مهمانی میزبان کش

المپیك، ‌وقتی كه پای جنبه‌ها اقتصادی در میان نباشد، جشنی بزرگ برای بشریت است. هیچ نوع رقابتی در تاریخ بشریت نمی‌تواند ادعا كند كه جوانمردانه‌تر از بازی‌های المپیك بوده است. رنگ، نژاد، قومیت، عقاید سیاسی و هر دستاورد ناپسندیده دیگر بشر، در المپیك جای خودش را به رقابت جوانمردانه، دوستی، كمك به همنوع و بالاتر از همه آنها صلح می‌دهد. اما مثل هر مهمانی بزرگی، تازه مشكلات بعد از اینكه مهمان‌ها رفتند خودشان را نشان می‌دهند.هیچ شهری در دنیای مدرن نمی‌تواند میزبان المپیك شود، مگر اینكه مشكلات اقتصادی آن را به جان بخرد. هزینه‌های برگزاری المپیك چنان بالا رفته كه حتی می‌تواند شهرهای بزرگ را به زانو درآورد.

المپیك پكن با چنان شكوه و عظمت بی‌سابقه‌ای برگزار شد كه در همان زمان برگزاری آن، لندن میزبان بعدی رقابت‌ها فروتنانه اعتراف كرد نمی‌تواند از نظر برگزاری رقابت‌ها، به پكن نزدیك شود. حالا اما مردم در پكن وقتی كه از کنار استادیوم باشكوه عملا بلااستفاده آشیانه پرنده – استادیوم اصلی المپیك 2008- عبور می‌كنند به این موضوع فكر می‌كنند المپیك مهم‌تر بوده است یا رفع آلودگی تاریخی شهرشان.

المپیك بعدی كه تابستان آینده در ریو برگزار می‌شود، از همین حالا یك ریسك بزرگ برای كمیته بین‌المللی المپیك و دولت برزیل است. هیچ كس انتظار ندارد همه چیز طبق برنامه پیش برود؛ كمیته برگزاری بازی‌ها از بازی‌ها عقب است، استادیوم‌ها آماده نشده‌اند و بالاتر از همه این ایرادها، با این سوال بزرگ از سوی شهروندان كشورشان مواجه است: در میانه این بحران اقتصادی، میزبانی المپیك اصلا چه معنایی دارد؟ سوال‌هایی از این دست از همین حالا در ژاپن به گوش می‌رسد.

توكیو چهار سال دیگر یعنی در سال 2020 برای دومین بار در تاریخ میزبان المپیك تابستانی خواهد شد اما این رقابت‌ها همین حالا هم چالش‌های اقتصادی و حتی سیاسی‌ای را در كشور آفتاب تابان ایجاد كرده است.چیزی كه در ابتدا قرار بود یك جشن بزرگ برای بشریت و یك گردهمایی برای پاسداشت ارزش‌های انسانی باشد، ‌حالا به‌صورت بالقوه به یك بحران اقتصادی تبدیل شده است كه شهرهای بزرگ را یكی بعد از دیگری درمی‌نوردد و از آنها یك زمین سوخته باقی می‌گذارد.

براساس تحقیق مفصلی كه در مدرسه تجارت دانشگاه آكسفورد برگزار شده، در نیم قرن اخیر هیچ استثنایی در كار نبوده و همه المپیك‌هایی كه در این مدت برگزار شده‌اند. از نظر اقتصادی به صرفه نبوده‌اند در تحقیق دانشگاه آكسفورد به این موضوع اشاره شده است كه هزینه‌های هنگفت ناگزیر برای بهبود و ساخت اماكن ورزشی و همین‌طور زیرساخت‌های شهری، بیش از اندازه برای هر كشوری بزرگ است.

در این تحقیق همه المپیك‌ها از سال 1968 به بعد بررسی شده‌اند و محققان در نهایت به این نتیجه رسیده‌اند كه برگزاری این رقابت‌ها به‌صورت میانگین 3.6میلیارد دلار هزینه داشته. اما بعد همه چیز به یك باره اوج گرفت و هزینه دو المپیك بعدی به‌صورت میانگین 16.2میلیارد دلار شد. این اما پایان كار نیست.در این تحقیق به این موضوع اشاره شده كه نسبت هزینه‌ها به بودجه در نظر گرفته شده در تمام المپیك‌ها به‌صورت میانگین 167 درصد بوده است.

این گزارش به خوبی نشان می‌دهد كه چرا كشورها و در واقع شهرهای بیشتری قید برگزاری چنین مهمانی پرخرجی را می‌زنند. شهردار بارسلونا برای نمونه، وقتی كه قرار شد این شهر و نه دولت برگزاركننده رقابت‌ها باشد، حاضر نشد نامه رسمی كمیته المپیك این كشور را برای حضور در رقابت انتخاباتی المپیك 2024 امضا كند. پشت آن هیاهو و هیجان ورزشكاران و هواداران، بدهی‌های سنگین، عقب‌ماندگی‌های اقتصادی و ورشكستی‌های شهرداری‌ها قرار دارد.  المپیك چنان با عظمت است كه این بحران‌های اقتصادی سایه‌ای روی برگزاری آن نیندازند اما برای برگزاری، به یك میزبان واقعا سفره‌دار نیاز دارد.

***

3.6 میلیارد دلار

میانگین هزینه برگزاری المپیک از سال 1968

***

167 درصد

نسبت هزینه به بودجه برگزاری المپیک در نیم‌قرن گذشته