قهرمان تنوع صنایع دستی دنیا در رتبه سوم درجا می زند

ایران 5 هزار سال تمدن مکتوب دارد. به زعم بیشتر باستان شناسان صاحب نخستین تمدن پیشرفته بشری در جیرفت بوده است و با داشتن 299 رشته و زیرمجموعه، قهرمان بی رقیب تنوع صنایع دستی دنیاست، اما در رتبه سوم صادرات درجا می زند.

صنایع دستی ایران امروزه شامل 18گروه و با احتساب فرش جمعا شامل 299رشته و زیرمجموعه است که به لحاظ تنوع هیچ رقیبی ندارد. گرانقیمت ترین تولیدات این رشته نیز متعلق به صنعتگران هنرمند ایران است.

بنابر اظهارات رئیس انجمن صادرکنندگان صنایع دستی کشور، صادرات رسمی صنایع دستی از طریق گمرک 160میلیون دلار است و امید می رود تا پایان برنامه ششم به یک میلیارد دلار برسد. این در حالی است که میزان صادرات دو کشور چین و هند هرکدام حدود 5میلیارد دلار گفته می شود. فعلا حجم تجارت جهانی صنایع دستی بین 25 تا 30میلیارد دلار عنوان می شود و ایران تنها نیم میلیارد دلار آن را سهیم است.

اینکه دو کشور بالادست ایران از سیاست تولید انبوه و کارگر ارزان قیمت در بخش صنایع دستی نیز استفاده می کنند یکی از علل ترقی آنهاست، اما گرانی فرآورده های دستی ایرانی و بازاریابی به نظر می رسد دو مشکل محوری صنایع دستی ما باشد. مقام معظم رهبری در ابلاغ سیاست های کلی برنامه ششم توسعه به طور ویژه در بند ۵۱جایگاه قابل اهمیتی را به بحث حمایت از صنایع دستی و توجه به این موضوع اختصاص دادند.

مطالعه بازارهای هدف، صادرات حرفه ای به جای چمدانی و مواد اولیه باکیفیت لازم داریم

رئیس انجمن صادرکنندگان صنایع دستی ایران در گفت و گو با ایرنا می گوید: هر یک از محصولات صنایع دستی ایران در برخی کشورها بازار مناسبی دارد و باید مطالعات دقیقی روی بازارهای هدف صورت گیرد تا مشخص شود  چه محصولی به چه کشوری صادر شود.

حریری می افزاید: از سویی در تمام دنیا از محصولات ما مانند پارچه زری بافی، گلیم و گبه استقبال می شود، همچنان که در بازارهای اروپایی سفال چین و سفال ایران خریداران زیادی دارد البته سفالی که کشور چین می سازد از سفال ما بهتر است چون سالیان زیادی است که چین به عنوان قطب اول در این زمینه فعالیت می کند.

وی به عنوان رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ادامه می دهد: فلزکاری، قلم زنی و میناکاری جزو کارهای ایرانی است که به چین صادر می شود. خاتم کاری و منبت کاری ایران نیز به برخی کشورها از جمله عراق و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس صادر می شود و همچنین زیورآلات سنتی کشورمان در کشورهای عراق، لبنان، امارات متحده عربی و کانادا بازار خوبی دارد.

حریری اضافه می کند: تنوع و غنای فرهنگی در کشور و به خصوص استان های مختلف کشور موجب شده که هریک از این مناطق دارای آثار بسیاری در زمینه صنایع دستی باشند و کارگران ماهر و خبره زیاد است.

وی از اصفهان به عنوان یک مثال نسبتا موفق در فروش محصولات صنایع دستی یاد می کند و می گوید: خوشبختانه شهر اصفهان با تنوع بسیاری که در تولید خاتم کاری، میناکاری، مینیاتور و قلمزنی دارد برای توریست های اروپایی جایگاه خرید خوبی ایجاد کرده است.

کیفیت حفظ شود

حریری همچنین از حفظ کیفیت تولیدات به عنوان عامل دیگر تقویت صادرات نام می برد و می گوید: بیشتر فروشگاه های کشور گواهینامه نشان اعتماد را دریافت کرده اند؛ این گواهینامه به مشتریان کمک خواهد کرد که اجناس قلابی خریداری نکنند و ترتیبی داده شده که به صورت دوره ای نیز این فروشگاه ها چک شوند تا از اشتباهات احتمالی جلوگیری شود.

به گفته وی، ابتکار این نشان از سوی دفتر صادرات صنایع دستی و صدور آن به صورت رسمی از مهر ماه 1394 آغاز شده و در نظر است در سطح بین المللی نیز از طریق نمایندگی دولت و سازمان میراث فرهنگی و انجمن صادرکنندگان صنایع دستی ایران اجرا شود تا گردشگران دنیا نیز از احتمال تقلبی بودن و قیمت های غلط صنایع دستی آگاه شوند.

حریری در پاسخ به سوال تفاوت شیوه های صادرات صنایع دستی قبل و بعد از برجام توضیح می دهد: قبل از برجام مشکلات ما ناشی از نبود نقدینگی در بخش صنایع دستی و نیز رکودی بود که در بازار همچنان حاکم است . از سویی بیشتر کسانی که دست اندرکار تولید این صنایع هستند جزو تولیدکنندگان خرد محسوب می شوند که درگیر کمبود نقدینگی و نبود استراتژی تولید بودند.

وی ادامه می دهد: این لطمات در دولت های نهم و دهم به حد فزاینده ای بیشتر شد و اکنون نیز این روند تا حدودی ادامه دارد، چراکه این تولیدکنندگان برای داشتن شرایط مناسب بیشتر از اینکه نیازمند وام حتی با بهره کم باشند نیازمند مواد اولیه مناسب هستند تا بتوانند آن گونه که شاید به ظرافت صنایع و رنگ و لعاب و کیفیت آن توجه کنند.

رئیس انجمن صادر کنندگان صنایع دستی کشور همچنین انتظاراتش از بخش دولتی را تنها گفتن گلایه از برخی کمبودها عنوان می کند و می گوید: برای اینکه موانع موجود را بیشتر از پیش به صورت علمی مطرح کنیم نیازمند اطلاعات و آزمون و خطای بیشتر هستیم که در عین حال که عارضه را عنوان می کنیم راه حل را هم ارائه کنیم.

حریری می افزاید: هشت ماه است که این انجمن تاسیس شده و خوشبختانه تعامل خوبی با معاونت میراث فرهنگی داشته ایم و در ماه های آینده و در برنامه ششم توسعه؛ صادرات صنایع دستی ما سهم بیشتری را به خود اختصاص خواهد داد. این مهم زمانی محقق می شود که به این صنعت یارانه مناسب تعلق گیرد، در این صورت ما با کارگر ماهر و خبره در این بخش روبه رو خواهیم شد و قادر خواهیم بود برای کالاها بازار مناسب و برای بازار سفارش کالای مفید داشته باشیم.

وی تمرکز انجمن صادر کنندگان صنایع دستی کشور را بر کالاهای موجود می داند که در کشور تولید می شود و یادآور می شود: علاوه بر این به صورت همزمان سفارش محصولات مورد نیاز و کاربردی برای این بازارها و تولید برای بازارهای جدید را در دستور کار داریم و تشکیل هلدینگ‏های تولید و توزیع صادرات صنایع دستی نیز از برنامه‏های بلندمدت این انجمن است.