شرایط آتی اقتصاد ایران براساس تحولات منطقه ای

در شرایطی که تنش های منطقه ای با ترور سردار شهید قاسم سلیمانی میان ائتلاف غربی-عربی به رهبری آمریکا و ائتلاف مقاومت با محوریت جمهوری اسلامی ایران به اوج خود رسیده است، حمایت های مردمی و یکپارچه ملت های ایران و عراق از ائتلاف مقاومت باعث شده تا جمهوری اسلامی با انجام یکسری اقدامات سیاسی، نظامی موفق در منطقه، خصوصا موشک باران پایگاه مهم و راهبردی عین الاسد، هیمنه شکست ناپذیری آمریکا در خاورمیانه و جهان را با چالش جدی مواجه نماید؛ تصمیم راهبردی نظام در برخورد مستقیم توأم با تعقل با آمریکا، باعث شد تا توازن منطقه ای تا حدود زیادی به سود جمهوری اسلامی و محور مقاومت سنگینی کند؛ روند حرکتی جریان های سیاسی هم نشان می دهد شهادت سردار سلیمانی موجب شده تا حدود زیادی، شعارهای مبارزه با تروریسم مطرح شده از سوی آمریکایی ها با چالش جدی مواجه شود.

برخورد نظامی ایران با آمریکا، اگرچه ممکن است در جنجال های رسانه ای، کمرنگ جلوه کند، ولی حاوی پیام روشن، صریح و دقیق در به چالش کشیدن تابوی شکست ناپذیری ایالات متحده در جهان است. بر همین اساس، پیش بینی می شود که در آینده، نتایج جالب توجهی از این موضوع در سیاست های منطقه ای و بین المللی ایجاد شود.

در حوزه اقتصاد کشور که به شدت متأثر از تحولات سیاسی است، نشانه ها و روندها از بهبود احتمالی شرایط اقتصادی حکایت دارد و روند حرکتی بازارها از زمان آغاز بحران، گرچه نشانه های نامطلوبی از نوسانات اقتصادی را نشان می داد، ولی به مرور شاخص های اقتصادی، روندهای مثبتی را آغاز کرده است. در بازار سرمایه که سقوط نگران کننده ای را در این مقطع زمانی، از سر گذراند و موجب ترس و نگرانی مردم و فعالان اقتصادی شده بود، روند حرکتی مثبتی آغاز شده است. روند افزایش ارزش جهانی طلا در مقابل دلار آمریکا نیز از کاهش قدرت دلار در مقابل طلا حکایت دارد و این موضوع در خصوص کاهش قیمت ارز نیز جالب توجه است. کاهش قیمت ارز نشان می دهد که واکنش های روزهای ابتدایی، احساسی بوده و حرکت منطقی آن طی روزهای جاری و مطابق پیش بینی های انجام شده، استمرار روند کاهشی به سمت کانال 12 هزار تومان را نوید می دهد.

بازار غم انگیز خودرو نیز علی رغم همه رفتارهای غیراقتصادی ناشی از سیاست های سوداگرانه و دلال بازی های موجود، با توجه به حمایت های 5 هزار میلیارد تومانی دولت، احتمالا چاره ای جز حرکت کاهشی در روزهای آینده نخواهد داشت. البته افزایش تقاضا برای خرید خودرو در روزهای پایانی سال می تواند آثار این روند کاهشی را تا اندازه ای تحت الشعاع قرار دهد. همچنین در حوزه بازار کالاها بعد از مدت کوتاهی بی ثباتی، نشانه هایی مبنی بر ثبات بازار تولید و عرضه مشاهده می شود. در حوزه اقتصاد بین المللی نیز توجه قدرت های نوظهور جهانی مثل چین و روسیه و تا حدودی ژاپن به تحولات آسیای غربی، باعث شده تا نسبت به همکاری و نزدیکی بیشتر با جمهوری اسلامی، راهبردهای نوینی را مدنظر قرار دهند.

اگرچه پازل تحولات سیاسی منطقه هنوز کامل نشده است و احتمال حرکت های غیرقابل پیش بینی در شطرنج منطقه ای طی روزهای آتی وجود خواهد داشت، اما روند تحولات جاری، دورنمایی از خروج از رکود تورمی را به صورت تدریجی برای اقتصاد ایران نشان می دهد؛ موضوعی که در پیش بینی بانک جهانی نیز به درستی به آن اشاره شده است. بانک جهانی در آماری که به تازگی منتشر کرده، مدعی شده است که اقتصاد ایران در سال 2020 میلادی از رشد منفی خارج خواهد شد. نشریه معتبر بلومبرگ نیز معتقد است که بخش غیرنفتی اقتصاد ایران در حال بازیابی بوده و رشد پیدا کرده است. اگرچه فرآیند بازیابی اقتصادی در طول یک سال گذشته، حرکت خود را آغاز کرده است، ولی استمرار روند حرکتی و عدم ایجاد وقفه در این روند و پیش بینی های بعدی بلومبرگ مبنی بر امکان رشد صنعتی غیرنفتی در سال جدید میلادی، نشانه های مطلوبی از بهبود شرایط را نوید می دهند. در این بین، جدیت توجه مسئولان و متولیان امر مبنی بر تلاش در جهت افزایش شتاب این روند و همچنین ایجاد انگیزه برای تولیدکنندگان و سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل می تواند یک شوک، محرک و یا جهش رشدی فراتر از پیش بینی بانک جهانی را به همراه داشته باشد.

کارشناس اقتصادی*