نیاز مبرم کشور به تولید کابل‌های تخصصی حس می‌شود

نخستین تصویری که بعد از شنیدن واژه کابل یا سیم به ذهن متصور می‌شود شاید برق و الکتریسیته باشد حال اینکه کاربردهای بی‌شماری که کابل‌ها در طول تاریخ داشته‌اند موجب شده انتقال برق تنها بخش کوچکی از مجموعه کاربردهای آنها باشد. امروزه در صنعت برق بخش عظیمی از توزیع انرژی الکتریکی، به‌ویژه در فشار ضعیف به‌وسیله کابل‌ها انجام می‌گیرد. البته برای انتقال انرژی الکتریکی فشار متوسط و قوی نیز در برخی موارد از کابل‌های مخصوص استفاده می‌شود.

کاربرد کابل‌ها در تاسیسات الکتریکی بسیار وسیع و دارای اهمیت زیادی است. کارخانجات کابل‌سازی انواع بسیار زیادی از کابل‌ها را برای مصارف عمومی و خصوصی تولید می‌کنند اما کابل‌های امروز علاوه بر حوزه برق و الکتریسیته در بخش‌های متعددی چون انتقال اطلاعات و حتی پتروشیمی هم پیش رفته‌اند و همچنین میلیون‌ها نفر متخصص با مهارت‌های مختلف در بخش‌های گوناگون این صنعت مشغول به‌کار هستند.

در توضیح این مسئله باید گفت کابل‌ها براساس نوع کاربردی که دارند بسیار متنوع هستند و به شکل‌های گوناگون در بازار یافت می‌شوند. ساختمان و اجزای تشکیل‌دهنده کابل‌های مخابراتی کاملا با کابل‌های مورد استفاده در صنعت برق فشار قوی و فشار ضعیف تفاوت دارند، اما به‌طور کلی کابل‌ها همواره از دو قسمت اصلی هادی و عایق تشکیل شده‌اند. تفاوت کابل‌ها ناشی از نوع کاربرد آنهاست. این نوع کاربردشان موجب شده که جنس، شکل، تعداد، سطح مقطع هادی‌ها و عایق‌ها با یکدیگر تفاوت داشته باشند. این تفاوت‌ها موجب تقسیم‌بندی کابل‌ها می‌شود.

در گزارش امروز قصد داریم دنیای کابل‌ها را بررسی کرده و ببینیم شرایط ورود و سرمایه‌گذاری در این دنیای پیچ‌در‌پیچ چگونه است. حسین پیوندی، مدیر مجموعه «شهاب‌جم» که تجربه‌ای 15‌ساله در حوزه تولید انواع کابل را در کشور دارد برای بررسی وضعیت بازار و شرایط حاکم در این حوزه با گروه «فرصت امروز» همراه شده است.

کمبود در بخش تخصصی و مازاد در بخش عمومی

پیوندی ابتدا در خصوص وضعیت کنونی بازار تولید کابل در ایران می‌گوید: کابل‌ها را به دو بخش عمومی و تخصصی تقسیم می‌کنند، کابل‌های عمومی مانند کابل‌های ساختمان، کابل‌های فشار قوی و ضعیف و کابل‌های قدرت هستند و کابل‌های تخصصی بیشتر کابل‌های انتقال اطلاعات، کابل‌های شبکه و کابل‌های فیبر نوری به شمار می‌آیند.

به دلایلی چند، در سال‌های اخیر اکثر سرمایه‌گذاران وارد بخش تولید کابل‌های عمومی شده‌اند به‌گونه‌ای که در بازار امروز در بخش تولید کابل‌های عمومی ما مازاد مصرف کشور، تولید داریم و همین تولید اضافه، سیستم کیفیت و مکانیزم توزیع کابل‌ها را در بازار داخلی مختل کرده است و برعکس این ماجرا در حوزه تولید کابل‌های تخصصی تعداد تولیدکنندگان به‌شدت پایین است و بدتر از آن اینکه با تمام توان قابلیت تولید ندارند و به جرات می‌توان گفت با کمتر از 40‌درصد ظرفیت خود در حال فعالیت هستند. همین عدم توازن موجب شده تولیدکنندگان قابل در حوزه کابل‌های عمومی، دچار مشکلات فراوان در بازار فروش شوند و بدتر از آن سالانه حدود 50‌میلیون دلار واردات کابل‌های تخصصی به کشور را داشته باشیم.

تولیدی که آسان است

پیوندی در پاسخ به این سوال که چرا تمام سرمایه‌گذاران تازه وارد به سمت تولید کابل‌های عمومی می‌روند در حالی که نیازی به افزایش تولید در این بخش حس نمی‌شود می‌گوید: سهولت حضور در بحث تولید کابل‌های عمومی نخستین فریب‌دهنده سرمایه‌گذاران است به‌گونه‌ای که شروع این کار با سرمایه مالی کم و دانش فنی حداقلی امکان‌پذیر است، سرمایه لازم برای حضور در بازار تولید کابل‌های عمومی می‌تواند از 200‌میلیون تومان شروع شود، ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های خط تولید به راحتی در دسترس هستند و مکانیزه فعالیت می‌کنند و اشتغال‌زایی خوبی دارد و تمام این موارد موجب می‌شود سرمایه‌گذاران به محض ورود به سمت این بخش کشیده شوند.

از همه این‌ها بدتر تولیدکنندگان بدون مجوز هستند که دیگر بحث کیفیت و امنیت را هم مدنظر قرار نمی‌دهند و فقط قصد تولید دارند. تعداد زیاد تولیدکنندگان خرد باعث شده کیفیت کار کاهش یابد و از طرفی هم توازن بازار به هم بخورد و هم اعتماد مشتری را به تولیدکنندگان داخلی از بین برود. سرمایه ملی هدر می‌رود و موازی کاری در این بخش بسیار زیاد است.

صادرات بی‌نتیجه کابل‌های ایرانی

این فعال بازار در خصوص وضعیت بازارهای صادراتی کابل ایرانی می‌گوید: ما حدود 150‌هزار تن در سال مس در کشور تولید می‌کنیم که از این مقدار 130هزار تن در بخش تولید کابل‌های عمومی استفاده می‌شود و این مقدار از نیاز کشور بسیار بالاتر است. از این رو بالطبع مازاد آن به عراق و افغانستان و کشورهای همسایه صادر می‌شود اما این صادرات برای کشور ارزش افزوده‌ای ندارد و بهتر است بگویم این صادرات مواد اولیه است نه صادرات کالایی که ارزش افزوده می‌آفریند.

تولید کابل‌های عمومی هم در کشور با تولید دانش بنیان خیلی فاصله دارد و این کابل‌ها توان رقابت در بازارهای جهانی را ندارند، سود و ارزش افزوده در تولید دانش‌بنیان است، ما مواد اولیه خوبی در دسترس داریم اما به جای فرآوری آنها و تولید بر مبنای علم و دانش در حال صادرات مواد اولیه خودمان هستیم.

مشارکت در سرمایه‌گذاری بهترین راه سودآوری

پیوندی معتقد است به دلیل اینکه برای راه‌اندازی مجموعه‌ای که کابل‌های تخصصی تولید کند مبالغ بالایی برای سرمایه‌گذاری نیاز است و یک تولیدکننده استاندارد کابل‌های تخصصی حداقل 3میلیون دلار سرمایه اولیه می‌خواهد بسیاری از افراد توانایی شروع به کار را ندارند و باوجود نیاز مبرم کشور به کابل‌های تخصصی همچنان در حال واردات این کابل‌ها هستیم. وی می‌گوید: پیشنهاد من به سرمایه‌گذاران بالقوه این حوزه ورود مشارکتی است، همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد اغلب کارخانه‌ها با یک سوم ظرفیت خود در حال فعالیتند و به خوبی می‌توان با آورده هر چه بالاتر، افزایش تولید را شاهد بود.

مشکل دیگری که علاوه بر سرمایه مالی در تولیدات کشور حس می‌شود مشکل کمبود دانش فنی هم در تولید و هم در مباحث برندینگ و بازاریابی است، در واقع می‌توان گفت تولید کابل داخل حدود دو‌دهه با تولید جهانی فاصله دارد و این ضعف از سطح دانش فنی ماست که باوجود مواد اولیه در دسترس اما همچنان از کابل‌هایی استفاده می‌کنیم که در دنیا منسوخ شده‌اند، مثلا چند دهه است که کابل‌های آلومینیومی در دنیا متداول شده و در ایران فقط چند سال است که آن هم به‌صورت غیر‌حرفه‌ای به آنها توجه می‌شود.

فیبر نوری یکی دیگر از پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری

یکی دیگر از حوزه‌هایی که در کشور ما ظرفیت سرمایه‌گذاری و تولید دارد، کابل‌های فیبر نوری است که مسئولان‌ هم توجه ویژه‌ای به آن دارند و در اخبار دیده می‌شود که حمایت خوبی از تولیدکنندگان به عمل می‌آورند، این در حالی است که ما فیبر را از کشورهای دیگر وارد می‌کنیم و در اینجا تبدیل به کابل فیبر نوری می‌کنیم در حالی که می‌توان فیبر را به‌عنوان ماده اولیه این کابل‌ها در کشور تولید کرد.

وزیر صنعت نیم نگاهی به صنایع بیندازد

پیوندی در آخر به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان در حوزه کابل و سیم تقاضا می‌کند وزیر صنعت نگاهی هم به صنایع دیگر به جز صنعت پتروشیمی و صنعت خودروسازی داشته باشد و می‌گوید: متاسفانه توجهی که لازم است به صنعت ما نمی‌شود و شاید دولت با تشکیل شرکت‌های مادرتخصصی بزرگ بتواند واحدهای کوچک را سروسامان ببخشد و کارهای تحقیقاتی به عمل آورد و با برنامه‌ریزی صحیح روی این صنعت به خوبی درآمدزایی کند.

همچنین باید در حوزه‌های بازاریابی و فروش در بازارهای صادراتی گام‌های بزرگی برداشته شود. این حوزه نیاز به تقویت دارد، ما هم مواد اولیه خوب و هم نیروی انسانی کافی برای مطرح شدن در این حوزه داریم فقط دانش فنی لازم و توجه نیاز است تا بتوان به خوبی کل بازارهای عمان، قطر و کشورهای حاشیه را در دست گرفت.