سونی، وقتی نخستین بودن کافی نیست

ماسارو ایبوکا و آکیو موریتا دو مهندس ژاپنی در ۷ مه ‌۱۹۴۶ شرکت مشترکی را با نام «توکیو تسوشین کوگیو» تاسیس کردند. موریتا در مهم‌ترین پروژه تحقیقاتی ارتش ژاپن حضور پررنگی داشت و در این واحد، تسلیحات و بمب‌های هدایت شونده و تجهیزات دید در شب اختراع می‌کرد. برای او بسیار جذاب و وسوسه‌برانگیز بود که در تیم اجرای پروژه حضور داشته باشد. ایبوکا نیز به‌عنوان مهندس فنی نیروی دریایی، عضو کلیدی همین گروه بود.

مهم‌ترین موفقیت او تا آن زمان اختراع نخستین دستگاه ویژه جست‌وجوی زیردریایی به حساب می‌آمد که در نیروی هوایی امپراتوری ژاپن به خدمت گرفته شد و کارایی بالایی از خود نشان داد.

ایبوکا و موریتا برای نخستین‌بار در پاییز ۱۹۴۴ به‌عنوان اعضای گروه فوق سری «کمیته تحقیقات جنگ» با یکدیگر ملاقات کردند و این دیدار مبنای تداوم همکاری بنیان‌گذاران شرکت سونی شد. آنها از تمامی فرصت‌های به دست آمده نهایت استفاده را می‌بردند و از طریق حامیان با نفوذ خود، سرمایه لازم را برای تاسیس شرکت سونی در اوایل سال ۱۹۴۶ جذب کردند. پس از آنکه ایبوکا و موریتا موفق به گسترش بازار محصولات خود به ایالات متحده شدند، خیلی زود تحقیقاتی برای پیداکردن نامی که بتواند مشخصه و معرف محصولات‌شان باشد و مشتریان را به سوی این کمپانی جلب کند، انجام دادند.

در ابتدا تصور شد که از حروف اختصاری تی‌تی‌کی استفاده شود ولی چنین نامی ممکن بود با نام شرکت راه‌آهن توکیو که با نام تی‌تی‌کی شناخته شده بود، آشفتگی ذهنی ایجاد کند. موریتا می‌خواست نامی پیدا کند که در هیچ زبانی وجود نداشته باشد و هرکس در دنیا بتواند از طریق محصولات، آن نام را شناسایی کند. نام سونی که در سال ۱۹۵۸ به این شرکت اطلاق شد، از ترکیب دو کلمه لاتین«Sonus» و انگلیسی«Sonny» ساخته شده است. با نام‌گذاری جدید، شرکت به تجارت با ایالات متحده آمریکا متمایل شد.ایبوکا و موریتا دریافتند که در دراز‌مدت مهم‌ترین بازار آنها به‌ویژه در بخش ابداعات جدید، ایالات‌متحده خواهد بود. آنها به این نتیجه رسیدند که هر کس بتواند در آنجا نفوذ کند، می‌تواند در تمام دنیا فعالیت‌های خود را گسترش دهد. اواخر دهه ۱۹۵۰ بسیاری از شرکت‌های دیگر ژاپنی مثل تویوتا نیز به همین نتیجه رسیدند، ولی می‌توان سونی را تنها شرکت ژاپنی دانست که حاضر شد تمام سیاست‌های خویش را مبتنی بر مقتضیات تجارت در ایالات متحده شکل دهد.

در سال‌های بعد، نخستین تلویزیون تمام ترانزیستوری دنیا، نخستین دستگاه ضبط ویدئویی ترانزیستوری و بسیاری ابداعات بزرگ شکل گرفتند که مشهورترین آنها واکمن و دستگاه‌های استریوی قابل حمل بودند، البته شکست‌هایی هم وجود داشت. از آنجا که ایبوکا و موریتا مغرورتر از آن بودند که سیستم ابداعی ویدئویی خود، موسوم به بتاماکس را در اختیار دیگران قرار دهند، سیستم وی‌اچ‌اس که توسط رقیب اصلی یعنی شرکت پاناسونیک اختراع شده بود، در جهان به قدرت اول بدل شد، ولی در مورد تکنولوژی دیسک فشرده که توسط سونی و فیلیپس ابداع شده بود، اشتباه مذکور تکرار نشد و امروزه این نوع سی‌دی در سراسر جهان به یکی از لوازم عادی در منزل تبدیل شده است.

در سال‌های آخر قرن بیستم، سونی پس از خرید شرکت موسیقی سی‌بی‌اس با یک سرمایه‌گذاری فوق‌العاده کلان، یکی از شرکت‌های اصلی هالیوود به نام کلمبیا پیکچرز را خرید و این زمانی بود که ژاپن موفقیت اقتصادی بلامنازع خویش را به رخ جهانیان کشید. سونی تجسم این موفقیت بود، موفقیتی که البته مدت زیادی به طول نینجامید، زیرا ژاپن دچار بحران عظیمی شد و موریتا که دوران پیری را سپری می‌کرد، اذعان کرد: «اگر سیستم اقتصادی ژاپن کمبودهای زیادی داشته باشد، قطعا یکی از آنها هماهنگی کم با غرب است.» پروفسور مایکل برایان شیفر از دانشگاه آریزونا بیان کرد: «سونی نخستین نبود، اما رادیوی ترانزیستوری آن موفق‌ترین بود. تی آر۶۳، سال ۱۹۵۷ راه خود را به سوی بازار آمریکا باز کرد و آغازگر صنعتی نوین برای مصرف‌کنندگان ریز الکترونیک بود.»

در اواسط سال ۱۹۵۰، نوجوانان آمریکایی شروع به خریدن رادیوی ترانزیستوری قابل حمل در ارقام بالا کردند که این امر باعث شد تا تولید این محصول نوپا از 100 هزار دستگاه در سال ۱۹۵۵ به 5میلیون دستگاه تا پایان سال ۱۹۶۸ برسد. در سال ۲۰۰۱ شرکت سونی اریکسون توسط دو شرکت سونی ژاپن و شرکت ارتباطاتی سوئدی اریکسون برای تولید موبایل تاسیس شد. دلیل این ترکیب تخصص سونی در دستگاه‌های الکترونیکی مصرفی و رهبری تکنولوژیکی اریکسون در بخش ارتباطات بود. در ۱۶ فوریه ۲۰۱۲ شرکت سونی به خریداری تمام سهام شرکت اریکسون اقدام کرد، سپس نام آن به ارتباطات همراه سونی تغییر پیدا کرد.

شرکت ارتباطات همراه سونی هم‌اکنون حدود ۷٫۵۰۰ کارمند در سرتاسر جهان دارد. در اوایل تاسیس شرکت سونی، دستیابی به موفقیت، اصولا قابل تصور نبود. خبر بمباران هیروشیما برای آنها غیرقابل درک و تصور بود و شکاف و فاصله تکنولوژیکی ژاپن با سایر کشورها فوق‌العاده زیاد به نظر می‌رسید، ولی با تحقیقات و فناوری که همواره بستر فعالیت‌های شرکت سونی بوده است و همچنین احساس رقابت در کنار اعتقاد به لزوم یادگیری از غرب، آنها مصمم شدند که در آینده باید حتما به لحاظ فناوری پیشتاز باشند. اکنون مدت‌هاست که برند سونی براساس نظرسنجی‌ها یکی از مطمئن‌ترین برندها در بازار لوازم و محصولات الکترونیکی خانگی محسوب می‌شود. فروش بالای ۷۲ میلیارد دلاری شرکت در سال ۲۰۱۳ نیز گویای همین مطلب است.

در حال حاضر شرکت سونی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده وسایل الکترونیکی و تجهیزات پیشرفته الکترونیکی در جهان شناخته می‌شود، همچنین پس از سامسونگ و ال‌جی، سومین تولیدکننده تلویزیون در جهان به‌شمار می‌آید. این شرکت در سال ۲۰۱۲ در فهرست فورچون جهانی ۵۰۰ در رتبه ۸۷ از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان قرار گرفت.