آیا میدانستید بسیاری از شرکتها، فعالیتهای خود در جهت بهبود را بدون در نظر گرفتن لزوم ایجاد طرح و برنامهای جامع و کلی آغاز میکنند؟ این موضوع سبب میشود تا تلاشهای بهبود آنها بهطور یکپارچه و کامل انجام نشده و منجر به نتایج کامل و مطلوب نشود. یکی از ابزارهای مطرح شده برای آغاز فعالیتهای بهبود و پشتیبانی از اجرای فلسفه ناب، نقشهبرداری جریان ارزش است.
جریان ارزش مجموعه فعالیتهای ارزشافزا و غیرارزشافزای مورد نیاز برای رساندن محصول یا گروهی از محصولات به مشتری است که در طول جریانات اصلی فرآیند، منابعی مشابه را مصرف میکنند. این مجموعه، کلیه فعالیتها را از زمانی که محصول به شکل ماده خام است تا زمانی که محصول نهایی به دست مشتری میرسد در بردارد.
نقشهبرداری جریان ارزش ابزاری جهت بهبود تشکیلات اقتصادی به حساب میآید که موجب به نمایش درآمدن فرآیند کامل تولید میشود. هدف در این روش شناسایی تمام اتلافات موجود در جریان ارزش و برداشتن گامهایی جهت حذف آنهاست. نقشهبرداری جریان ارزش همچنین بهعنوان ابزاری ارزشمند جهت برنامهریزی راهبردی مطرح شده که به شناسایی نقاط قوت و ضعف فرآیند و جریان تولید کمک کرده است.
در این روش در هر مرحله این سوال مطرح میشود که آیا این گام از دیدگاه مشتری ارزشی به محصول میافزاید؟ مشخصا این سوال بدین معناست که هر گام باید در بردارنده افزایش اثربخشی در عملکرد یا کیفیت محصول باشد. به این ترتیب، میتوان فعالیتها را به سه دسته ارزشافزا، غیرارزش افزای اجتنابناپذیر و غیرارزشافزا دستهبندی کرد.
برای تصمیمگیری و درک اینکه اجرای مفاهیم ناب را از کجا باید آغاز کرد، نقشه جریان ارزش یکی از سودمندترین و مفیدترین ابزارها به حساب میآید. این نقشه آشکارکننده موانع موجود در حرکت پیوسته مواد و فرصتهای کاهش اتلاف به واسطه به کارگیری فنون و روشهای ناب است.