سپید شدن آسمان پکن و سیاه شدن روزگار معدن چین!

بیش از 10 هزار کارخانه چینی در پکن، به‌طور موقت تعطیل خواهند شد. این کار به منظور ناپدید شدن توده‌های آلودگی در هوا تا قبل از رژه بزرگ نظامی در تاریخ 3 سپتامبر (12شهریور) انجام می‌شود. 12 هزار سربازی که قرار است سومین روز سپتامبر در پکن برای جشن هفتادمین سالگرد شکست ژاپن در سال 1945 رژه بروند، دشمنان جدیدی برای صادرکنندگان سنگ آهن به شمار می‌روند. چرا باید یک رژه نظامی به این بزرگی بالاجبار فعالیت تعداد قابل توجهی از کارخانه‌های فولاد چین را به تعلیق افکند و سنگ آهن را از حضور در بازار جهانی‌اش محروم کند؟ علت این امرچیزی جز پاکیزگی هوا نیست. دولت، آسمان آبی را لازمه استقبال از تمام نمایندگان کشور‌های خارجی در پنجشنبه آینده می‌داند.

از این رو برای محو کردن ابرهای دائمی آلودگی که افق پکن را تیره می‌کنند، دولت تصمیم به تعطیلی موقتی 10هزار کارخانه، به تعلیق درآوردن بخش بزرگی از عملیات ساخت‌و‌ساز در زمین‌های داخل و اطراف پایتخت و محدود کردن ترافیک جاده‌ای گرفته است. حتی مقامات میلیون‌ها گلدان گل را برای قرار دادن در سطح شهر تعبیه کردند.

پاک‌سازی آسمان پکن به چه قیمتی؟!

قربانی اصلی این عملیات پاکسازی هوا، معادن سنگ آهن است. کارخانه‌های فولاد سازی، که بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آهن هستند، در شش منطقه در اطراف پکن متوقف می‌شوند. بنابراین، چین که به‌طور معمول مسئول دو سوم تجارت سنگ آهن در جهان است، به طرز چشمگیری واردات مواد اولیه خود را کاهش خواهد داد.

متخصصان این بخش که طبق تجربه می‌دانند وقتی آسمان پکن تمیز شود، روزگار آنها تیره می‌شود، نگرانی خاصی بابت این عملیات دارند. پیش‌تر‌ها نیز هزاران کارخانه با هدف بهبود کیفیت هوا هنگام برگزاری اجلاس سران کشورهای منطقه برای مشارکت اقتصادی آسیا-اقیانوسیه (APEC) موقتا بسته شده بودند. این ابتکار که اپک آبی لقب گرفته، با سقوط 5 درصدی نرخ سنگ آهن همراه بود و این در حالی بود که تولیدات ماهانه چینی‌ها از آهن تا 6 درصد کاهش یافته بود. اما این بار، عواقب این ریسک اهمیت بیشتری نسبت به قبل برای این بخش دارد. جیانگوآنگ شن (Jianguang Shen)، اقتصاددان بانک Mizuho Securities، در وال استریت ژورنال، می‌گوید: «منطقه‌ای که عملیات رژه آبی در آن برگزار خواهد شد، بسیار وسیع‌تر از منطقه اپک آبی در نوامبر 2014 است و باعث می‌شود شوک وارد شده بر صنعت و واردات مواد اولیه، بیش از پیش اهمیت پیدا کند.»

شرکت‌های بزرگ استخراج معدن، در وضعیت اقتصادی نه‌چندان خوب فروش نسبت به تابستان 2014 قرار دارند. از آن تاریخ، نرخ سنگ آهن تا 38 درصد کاهش یافته و دو هفته پیش به‌پایین‌ترین سطح خود در 10 سال گذشته رسیده است. طبق گزارش روزنامه وال استریت حتی اگر بخش سنگ آهن، بیشترین تاثیر را از عملیات رژه آبی گرفته باشد، باز هم تنها قربانی این عملیات نخواهد بود. بسیاری از کارخانه‌های پتروشیمی، که یکی از صنایع بسیار آلاینده در اطراف پکن هستند نیز موقتا تعطیل خواهند شد. افرادی که در ساخت‌و‌ساز مسکن فعالیت می‌کنند (که قبلا هم در جشن چین خسارت دیده بودند) نیز هفته ناگواری را سپری خواهند کرد، زیرا بیش از 9000 ساخت‌و‌ساز در طول این دوره متوقف خواهد شد.

وضعیت کلی اقتصادی چین در ثبات خوبی قرار ندارد و سقوط بزرگ بورس شانگهای در اوایل هفته (کاهش 16 درصد در طول 2 روز) اضطراب بازار‌های مالی را به خوبی نشان می‌دهد. هایبین زو (Haibin Zhu)، اقتصاددان ارشد بانک جی پی مورگان چین(JP Morgan China)، زیاد هم خوشبین نیست: «با وجود اینکه این اقدامات، موقتی هستند اما تاثیرات بسیار طولانی‌ بر تولیدات صنعتی چین خواهند گذاشت.»

اما واکنش چینی‌ها به این عملیات جست و جوی هوای پاک چه خواهد بود؟!