سرمایه‌ گذاری نیاز اصلی بازار

بلدرچین از جمله ماکیانی است که مدت زیادی از پرورش آن در ایران نمی‌گذرد. حدود 20سال پیش نخستین گله‌های این پرنده کوچک و خوشمزه به ایران وارد شدند و در اطراف یزد نخستین واحد‌های پرورش شروع به فعالیت کردند.

تولید و پرورش بلدرچین و سایر ماکیان غیر‌مرغ، از جمله فعالیت‌های اقتصادی پرسودی است که اخیرا مورد توجه تولید‌کنندگان قرار گرفته و با توجه به بازار مناسب مصرف داخلی و زمینه‌های خوب برای صادرات، از اقبال خوبی برخوردار شده است.

نخستین گام در صنعت پرورش بلدرچین در سال 1930 اتفاق افتاد و پس از این تاریخ سرعت پیشرفت و انتقال آن به سایر نقاط دنیا بسیار زیاد شد و در اندک زمانی این پرنده به آمریکای شمالی، اروپا، خاورمیانه و خاور نزدیک راه یافت. در کشورمان از اواخر دهه 70 خورشیدی و با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام گرفته در سالیان اخیر پرورش آن پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده به طوری که هم‌اکنون در ایران نژادهای گوناگونی از این پرنده پرورش داده می‌شود.

همگام با توسعه این صنعت و عرضه گوشت بلدرچین، بازارهای مصرف گوشت و تخم آن نیز پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده و با توجه به ارزش غذایی گوشت و تخم آن و بالا رفتن آگاهی‌های عمومی در زمینه تغذیه، انتظار آن می‌رود که استقبال عمومی از محصولات بلدرچین روز به روز افزایش یابد.

هم‌اکنون نیز تراکم مزارع پرورش بلدرچین بیشتر در نقاط مرکزی ایران بوده و این نقاط از قطب‌های مهم پرورش بلدرچین در ایران به شمار می‌روند. عمده مزرعه‌های پرورش بلدرچین و کبک در شهرهای میبد، کرمان، یزد و لرستان دایر بوده و طبق آمارهای موجود نزدیک به 300 واحد فعال دارای مجوز در این حوزه فعالیت می‌کنند. کرمانشاه، تهران و توابع، آذربایجان غربی و زنجان از دیگر مراکز تولید و پرورش بلدرچین هستند.

منبع غنی پروتئین

مصرف گوشت بلدرچین به‌عنوان یک چاره و تدبیر غذایی برای کمبود و رفع پروتئین از سوی کارشناسان و متخصصان تغذیه توصیه می‌شود. این محصول منحصر به فرد توانسته خیلی زود چه در بخش تولید و چه در بحث مصرف به جایگاهی مهم دست یابد به‌گونه‌ای که هم‌اکنون پرورش بلدرچین به‌عنوان صنعتی سود‌آور و پربازده در سراسر جهان شناخته شده است.

رشد سریع، سن بلوغ جسمی و جنسی پایین، فاصله نسلی کوتاه، میزان تخمگذاری بالا، کیفیت عالی محصولات تولیدی و خصوصیات غذایی گوشت و تخم، آن را تبدیل به یکی از پر طرفدارترین‌ها کرده به‌طوری که در حال حاضر گوشت و تخم بلدرچین تنها در رستوران‌های درجه یک و گرانقیمت به‌عنوان خوراکی لذیذ و گرانقیمت عرضه نمی‌شود بلکه با توجه به قیمت ارزنده و کیفیت مناسب، در میان عموم مردم نیز با استقبال خوبی مواجه شده و تقریبا از هر 10نفر یک نفر گوشت بلدرچین را در سبد غذایی خود قرار داده است.

براساس آمار موجود میزان تولید کشور بین 6 تا 8/5هزار تن است که بخش اعظمی از آن به کشورهای منطقه صادر می‌شود. حجم تولید این محصول گوشتی به گفته تولیدکنندگان آن در فصول سال تغییر می‌کند و در نیمه دوم سال به‌دلیل طبیعت گرم آن، تولید و مصرف با هم بالا می‌رود. علی لشنی از تولیدکنندگان قدیمی این صنعت می‌گوید: فعالیت در این کار زیاد شده و افراد زیادی جذب آن شده‌اند.

این حجم از فعالیت ضرورت حمایت و نظارت را بیش از گذشته می‌طلبد و باید نهادهای مسئول با جدیت بیشتری امور مربوط به این بخش را پیگیری و موانع موجود را برطرف کنند. کمبود نقدینگی و سرمایه از معضلات پیش‌روی این صنعت است. اگر منابع مالی از سوی سیستم بانکی کشور به موقع تزریق شود و بخشی از سرمایه‌گذاری‌های صنعتی به سمت طیور بیاید، شاهد اوج‌گیری آن در اقتصاد کشور خواهیم بود.

وی در ادامه می‌افزاید: فقط کافی نیست که شعار اقتصاد مقاومتی داده شود. باید زمینه‌ها و بستر لازم برای اجرایی شدن طرح‌های صنعتی اشتغال‌زا فراهم شود. تبلیغات و معرفی سایر محصولات گوشت سفید به تنهایی از عهده بخش خصوصی برنمی‌آید. ضمن اینکه هزینه‌های تولید مثل همه بخش‌ها در این حوزه هم بالاست.

خوراک و نهاده‌ها بیشترین هزینه را دارند

علی لشنی که از تولیدکنندگان در لرستان است همچنین اضافه می‌کند: بیش از 80درصد از هزینه‌های جاری و تولید، صرف خوراک دام و نهاده‌های دامی می‌شود. تامین اقلام خوراک دان برای طیور از مهم‌ترین چالش‌های فعالان و تولید‌کنندگان است. ظاهرا به خاطر مسائل سیاسی پیش آمده در چند سال گذشته و تحریم‌های جهانی، تامین نهاده‌های دامی به مشکل خورد و تولیدکننده‌ها دچار ضرر و زیان شدند.

در حال حاضر شرایط کم‌کم به حالت عادی برگشته ولی برای ارتقای کیفی محصولات و همچنین افزایش تولیدات نیازمند حمایت‌های دولتی است. لشنی اضافه می‌کند: این صنعت قابلیت‌های فراوانی برای صادرات و ارزآوری دارد و اگر در مسیر درست هدایت شود، از چند جنبه مفید واقع خواهد شد.

یکی از این جنبه‌های مثبت اشتغال‌زایی بومی و جلوگیری از خروج نیروهای کار شهرها به سمت تهران و کلانشهرها است که اگر در قالب طرح‌های تولیدی و کشاورزی قرار بگیرند و به درستی ساماندهی شوند، باید به انتظار روزهای خوب نشست.

هنزایی‌نژاد دیگر فعال این عرصه می‌گوید: باید ارزش و خواص غذایی این محصول به مردم شناسانده شود تا بیشتر در سبد خرید مردم قرار بگیرد. با توجه به اینکه بلدرچین کالای گرانقیمتی به حساب نمی‌آید، لازم است بیشتر از سوی رسانه‌ها مطرح شود. در کنار آن با توسعه علمی و صنعتی و به کارگیری روش‌های نوین تولید و نگهداری این پرنده مفید، امیدواریم شاهد رشد و تکامل این صنعت در کشور باشیم.

ویژگی‌های غذایی بلدرچین

همان‌طور که اشاره شد بلدرچین‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که آنها را از سایر طیور متمایز کرده و صنعت پرورش بلدرچین را به یکی از سود‌آورترین صنایع بدل کرده است. در ذیل به برخی از این ویژگی‌ها اشاره کوتاهی خواهیم داشت:

1- سرعت بالای رشد در این پرنده بسیار قابل توجه و در حدود 3/5-2/5 برابر سایر طیور است. بلدرچین‌ها عموما در 45-35 روزگی به وزن 180 تا 220 گرم رسیده و آماده کشتار می‌شوند ضمن اینکه سن بلوغ نیز در حدود 8-7 هفتگی است.

2- سن پایین بلوغ جنسی: این پرندگان در 6-5 هفتگی قادر به تخمگذاری شده و در 8-7 هفته به بلوغ کامل جنسی رسیده و آمادگی تولید مثل پیدا می‌کنند.

3- فاصله نسلی کوتاه، که اعمال برنامه‌های اصلاح نژادی را در آنها به خوبی امکان‌پذیر می‌سازد.

4- میزان تخمگذاری بالا: بلدرچین‌ها سالانه در حدود 80 – 60 عدد تخم می‌گذارند اما در اسارت و با اعمال برنامه‌های مدیریتی قوی در زمینه تغذیه و نوردهی مصنوعی می‌توانیم این رقم را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش داده و به عدد 250- 150 عدد تخم در سال دست پیدا کنیم.