همه چیز از صنعت سیمان در سال 94

صنعت سیمان یکی از صنایعی است که باوجود سهم نه چندان زیاد در بازار سرمایه همیشه در زمره صنایعی است که اخبار و رویداد‌های آن با جدیت از سوی سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه مورد توجه قرار می‌گیرد. با توجه به سیاست‌های دولت‌های نهم و دهم در خصوص طرح‌های عمرانی و همچنین مسکن‌مهر این صنعت در سال‌های گذشته با رشد سودآوری همراه بوده و سود قابل توجهی را نصیب سرمایه‌گذاران کرده است. اما در سال 1393 اغلب شرکت‌ها در این صنعت با کاهش سودآوری همراه بوده‌اند. در ادامه این نوشتار تلاش بر این است با جست‌وجوی عوامل بنیادی موثر در این کاهش سود، پیش‌بینی واقع‌بینانه‌ای از وضعیت صنعت در سال جاری به تصویر کشیده شود.

در بخش نخست به بررسی عوامل تاثیر‌گذار بر کل صنعت در سال گذشته و پیش‌بینی آن در سال جاری پرداخته می‌شود و در بخش دوم (به دلیل منطقه‌ای بودن سیمان) به تشریح عوامل تاثیر‌گذار در هر منطقه جغرافیایی خواهیم پرداخت.

بی‌شک مهم‌ترین عوامل اثر‌گذار بر این صنعت در سال گذشته رکود شدید در مسکن و در پی‌ آن کاهش تقاضای سیمان در این بخش است. با توجه به اینکه شواهد محکمی از خروج مسکن در سال جاری از رکود وجود ندارد پیش‌بینی افزایش تقاضا در این بخش اندکی به دور از ذهن به نظر می‌رسد. عامل مهم دیگری که به احتمال زیاد موجب کاهش فروش داخلی در این صنعت می‌شود کاهش بودجه عمرانی دولت به دلیل کاهش شدید در قیمت نفت است.

در تیر ماه 1393 نرخ‌های فروش جدید برای انواع مختلف سیمان به شرح جدول یک اعلام شد.

جدول 1. نرخ مصوب سیمان در تیر ماه 93

نوع سیمان کیلوگرم / ریال
سیمان فله تیپ 425-1 1,010
سیمان پاکتی تیپ 425-1 1,160
سیمان فله تیپ 2 1,000
سیمان پاکتی تیپ 2 1,150
سیمان پاکتی تیپ 5 1,170
سیمان فله تیپ 5 1,020

بررسی صورت‌های مالی شرکت‌های سیمانی در سال 1393 نشان می‌دهد بسیاری از این شرکت‌ها در طول سال محصولات خود را در برخی از اقلام با تخفیف (تا 15 درصد) به فروش می‌رساندند که این امر ناشی از کمبود تقاضا در بازار است. در هفته‌های اخیر شایعاتی مبنی بر درخواست انجمن کارفرمایان سیمان به وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شد که به‌گونه‌ای با تخفیف‌های داده شده در سال 1393 مغایرت دارد. به اذعان بسیاری از فعالان بازار صنعت سیمان حتی در صورتی که با افزایش نرخ مصوب موافقت شود (با توجه به سیاست‌های ضد‌تورمی دولت موافقت بسیار زمان‌بر خواهد بود)، رشد نرخ فروش سیمان در بازار بسیار کمتر از رشد نرخ مصوب خواهد بود (به دلیل کمبود تقاضا) که این امر نیز تنها به دلایل روانی اتفاق خواهد افتاد. همچنین شنیده‌هایی مبنی بر آغاز مجدد عرضه سیمان در بورس کالا وجود دارد که با توجه به منطقه‌ای بودن این صنعت و بالا بودن هزینه‌های حمل مشکلاتی بر سر راه تحقق آن وجود دارد.

موضوع دیگر قابل توجه که به طور مستقیم باعث افزایش بهای تمام شده تولید در سال جاری خواهد شد، افزایش 15 درصدی قیمت گاز است که از ششم خرداد ماه اجرایی شده است. با توجه به اینکه به غیر‌ از تعداد انگشت شماری از شرکت‌ها بقیه گازسوز هستند تاثیر‌گذاری آن بر این صنعت غیر‌قابل انکار است. با توجه به بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی و افزایش تولید گاز به‌نظر می‌رسد شرکت‌های سیمانی در سال جاری با مشکل قطعی گاز در فصل زمستان مواجه نخواهند بود. همچنین اخبار تایید‌شده‌ای مبنی بر پرداخت خسارت ناشی از قطعی گاز در زمستان سال‌قبل به شرکت‌های سیمانی شنیده می‌شود. این مبلغ قرار است در قبوض گاز سال 94 این شرکت‌ها لحاظ شود.

همزمان با افزایش قیمت گاز طبیعی از خرداد ماه سال جاری قیمت گازوییل نیز با افزایش مواجه شد که بی‌شک موجب افزایش هزینه حمل‌و‌نقل خواهد شد. با توجه به هزینه بالای حمل‌و‌نقل مواداولیه و همچنین محصول نهایی در صنعت سیمان، سودآوری آن دستخوش تغییراتی خواهد شد.

مسئله‌ای که به نوعی برگ برنده صنعت سیمان در سال‌های آینده به‌شمار می‌آید و می‌تواند باعث تحول عظیم در این صنعت شود، جایگزینی بتن به جای آسفالت در جاده‌ها و بزرگراه‌هاست. در بسیاری از کشور‌ها این طرح چندین سال است به اجرا در آمده و آزمایشات انجام شده حاکی از آن است که استفاده از بتن به جای آسفالت با تغییرات آب و هوایی سازگارتر بوده، اصطکاک کمتری با لاستیک خودرو‌ها داشته و از نظر هزینه نیز مقرون به صرفه‌تر است. در ایران نیز جاده‌هایی با مسافت کم و به طور آزمایشی در اقلیم‌های مختلف آب‌و‌هوایی با استفاده از بتن ساخته شده که به گفته مسئولان کاملا موفقیت‌آمیز بوده است. لذا وزارت راه و شهرسازی در نظر دارد با وارد‌کردن ماشین‌آلات مربوط به این روش، در آینده آن را با صورت گسترده به اجرا در آورد. زمان اجرایی شدن این طرح در هاله‌ای از ابهام است اما قراردادهایی با چند شرکت سیمانی در این خصوص منعقد شده است.

در بخش بعد به تحلیل منطقه‌ای صنعت سیمان خواهیم پرداخت.

* کارشناس بازار سرمایه