سود کم در ابتدای کار قانع باشیم تا بازار هدف دائمی ایجاد کنیم.
شایان ذکر است باتوجه به وظایف شرکت پشتیبانی امور دام در این زمینه در تماس‌های مکرر، هیچ‌یک از مسئولان این سازمان حاضر به پاسخگویی نشدند. تنها، حسین دماوندی‌نژاد، عضو هیات‌مدیره شرکت پشتیبانی دام به «فرصت امروز» گفت: شرکت بازرگانی دولتی باید در این زمینه پاسخگو باشد. ما مجوز مصاحبه با رسانه‌ها را نداریم و این موضوع در حوزه وظایف این شرکت نیست.
همچنین در پیگیری‌های انجام شده، مسئولان انجمن کشتارگاه‌های سراسر کشور نیز حاضر به پاسخگویی نشدند.