قانونی که نیاز به یادآوری دارد

براساس ماده37 قانون برنامه پنجم توسعه و آیین‌نامه تبلیغات سازمان صداوسیما، تبلیغ کالاهای مضر در رادیو و تلویزیون ممنوع است، اما این قانون در بسیاری از موارد چندان جدی گرفته نمی شود. بر مبنای این ماده، تبلیغ خدمات و کالاهای تهدید‌کننده سلامت که مصادیق آن توسط کارگروه موضوع بند الف این ماده تعیین و اعلام می‌شود از سوی تمامی رسانه‌ها ممنوع شده است.

در بند الف ماده37 نیز به تفکیک به کالاهای تهدید‌کننده سلامت که تبلیغات آن ممنوع است اشاره شده است: 1-مواد غذایی چرب (انواع روغن‌های جامد، سس‌های چرب، روغن‌های با اسید چرب ترانس بالای 5درصد و محصولاتی که با روغن‌های با اسید چرب ترانس بالای 5درصد تهیه شده است) 2- موادغذایی شور (اسنک‌های شور، غلات حجیم‌شده، چیپس، کنسروهای شور، خیارشور و سایر شوریجات) 3 - موادغذایی شیرین (قندوشکر، پاستیل و یخمک) 4- نوشیدنی‌ها (نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های صنعتی، نوشابه‌های انرژی‌زا و نوشابه‌های رژیمی) 5- غذاهای صنعتی فرآوری‌شده تهدید‌کننده سلامت (سوسیس، کالباس، همبرگر و ناگت)، 6- شیر خشک. 

با وجود ابلاغ ماده37 به صداوسیما ،منع تبلیغات کالاهای مضر برای سلامت مثل انواع چیپس و پفک، در رسانه ملی همچنان مورد مناقشه است، اما بیشتر تلویزیون‌های دنیا، این ممنوعیت را به‌عنوان امری پذیرفته‌شده که سلامت جامعه را تضمین می‌کند، قبول کرده‌اند.

با وجود این همچنان زمانی که تلویزیون در حال پخش فیلم است یا در زمان پخش آگهی‌های میان‌برنامه‌ای، تبلیغی از مصرف چیپس نشان داده می‌شود، جالب آنکه در این تبلیغ افرادی بی‌حال نشان داده می‌شوند و پس از مصرف چیپس شاداب و سرزنده می‌شوند و در واقع در این تبلیغ تنها به تبلیغ چیپس به‌عنوان ماده‌ای خوراکی بسنده نشده است و طراحان این تبلیغ تلاش کرده‌اند این مسئله را به مخاطب القا کنند که چیپس کالایی است که با خوردن آن انرژی مضاعفی در بدن فرد تولید و باعث می‌شود وی بتواند با شور و نشاط به فعالیت خود ادامه دهد. با مشاهده این تبلیغ می‌توان به‌سادگی به این نکته پی برد که نه‌تنها ممنوعیت تبلیغات کالاهای مضر در صداوسیما رعایت نمی‌شود که حتی در تبلیغات تلویزیونی به‌منظور ترغیب فرد به خرید چیپس، پفک و بستنی به این مواد غذایی مضر، وجهه مثبتی داده شده است.

مواد غذایی که اگر عوارض هر یک را برای بدن مورد بررسی قرار دهیم، هرکدام به سبب شور و شیرین بودن و استفاده زیاد روغن برای سلامت مضرند و درصورت مصرف مکرر، خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را برای فرد به همراه دارند. از دیگرسو، نادیده‌گرفتن ممنوعیت تبلیغ کالاهای مضر در رادیو و تلویزیون در حالی صورت می‌گیرد که صداوسیما از نظر تبلیغاتی مانند رسانه‌های مکتوب و چاپی دارای محدودیت از نظر فضای مورد نیاز برای آگهی نیست و به‌واسطه اینکه بسیاری صداوسیما را برای تبلیغ کالاهای خود انتخاب می‌کنند، درآمد خوبی نصیب این رسانه می‌شود، اما هنوز رسانه ملی ترجیح می‌دهد به روال گذشته نظارتی بر پخش آگهی‌ها نداشته باشد و به تبلیغ مواد غذایی مضر ادامه دهد.

در واقع صداوسیمایی که باید به مثابه یک دانشگاه به مردم کشور آگاهی بدهد، خود از توصیه‌های پزشکی غافل مانده و به‌خاطر کسب سود بیشتر سلامت مردم را نادیده گرفته است. از آنجایی که بسیاری از مردم برنامه‌های صداوسیما را تماشا می‌کنند و هرکالایی که از صداوسیما تبلیغ شود می‌تواند مورد توجه مردم به‌ویژه کودکان و نوجوانان قرار گیرد  از این رو بهتر است فیلتر دقیق‌تری روی کالاهای تبلیغاتی که از صداوسیما پخش می‌شود، انجام گیرد. شاید بهتر آن باشد که از تعدادی از مشاوران پزشکی نیز در زمان پذیرش آگهی‌ها استفاده شود.

در حالی سریال تبلیغ کالاهای مضر در تلویزیون ادامه دارد که وزارت بهداشت و درمان پیش از این قانون ممنوعیت تبلیغ کالاهای مضر را به صدا و سیما ابلاغ کرده است؛ قانونی که سال هاست وجود دارد، اما نادیده گرفته می شود و ضمانت اجرایی ندارد. به نظر می‌رسد این قانون بار دیگر نیاز به یاد‌آوری دارد.