نمای جذاب یک سرمایه گذاری

بروز رسانه‌های نوین و نیاز به انواع تبلیغات، رقابت‌های تنگاتنک انواع صنوف، پدیدآمدن انواع تکنولوژی‌ها، پیشرفت روز‌افزون علوم و نیاز به چاپ و.‌.‌. در دنیا موجب توجه هر‌چه بیشتر و پیشرفت روزافزون صنعت چاپ شده است. دنیای امروز با سرعتی بی‌سابقه به سمت تکنولوژی در حرکت است‌ و در این بین صنعت چاپ همپای سایر تکنولوژی‌ها به سمت دیجیتالی شدن می‌رود، جوامع امروز در حال ورود به جامعه اطلاعاتی هستند و نیروی محرکه اصلی خود را براساس تکنولوژی تنظیم می‌کنند، از این رو ماهیت حرفه چاپ نیز به دلیل تغییر نیازهای مشتریان، به سرعت در حال پیشرفت است. 

مسیری که از قرن‌ها پیش در صنعت چاپ در شکل‌های مختلف آغاز و طی شد، امروز به جایی رسیده که تنها با فشردن یک دکمه از صفحه کیبورد دستور چاپ یک بنر چند‌متری به چاپگر ارسال می‌شود و تنها در عرض چند دقیقه به منصه ظهور می‌رسد که همین دیجیتال‌سازی داده‌ها در حال فرم‌دهی مجدد به صنایع ارتباطی است، به‌گونه‌ای که در دنیا اگر افراد فعال در این عرصه وارد فرآیند جدید دیجیتالی نشوند، شانس بقای خود را در این حوزه از دست می‌‌دهند و از پیام اصلی تغییرات تکنولوژیک که شتاب بخشیدن به گام‌های دیجیتال‌سازی است وا می‌مانند. 

بررسی بازار

کالین تامپسون یکی از کارشناسان حوزه فناوری معتقد است: سودآوری صنعت چاپ طی 40 سال گذشته در دوایر سرمایه‌گذاری به دلایل مختلف دچار تغییر شده است. نیاز به سرمایه‌گذاری در عرصه تکنولوژی‌های نوین دیجیتالی همزمان با کند شدن رشد بازار جهانی باعث شده تا سودآوری صنعت چاپ تحت‌فشار قرار گیرد. از این رو «فرصت امروز» به سراغ یکی از کهنه‌کاران بازار چاپ دیجیتال رفته است تا درخصوص وضعیت بازار چاپ دیجیتال از گذشته تا به امروز و چگونگی سرمایه‌گذاری در این صنعت گزارشی تهیه کند...

مرکز اصلی چاپ دیجیتال در ایران در میدان انقلاب است و حسین روشن‌ضمیر یکی از افرادی است که از ابتدای ورود صنعت چاپ دیجیتال به ایران این عرصه را همراهی کرده و در خیابان انقلاب صاحب یکی از این مراکز چاپ است. روشن‌ضمیر در‌خصوص تاریخچه ورود صنعت چاپ دیجیتال به ایران می‌گوید: چاپ دیجیتال حدود 13 سال است به شکل رسمی وارد ایران شده و در حال پیشرفت در کیفیت و رشد روزافزون تعداد فعالان است. وی در ادامه می‌افزاید: امروزه ما در ایران دو نوع اصلی چاپ داریم که شامل چاپ افست و چاپ دیجیتال است. سابقه چاپ افست بسیار بیشتر است، اما تفاوت اصلی چاپ دیجیتال و افست در کمیت کار است یعنی در چاپ افست شما تیراژ بالا چاپ می‌کنید اما در چاپ دیجیتال شما کار را با دقت بیشتر اما در حجم و تعداد کمتر چاپ می‌کنید. 

مشتری‌ها دو دسته‌اند

این فعال بازار در‌خصوص مشتریان این حوزه می‌افزاید: مشتریان حوزه چاپ دیجیتال دو دسته‌اند؛ اول مشتریان آزاد که در واقع قشر اصلی آنها دانشجویان و سپس افراد عادی هستند که حجم وسیعی از کار ما متعلق به همین گروه است  و بخش دوم شرکت‌ها و مخصوصا رسانه‌های نوین که اینان اغلب کارهای با حجم زیاد را به شرکت‌های تبلیغاتی می‌سپرند و آن شرکت نیز کارهای چاپ بعد از طراحی را یا در محل انجام می‌دهد یا به آشنایان خود در بازار می‌سپرد.

وی معتقد است برای حفظ مشتریان باید به بهره‌وری، ارزش افزوده برای مشتری و پاسخگویی سریع به نیازهای مشتریان برای گرفتن سرویس از چاپخانه‌ها رو آورد. مهم‌ترین دلیل مراجعه افراد به چاپ دیجیتال پس از تعداد، سرعت کار است. مشتری بابت هزینه بیشتری که می‌پردازد تمایل دارد کار را سریع‌تر تحویل بگیرد. روشن‌ضمیر در‌خصوص جذب رسانه‌ها به چاپخانه‌های کوچک‌تر می‌گوید: چاپکاران – در هر حد و اندازه‌ای که باشند – باید خود را در خدمت بازارهای تخصصی قرار دهند و این کار را می‌‌توانند از کانال رسانه‌های نوین دنبال کنند. چنین امری به تلاش فوق‌العاده‌ای نیاز ندارد، هر‌چه نفوذ کامپیوترها و مولتی‌مدیاها در چاپخانه بیشتر شود، شانس بیشتری برای حرکت چاپخانه در مسیر رسانه‌های نوین متصور است. 

رقیبان بسیارند

روشن‌ضمیر می‌گوید: بازار امروز از چند‌سو برای فعالان صنعت چاپ دیجیتال تحت‌فشار است. نخستین رقیب این بازار اینترنت و شبکه‌های اجتماعی است. در گذشته اغلب شرکت‌ها برای تبلیغات خود از تراکت‌ها و تبلیغات چاپی در انواع مختلف برچسب و.‌.‌. بهره می‌بردند، اما امروزه یک شرکت با ورود به شبکه‌های اجتماعی و استفاده از اینترنت بخش زیادی از تبلیغاتش را در حوزه الکترونیک و دنیای اینترنت انجام می‌دهد.

وی می‌افزاید: همچنین ورود عکاسی و بهره‌گیری از دستگاه‌های چاپ در حوزه‌های مختلف چاپ دیجیتال بازار ما را متزلزل کرده است. روشن‌ضمیر می‌افزاید: اما رقیبان یا به عبارتی کارخراب‌کن‌های این صنعت فعالان خود بازار هستند که به دلیل کم بودن مشتری به کمترین قیمت راضی می‌شوند و حتی خیلی پایین‌تر از قیمتی که اتحادیه تعیین کرده به مشتری خدمت می‌دهند و در این حالت بازار را خراب کرده‌اند.

او در توضیح این ادعا می‌گوید: متاسفانه عدم‌مدیریت یکپارچه در بین صاحبان این کسب‌و‌کار موج می‌زند، به‌گونه‌ای که حتی اعتماد مشتریان را هم نسبت به چاپکاران از بین برده است، زیرا قیمت‌ها سلیقه‌ای تعیین می‌شود و بینش و اهداف مشترکی در این سیستم وجود ندارد. مثلا اتحادیه قیمت یک کپی یک رو را 200 تومان تعیین کرده و در همین منطقه برخی کپی را 50 تومان، برخی 100 تومان و برخی دیگر حتی کپی پشت و رو را به قیمت 35تومان می‌زنند که این عدم‌ثبات قیمت بزرگ‌ترین تهدید برای یک سرمایه‌گذار در صنفش به شمار می‌آید. در واقع برخی چاپکاران در این حوزه یک آسیب به خودشان می‌زنند و یک آسیب بزرگ‌تر به هم‌صنفان‌شان. 

خدمات بیشتر، سود بهتر

 روشن‌ضمیر در‌خصوص انواع خدمات چاپخانه‌های دیجیتال می‌گوید: چاپ دیجیتال در اصل شامل دو دستگاه چاپ سیاه و سفید و چاپ رنگی است، اما چاپگران حوزه دیجیتال از انواع پلاترهای In door , Out door  برای چاپ انواع بنر، عکس و انواع چاپگرهای دیگر برای چاپ روی لیوان، شاسی، خودکار و... استفاده می‌کنند تا از این طریق سهم وسیع‌تری از بازار را به دست بیاورند و مشتریان بیشتری جذب کنند. در واقع این‌گونه فعالیت‌ها کامل‌کننده کار هستند و برای چاپکاران سود بالاتری را به همراه می‌آورند. 

شروع سرمایه‌گذاری

این فعال بازار می‌گوید: برای تاسیس یک مرکز چاپ دیجیتال ابتدا باید جواز کسب بگیرید‌ که با مراجعه به اتحادیه چاپ صادر می‌شود. اتحادیه شما را به چند ارگان دیگر مانند شهرداری و اماکن معرفی می‌کند و پس از بررسی‌های لازم توسط این ارگان‌ها مجوز صادر می‌شود. البته چند شرط مشخص هم در این بین لازم است که وجود داشته باشد، مثلا اگر مکان شما در پاساژ‌های مرکزی نباشد باید فاصله مکانی حدود 500 متر با مغازه مشابه در محل داشته باشد، همچنین عدم‌سوء‌پیشینه و سابقه کیفری برای اخذ مجوز به دلیل خطرات احتمالی در جعل اسناد توسط چاپخانه‌ها باید گرفته شود، به علاوه مدرک تحصیلی فرد باید بالاتر از فوق دیپلم باشد و در نهایت کمینه متراژ برای شروع کار باید 18 متر باشد.

وی در ادامه می‌گوید: شما در کمترین حالت به میزان 25 میلیون تومان پول نیاز دارید که این مبلغ شامل خرید یک دستگاه چاپگر سیاه و سفید چهار تا پنج میلیونی است که کارهای کپی و زیراکس و انواع چاپ سیاه و سفید را انجام می‌دهد، همچنین یک دستگاه چاپگر رنگی که بین 8 تا 10 میلیون تومان هزینه دارد (البته این مبلغ میانگین است و با توجه به مارک و شرکت تولیدکننده چاپگرها قیمت‌های بیشتر از این مبلغ هم در بازار موجود است) و در نهایت یک کامپیوتر و میز و صندلی که حدود چهار میلیون هزینه‌ دارد و مبلغ پنج میلیون تومان سرمایه در گردش جهت خرید کاغذ، تونر و درام و مواد‌‌اولیه نیاز است.

روشن‌ضمیر می‌افزاید: حجم کاری گفته شده برای یک شروع اولیه در کمترین حجم ممکن است، اما اگر شما بخواهید یک مجموعه کامل خدمات را داشته باشید، میانگین 150 میلیون تومان نیاز است تا بتوان دو نوع پلاتر و چاپگرهای دیگر را برای انواع چاپ دیجیتال خریداری کرد. وی در‌خصوص دوره بازگشت سرمایه می‌گوید: با توجه به حجم کار و دستگاه‌هایی که خریداری شده بین یک تا دو سال زمان می‌برد تا سرمایه اولیه شما برگردد. 

هزینه مواد مصرفی بالاست

روشن‌ضمیر در‌خصوص مواد مصرفی این صنعت معتقد است: انواع مواد مصرفی برای این صنف در کیفیت‌های مختلف کره‌ای، امریکایی، چینی و تایوانی موجود است که با توجه به دستگا‌ه‌هایی که برای چاپ دارید از این مواد استفاده می‌شود، اما قیمت مواد مصرفی با کیفیت، امروز در کشور بسیار بالاست‌ و چون این مواد غالبا وارداتی است تحریم‌های اخیر تاثیر شدیدتری بر افزایش قیمت‌ها گذاشته است.

وی می‌افزاید: ما اغلب مواد اولیه را توسط شرکت‌هایی تامین می‌کنیم که چاپگرها را  از آنها خریداری کرده‌ایم. در واقع نمایندگی دستگاه که برای سرویس دستگاه و تعمیرات می‌آید مواد اولیه را به آنها سفارش می‌دهیم و آنها هم برای ما تامین می‌کنند. کاغذ و برخی از مواد متفرقه را هم از بازار تهران می‌خریم اما جالب است بدانید بیشتر این شرکت‌ها سود اصلی خود را از فروش مواد مصرفی و تعمیر دستگاه می‌گیرند نه فروش دستگاه. 

نظارت به دنبال شکایت

این فعال باسابقه در‌خصوص نظارت‌های اتحادیه می‌گوید: اتحادیه ما دخالتی در قیمت‌ها نمی‌کند، چرا که فروشنده‌ها اغلب پایین‌تر از نرخی که اتحادیه تعیین کرده به مشتریان خدمات ارائه می‌کنند و اتحادیه هم برای بازرسی قیمت‌ها نمی‌آید، مگر اینکه مشتری شکایتی در‌خصوص کیفیت کار یا جعل اسناد به اتحادیه بدهد. جعل اسناد در این صنف تهدید بزرگی است که ممکن است بر اثر یک سهل انگاری چاپکار اتفاق بیفتد که البته شش‌ماه زندان و جریمه نقدی و حتی ابطال مجوز کسب را به دنبال دارد. 

مشکلات حضور در بازار چاپ

روشن‌ضمیر در‌خصوص خطرات احتمالی در صنعت چاپ دیجیتال در ایران می‌گوید: از بحث شناور بودن قیمت‌ها که بگذریم این صنعت ساعت کاری مشخصی ندارد و ممکن است شما به مدت 15 ساعت در روز کار کنید چرا که بازار آزاد است و مشتری ممکن است یک کار 500 صفحه‌ای را ساعت شش عصر بیاورد و برای فردا صبح بخواهد، پس قبل از ورود به این بازار مسئله ساعت کاری را برای خود حل کنید، همچنین از نظر جسمی فرد ممکن است ساعت‌ها پشت سیستم باشد، طرح بزند و تایپ کند که این روال آسیب‌های بسیاری به چشم و کمر می‌زند. 

در ادامه لازم است اشاره کنم که عدم‌تعهد مدیریت به اجرای تغییر و نوآوری و پرهیز از داشتن یک بینش رقابتی برای آینده، می‌‌تواند به‌عنوان یک تهدید مطرح باشد. این در حالی است که تغییر در بینش مدیریتی و رفتار سازمانی کارکنان و ایجاد تغییر در زیرساخت‌های مدیریتی می‌‌تواند دست‌کم در حد 20 درصد موثر باشد و باعث ارتقای کیفیت، ذخیره‌سازی و بهره‌برداری بهینه از زمان و ظرفیت‌های موجود بازار باشد. 

یک پیشنهاد

روشـــن‌ضمیر در پایـــان می‌گوید: ورود به هر عرصه‌ای پیش‌شرط‌های خود را دارد. دو شرط اساسی ورود به‌حوزه چاپ به نظر من علاقه و تجربه است، در غیر ‌این صورت در این بازار خیلی دوام نمی‌آورید. همچنین پیشنهاد می‌کنم برای سرمایه‌گذاری در مراکز تجمیع چاپکاران وارد نشوید، به دلیل همان موضوعی که پیش تر درخصوص رقابت ناعادلانه بین چاپکاران گفتم  شما نمی‌توانید سودی در این مراکز بگیرید، اما فروشگاه‌های که به‌صورت تکی در مناطق مختلف شهر فعالیت می‌کنند سود بالایی دارند.‌

و در نهایت لازم است تاکید کنم کار خود را با چاپگرهای خیلی گران و حرفه‌ای شروع نکنید، به قول قدیمی‌ها با پیکان شروع کنید تا دست‌تان راه بیفتد. برای یک چاپکار لازم است تا توانایی تعمیرات جزئی و تعویض قطعات دستگاه را داشته باشد و این کار با خرید دستگاه‌های کارکرده و تسلط بر سازوکار آنها محقق خواهد شد.