سرمایه‌گذاری چندجانبه

افزایش کارآمدی یک سرمایه‌گذاری، دو وجه مهم در انواع کسب‌و‌کارها به شمار می‌آید، اما کنترل دو مقوله بیان شده به‌صورت همزمان آنچنان که می‌نماید ساده و آسان نیست. یکی از راه‌هایی که شاید بتوان از طریق آن تا حدودی ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش و همچنین به‌صورت همزمان، کارایی و درآمد سرمایه‌گذاری را افزایش داد استفاده از «سرمایه‌گذاری چندجانبه» است که در این شماره تلاش می‌شود با ذکر مثال و شرح این تکنیک، به کارآفرینان و سرمایه‌گذاران بخش‌های مختلف کمک شود. 

از خودتان شروع کنید

هرگاه صحبت از سرمایه‌گذاری به میان می‌آید، ذهن ما ناخودآگاه به خریدوفروش ملک، ارز، بورس، سهام و... معطوف می‌شود. اما شاید در کنار همه اینها، مهم‌ترین و مقدم‌ترین سرمایه‌گذاری که می‌تواند سنگ‌ بنا و شالوده سایر سرمایه‌گذاری‌های ما نیز باشد، سرمایه‌گذاری روی خود یا جهان سرمایه‌های وجودی خود (ذهن و بدن و...) است. 

استفاده همزمان از تمام ظرفیت‌های خدادادی، نه‌تنها هیچ منافات و محدودیتی را در پی ندارد، بلکه در تعامل کامل با جهان چندبعدی که در آن زندگی می‌کنیم قرار دارد. پس در مسیر شناخت راه و روش سرمایه‌گذاری چندجانبه، اول بــــه سرمــایه‌گذاری روی خود مــی‌پردازیــم. شاید دانستن این موضوع برای‌تان جالب باشد که یکی از راه‌های یادگیری هر زبان خارجی، الگوبرداری از روش زبان‌آموزی در کودکان نوپاست.  

یکی از بهترین و قوی‌ترین ابزار کودک جهت افزایش دایره لغات خود برای شروع کردن به صحبت، استفاده از تکنیک شنیدن است. تکنیکی که با وجود ظرفیت و پتانسیل فوق‌العاده، معمولا توسط افراد بزرگسال نادیده گرفته می‌شود یا از آن بهره کامل برده نمی‌شود. هرچند یادگیری در کودکان، با آن ذهن‌های آماده برای پذیرش مطالب جدید و فرصت‌های آزاد فراوان، قابل مقایسه با فکر درگیر و ذهن پردغدغه و مشغله‌های بی‌شمار شغلی و خانوادگی ما نیست، اما با همین فرصت کم و گرفتاری‌های زیاد نیز می‌توان بازده مناسبی از اوقات مختلف زندگی کسب کرد.  

در مثال یادگیری زبان، اگر با دید سرمایه‌گذاری همزمان روی ذهن و بدن نگاه کنیم، می‌توانیم مثلا فعالیت‌های ورزشی را با گوش کردن به سی‌دی‌های آموزشی انجام دهیم. همچنین یکی از بهترین فرصت‌ها برای یادگیری یا تقویت زبان دوم، می‌تواند در حین رانندگی و از طریق شنیدن مطالب مفید و آموزشی باشد. یعنی استفاده بهینه از زمان و مکان به‌صورت همزمان است. دقیقا همانند ساختمان‌های بلندمرتبه که در کمترین فضای ممکن، بیشترین حجم و طبقات ممکن را قرار داده‌اند. 

زندگی چندجانبه

 با استفــاده از ســـرمـــایه‌گذاری چندجانبه می‌توان در زمان و مکان واحد، بیشترین بازدهی و بهترین نتیجه را کسب کرد، اما این استفاده درست و بجا از زمان و مکان، تنها در بحث سرمایه‌گذاری کاربرد ندارد، بلکه در هر جایی که موضوع استفاده بهینه از فرصت‌ها مطرح است، می‌تواند کارگشا باشد. دانستن و به کار بردن این تکنیک می‌تواند موجب نتایج بسیار مثبت و افزایش در منافع و بازدهی‌ها شود. 

به عبارت دیگر، شما با استفاده از سرمایه‌گذاری‌ چندجانبه در زمان یا مکان یکسان، علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم، در نهایت و با گذشت زمان، به سود چشمگیری دست خواهید یافت. 

یک نمونه کاربردی

هرچند برای سرمایه‌گذاری چندجانبه مثال‌های فراوانی را می‌توان نام برد، اما شاید مثال زیر، از جمله کاربردی‌ترین مثال‌های کهن باشد که حتی به‌عنوان یک طرح کارآفرینی یا ماکتی از سرمایه‌گذاری چندجانبه مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

فرض کنید زمینی در نقطه‌ای از کشور، مثلا در شمال داشته باشید. یکی از ابتدایی و اساسی‌ترین کارها در سرمایه‌گذاری چندجانبه، بررسی وضعیت و مقایسه موقعیت کسب‌وکار موردنظر، با شرایط موجود، ازجمله بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای جاری و آتی، همچنین جست‌وجو برای یافتن زمینه‌های مشترک جهت استفاده در پروسه سرمایه‌گذاری همزمان و چندجانبه است. 

فرض می‌کنیم که با بررسی کلیه عوامل بالا، تصمیم گرفتیم که در زمین فوق‌الذکر، کسب‌وکار پرورش ماهی را شروع کنیم. طبیعتا اینکه اطلاعات ما در زمینه مذکور، تا چه حد کامل و کاربردی باشد نقش مهمی در تسریع و تکمیل ضلع‌های دیگر سرمایه‌گذاری چندجانبه ما دارد. هرچند نیاز به آموختن باید در هر سطح و مقطعی از زندگی، جزو اولویت‌های هر فرد باشد، اما ترجیحا و قبل از تصمیم‌گیری نهایی و با هدف آمادگی بیشتر، مدتی را به تحقیق و تفحص در زمینه کاری موردنظر اختصاص دهید. در هر صورت، با توجه به اینکه هدف از بیان مثال، تنها در جهت روشن شدن موضوع و نحوه عمل در سرمایه‌گذاری چندجانبه است، برای خارج نشدن از بحث، از بیان جزییات صرف‌نظر شده، اما به‌طورکلی می‌توان گفت که ماهیان پرورشی به دو نوع ماهیان‌ گرمابی و سردآبی تقسیم می‌شوند. 

در انتخاب ماهی پرورشی، چندین نکته حائز اهمیت است، ازجمله: نوع تغذیه، شــرایط و هــزینـــه‌های نگهداری، وزن ماهی در زمان رسیدن به سن بلوغ، استعداد هماوری نسبی (تعداد تخم به‌ازای هر کیلوگرم وزن ماهی ماده) و... فرض می‌کنیم که پس از سوال و بررسی و تحقیق و با در نظر گرفتن نکات فوق، ماهی کپور را از انواع ماهی‌های گرمابی انتخاب کردیم. 

ماهی کپور پرورشی تقریبا همه‌چیزخوار است و از موجودات‌ریزی که در کف استخر زندگی می‌کنند، مانند لارو و کرم و حشرات گرفته تا تغذیه به‌صورت دستی و کمکی (مثل گندم و جو یا سبوس گندم و برنج)، همچنین تفاله گوجه‌فرنگی و حتی فضولات حیوانی و گیاهی و... تغذیه می‌کند. این ماهی در سن تقریبا دو سالگی، به بلوغ جنسی می‌رسد و در شرایط تغذیه‌ای مناسب، قابلیت رسیدن به وزن 5/1 کیلوگرم را نیز دارا است. زمان تخم‌ریزی ماهی کپور، اواخر بهار و اوایل تابستان است. 

ضلع دیگری از سرمایه‌گذاری

از طرف دیگر، با توجه به اینکه آب خروجی از استخرهای پرورش ماهی، حاوی فضولات آنان نیز هست، کود و منبع غذایی مناسبی برای کشت و پرورش گیاهان زراعی و غیرزراعی در گوشه‌ای دیگر از زمین فراهم می‌کند‌ و این یعنی فرصتی برای ایجاد یک سرمایه‌گذاری جانبی دیگر! درواقع با این کار توانسته‌ایم علاوه بر جلوگیری از هدررفت آب، منابع مناسبی برای آبیاری و پرورش گیاهانی مانند گندم و جو یا حتی برنج به وجود آورده و از طرف دیگر، از گیاهان کاشته شده نیز در تغذیه ماهیان پرورشی استفاده کنیم. 

ضلع سوم، سود دیگر

حال می‌توانیم ضلع دیگر سرمایه‌گذاری چندجانبه خود را به پرورش ماکیان اختصاص دهیم. از بین مرغ و خروس و بوقلمون و...، اردک به نسبت دیگر پرندگان اصلی دارای چندین مزیت است، از جمله اینکه سرعت رشد آن در مقایسه با مثلا مرغ و خروس، نسبتا سریع‌تر است. از حدود شش‌ماهگی شروع به تخمگذاری به مدت دو سال می‌کند. همچنین هزینه غذایی و تغذیه‌ای کمتری نسبت به مرغ دارد و می‌تواند حدود نیمی از نیاز غذایی‌اش را از همان محل زراعی که در آن قرار گرفته است تامین کند و قدرت تطابق بالایی در شرایط محیطی مختلف (آبی یا خشکی) دارد. علاوه بر این، همزیستی مناسبی بین این پرنده و گیاه زراعی کاشته شده وجود دارد که تاثیر مثبتی در رشد گیاه و حتی کنترل آفات مزرعه دارد که در فرصتی مناسب‌تر، بیشتر به آن پرداخته خواهد شد. 

به این ترتیب با ترکیب سه فعالیت اقتصادی (پرورش آبزیان، پرورش گیاهان زراعی و پرورش ماکیان) که هرکدام به تنهایی کسب‌وکاری مجزا و سودآور هستند، عملا توانستیم در زمان و مکان واحد و با استفاده از تکنیک سرمایه‌گذاری چندجانبه، علاوه بر مدیریت و کاهش هزینه‌های مختلف (از جمله هزینه کوددهی، آبیاری، هزینه‌های غذادهی و...) به‌نوعی ریسک سرمایه‌گذاری خود را نیز کنترل کرده و کاهش دهیم. 

 درست مشابه اینکه سبدی از سرمایه‌گذاری‌های مختلف را تشکیل داده باشیم.  در این صورت، اگر به هر دلیل، اتفاقی برای هرکدام از سرمایه‌گذاری‌های ما رخ دهد، می‌توان با اتکا به سایر سرمایه‌گذاری‌های خود، ضرر وارده را پوشش داده یا به حداقل رساند که این موضوع شاید مهم‌ترین نکته سرمایه‌گذاری چندجانبه باشد، درواقع هر ضلع از یک سرمایه‌گذاری چندجانبه می‌تواند بیمه و تضمینی برای اضلاع دیگر سرمایه‌گذاری به حساب آید. 

در انتها لازم به ذکر است که طرح فوق، تنها پیشنهادی جهت آشنایی، این سرمایه‌گذاری چندجانبه با ایجاد انگیزه برای بسط فعالیت‌های گوناگون اقتصادی یا کمک در پیدا کردن زمینه‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. مسیری که از سرمایه‌گذاری روی خود آغاز و در جهت استفاده از همه ظرفیت‌های موجود برای رسیدن به اهداف مادی و معنوی سرمایه‌گذاری‌های چندجانبه ادامه یافت.

* کارشناس ارشد ارتباطات