معادله‌ای برد-برد برای همه

واژه نمایشگاه بسیاری از ما را به یاد تجمع و شلوغی نمایشگاه بین‌المللی تهران با تمام اما و اگرهایش می‌اندازد، درحالی که امروز دیگر خبری از آن نمایشگاه تقریبا بازار مکاره نیست و تخصصی شدن بسیاری از آنها فرصتی برای رسیدن به معادله‌ای برد- برد برای تولیدکنندگان، خریداران و البته برگزارکنندگان نمایشگاه ایجاد کرده است. شاید تخصصی شدن نمایشگاه‌های مختلف صنعتی، ادبی، تجاری یا هر عنوان دیگری که به آنها بدهیم این سوال را در ذهن اغلب ما ایجاد کرده باشد که مگر برگزاری نمایشگاه همزمان بین‌المللی چه مشکلی داشت که هر روز شاهد برگزاری یک نمایشگاه تخصصی هستیم؟

پاسخ این سوال اگرچه در اهمیت برگزاری این‌گونه نمایشگاه‌ها به‌صورت تخصصی برای جلب نظر افراد مرتبط و دسته‌بندی خریداران است اما اکنون دودوتای برگزاری نمایشگاه آنچنان بیش از چهارتا شده که بسیاری از صاحبان سرمایه و آنهایی که کمی اراده و اعتماد به نفس دارند وارد میدان شده و با دریافت مجوزهای گوناگون سعی در برپایی چادر نمایشگاهی در یک نقطه از کشورمان دارند که شاهد مثال آن افزایش روز افزون برگزاری انواع و اقسام نمایشگاه در کشورمان است.

رونق نمایشگاه‌ها در پسابرجام

این درحالی است که امسال و پس از امضای برجام و رفع اکثر موانع که ناشی از تحریم‌ها بود، انتظارات برای سرعت گرفتن چرخ اقتصاد کشور به‌شدت بالا رفته و بسیاری از کارشناسان و سیاست‌گذاران اقتصادی در این میان یکی از شیوه‌های موثر برای رسیدن به این هدف را استفاده از ظرفیت‌های موجود صنعت نمایشگاهی و سعی در رفع نواقص موجود آن و همگام‌سازی این کسب‌و‌کار با استانداردهای بین‌المللی می‌دانند.

محمدجواد قنبری، معاون امور نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها با اشاره به تاریخچه برگزاری نمایشگاه در کشورمان به «فرصت امروز» می‌گوید: نخستین شکل‌گیری تفکر صنعت نمایشگاهی در ایران مربوط به دوره امیرکبیر است که آن زمان صدراعظم وقت ایران بود و تصمیم گرفت در نمایشگاه بین‌المللی انگلستان شرکت کند، به این ترتیب نخستین پایه‌های بحث نمایشگاه در کشورمان شکل گرفت اما پس از دوران دفاع مقدس، سیاست‌های جدید اقتصادی و بحث تخصصی شدن نمایشگاها در ایران مطرح شد و اکنون شاهد بروز و ظهور نمایشگاه‌های مختلف در کشور هستیم. 

قنبری با تاکید بر نقش مهم این صنعت بر اقتصاد کشورها تصریح می‌کند: از آنجا که برگزاری نمایشگاه‌ها یکی از عوامل تعیین‌کننده موفقیت‌های اقتصادی و بازاریابی در اقصی نقاط جهان است، امروز می‌بینیم سالانه حدود 32هزار نمایشگاه با وسعتی معادل 100میلیون متر مربع با عنوان‌های مختلفی در گوشه و کنار جهان برگزار می‌شود و نزدیک به 260میلیون نفر از آنها بازدید می‌کنند و نکته جالب این است که نمایشگاه‌های یادشده و همچنین بازدیدکنندگان‌شان بیشتر از 100میلیارد دلار برای اقتصاد جهانی درآمدزایی داشته‌اند و با توجه به ظرفیت‌ها و امتیازات کشورمان لازم است ایران سهم بیشتری نسبت به گذشته از این بازار به خود اختصاص دهد.

معاون امور نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها می‌افزاید: نمایشگاه، یک فعالیت ویژه اقتصادی است و از آنجا که صنعت نمایشگاهی در کشور نیاز به ساماندهی و سیاست‌گذاری دقیق‌تری دارد، به نظر می‌رسد باید بخش خصوصی و دولت با هم در اجرای نمایشگاه‌ها مشارکت کنند.

به‌عنوان مثال اکنون سالانه در سایت تهران 80نمایشگاه مختلف برگزار می‌شود که با توجه به روند صعودی درخواست‌ها در یک سال گذشته برای عرضه تخصصی محصولات، تلاش می‌کنیم ظرفیت و سطح برگزاری نمایشگاه‌های داخلی را به 100سایت ارتقا دهیم و اگر فعالیت‌های نمایشگاهی سایر شرکت‌ها را نیز به این آمار بیفزاییم در سال جاری برآورد شده چیزی نزدیک به 800نمایشگاه داشته باشیم.

با استانداردهای بین‌المللی فاصله بسیاری داریم

این درحالی است که فرهاد امینیان، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی برگزارکنندگان نمایشگاه معتقد است امروز صنعت نمایشگاهی ایران با درنظر گرفتن مشکلاتی که در آن وجود دارد با استانداردهای نمایشگاهی بین‌المللی به‌خصوص کشورهای پیشرفته صنعتی فاصله بسیاری داشته و لازم است در دوره پساتحریم که طلایی‌ترین دوران برای اقتصاد کشورمان پس از دفاع مقدس شناخته شده بیشتر به آن توجه کنیم.

امینیان در ادامه با اشاره به جایگاه مهم اقتصادی صنعت نمایشگاهی برای افزایش صادرات غیر‌نفتی کشورمان تصریح می‌کند: طی سال ۷۱ و زمانی که رقم کل صادرات کالاهای غیرنفتی حدود ۵میلیارد دلار بود، مرکز توسعه صادرات ایران مجوز ۲۵نمایشگاه فروش را در خارج از کشور صادر کرد که در همان سال صادرات غیرنفتی کشور به 7/6میلیارد افزایش پیدا کرد. با مقایسه این اعداد می‌توان به درستی نقش مهم و حیاتی این فعالیت را در توسعه اقتصادی مشاهده کرد.

این مقام صنفی در ادامه می‌افزاید: البته نباید همواره به نیمه خالی لیوان توجه داشته باشیم، چون طی دو دهه گذشته فعالیت‌های مناسبی در صنعت نمایشگاهی ایران انجام شده است، ولی از آنجا که همواره مدیریت واحدی در این زمینه تصمیم‌گیرنده نبوده و هنوز سایه سنگین دولت برآن دیده می‌شود حتی با معیارهای برگزاری نمایشگاه با همسایگان خود مثل ترکیه و امارات نیز فاصله قابل توجه و معناداری داریم که باید آنها برطرف شوند.

وی با تاکید بر اصلاح زیرساخت‌های برگزاری نمایشگاه می‌گوید: لازم است در شرایط فعلی اگر واقعا به دنبال استفاده از فرصت دوران طلایی پسابرجام هستیم به سرعت زیرساخت‌های نمایشگاهی خود را اصلاح کنیم. که این اصلاحات ساختاری در بخش‌هایی همچون قوانین، مقررات، تاسیسات، تجهیزات و برنامه‌ریزی‌های دقیق لازم است مورد توجه قرار گیرد.

راه‌های رسیدن به سطح جهانی

رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی برگزارکنندگان نمایشگاه درباره نکاتی که باعث ارتقای سطح کیفی صنعت نمایشگاهی در کشور می‌شود نیز به «فرصت‌امروز» می‌گوید: در کشور ما و در حوزه صنعت نمایشگاهی هیچ‌گاه به‌صورت بلند‌مدت و چند ساله تدبیری اتخاذ نشده است. اگر ما به اهمیت این شاخه به‌عنوان ابزار توسعه اقتصادی نگاه می‌کنیم باید در مرحله اول حرفه برگزاری نمایشگاه از فعالیت‌های خدماتی خارج و به‌صورت واقعی به یک صنعت تبدیل شود و همچنین سایر دستگاه‌های ذی‌ربط همچون وزارت صنایع آن را از زاویه یک صنعت ارزیابی کنند.

وی معتقد است باید تعاریف و قوانین مستقلی در بخش‌های مختلف همچون گمرک، مالیات و... تعیین شود و تا زمانی که این اتفاق نیفتد نمایشگاه‌ها صرفا محلی برای درآمدزایی‌های کوتاه‌مدت برای دولت و برگزارکنندگان آن خواهد بود و از نقش خود که همانا عاملی هم در ارتقا و توسعه کمی اقتصاد کشور است دور خواهد ماند.