در بسیاری از تبلیغات میبینیم که بحث تولید قارچ بهعنوان فرصتی برای سرمایهگذاری کوچک معرفی شده و به نوعی اغلب جویندگان کار و سرمایهگذاران را به خود جذب میکند به این امید که سرمایههای اندکشان درست همانند قارچ در دورهای کوتاه رشد کرده و به حجم قابل توجهی از سرمایه تبدیل شود؛ درحالی که واقعیت امر کاملا با آنچه در تبلیغات مطرح شده متفاوت است و باید علاوه بر سرمایه، تخصص و دانش کافی از روند تولید داشته باشید. به همین دلیل اگر شما هم جزو یکی از این افراد هستید، قبل از هرگونه تصمیمگیری یا سیاستگذاری همراه ما باشید چون پای صحبت یک فعال صنفی در زمینه تولید قارچ نشسته و از زیروبم بازار سخن گفتهایم.
امین رستگاری، مدیر پشتیبانی شرکت کشت و صنعت قارچ پارس شهریار (قارچینو) که برای بیش از 150نفر اشتغالزایی مستقیم انجام داده در این زمینه به «فرصت امروز» میگوید: پیشنهاد میکنیم سرمایهگذاران قبل از هرگونه سیاستگذاری خوب مطالعه کنند و با دید باز وارد عرصه تولید قارچ شوند چون سرمایهگذاری بدون هدف و رؤیاپردازی در این زمینه ممکن است به بهای از دست رفتن سرمایه اولیه افراد باشد. به همین دلیل تصور برخی که تولید قارچ را سرمایهگذاری برد-برد میدانند کاملا غیراصولی است.
رستگاری در ادامه میافزاید: برای سرمایهگذاری اصولی به روز بودن دانش فنی تولید یکی از رموز موفقیت است که این مجموعه با استفاده از تجارب و مهارتهای متخصصان هلندی به آن دست یافته و برای دریافت دانش روز هزینه کرده است، بنابراین اگر سرمایهگذاران تصمیم به حضور قدرتمند و منطقی در این زمینه دارند باید برای دریافت دانش فنی هزینه کرده و برایش ارزش قائل شوند.
تولیدکنندگان غیرحرفهای کوچک، نگرانی تولیدکنندگان صنعتی
این فعال صنفی با تاکید بر تناسب تولید و بازار مصرف تصریح میکند: متاسفانه با توجه به برخی سیاستگذاریهای چالش برانگیز گذشته، تعداد تولیدکنندگان غیرصنعتی هر روز روبهافزایش است و ورود محصولات تولید شده در اینگونه واحدهای صنفی امروز نگرانی قابل توجهی برای سرمایهگذاران صنعتی در این صنف شناخته شده است، هرچند در نهایت این خود تولیدکنندگان غیرصنعتی هستند که زیان خواهند دید اما برهم خوردن تعادل بازار در عرضه و تقاضا قیمتهای غیرواقعی را به ارمغان خواهد آورد که میتواند گاهی مشکلساز باشد.
مدیر پشتیبانی شرکت کشت و صنعت قارچ پارس شهریار معتقد است پس از تولیدکنندگان غیرحرفهای کوچک این نرخ بالای سود تسهیلات بانکی است که میتواند تولید بخش کشاورزی بهویژه قارچ را با چالش مواجه کند؛ درحالی که اگر به قیمتهای جهانی قارچ یعنی هر کیلو حدودا 2دلار، توجه داشته باشیم امروز نرخ بالای تسهیلات بانکی قدرت رقابت محصولات تولیدی ایران را به حداقل رسانده است.
وی بااشاره به تجهیزات مورد نیاز تولید اصولی و اقتصادی در این صنف تصریح کرد: از آنجا که محیط کشت قارچ نیازمند درجه حرارت مشخص و کنترلشده 17 تا 25درجه سانتیگراد است و باید میزان گاز CO2 و اکسیژن موجود هوا نیز دائم تحت شرایط خاصی قرار گیرد، تولیدکنندگان صنعتی به ناچار باید از تجهیزاتی خاص استفاده کنند که سرمایه مورد نیاز این تجهیزات از عهده برخی سرمایهگذاران خارج است و نمیتوانند برای تولید از آنها استفاده کنند. به همین دلیل میزان بهرهوری و گاهی ارزش افزوده تولیدات یادشده در این واحدها کم و در پارهای از موارد غیراصولی است.
مدرن سرمایهگذاری کنید
مدیر پشتیبانی شرکت کشت و صنعت قارچینو درباره چگونگی سرمایهگذاری تازهواردان به این فعالیت تولیدی میگوید: استفاده از فناوری و تجهیزات نوین تولید صنعتی قارچ میتواند عاملی در افزایش بهرهوری و حجم تولید باشد. چون امروز سیستمهای هوشمند در بخشهای مختلف قابلیت کنترل شرایط بهینه و مناسب تولید را برعهده گرفتهاند و ذهن تولیدکننده را از بخشهایی آزاد کرده تا بتوانند به مسائل دیگری چون بازاریابی یا حتی تولید قابل اعتمادتر فکر کنند. به گفته این متخصص تولید قارچ استفاده از این فناوریها و تجهیزات از دانه تا برداشت لازم است و باید سرمایهگذاران کاملا به آن دقت داشته باشند.
هرچند نیروی انسانی در تولید ایران بخش قابل توجهی از پروسه تولید را برعهده دارد ولی ورود تجهیزات میتواند ارتقای سطح کیفی محصولات و تولید را نیز به سرمایهگذاران هدیه بدهد چون در این نوع تولید خطاهای انسانی به حداقل رسیده و شرایط در هر زمان و هر مکان قابل کنترل و اصلاح خطاست.
رستگاری به موضوع برداشت ماشینی محصولات نیز اشاره کرده و میافزاید: امروز موضوع برداشت مکانیزه محصول قارچ در مراکزی که محصول برای صنایع تبدیلی تولید میکنند بیشتر مطرح است و در بخش تازهخوری هنوز این افراد و نیروی انسانی هستند که نقشآفرینی میکنند اما نباید فراموش کرد اگر سرمایهگذاری برای استفاده از تجهیزات مکانیزه سیاستگذاری کرده باید اپراتورهای ورزیده و مجرب را در اختیار داشته باشد چون کماطلاعی این گروه از چگونگی استفاده از تجهیزات نوین میتواند مشکلآفرین باشد.
5 میلیارد سرمایه برای واحد 400 تنی هوشمند
وی درباره میزان سرمایه مورد نیاز تولید قارچ برای علاقهمندان به سرمایهگذاری در این صنف نیز تصریح کرد: بهطور کلی اگر فردی تصمیم به سرمایهگذاری در زمینه تولید صنعتی قارچ گرفته و میخواهد تولیدی اقتصادی را روانه بازار کند، لازم است برای آن هزینه کند. بهعنوان مثال یک مزرعه 400 تنی صرفا در بخش تجهیزات و گلخانههای مورد نیاز باید 5میلیارد تومان سرمایهگذاری انجام دهد که قیمت زمین هم متناسب با منطقه افزایش پیدا میکند.
عراق؛ مقصد صادراتی قارچ ایران
به گفته این فعال صنفی تولید قارچ ایران از گذشته بهصورت سنتی به بازار عراق صادر میشد و اگر قرار است به بازارهای جدید نیم نگاهی داشته باشیم لازم است تجهیزاتی مثل خطوط هوایی منظم و کامیونهای یخچالدار مناسبی در اختیار داشته باشیم. هرچند بحث زیرساختهای قانونی میتواند تعیینکننده باشد، چون اگر قوانین دستوپاگیر در این میان وجود داشته باشد محصول کیفیت خود را از دست داده و قابل استفاده نخواهد بود.
بهعنوان مثال، اکنون بازار قابل توجهی در روسیه مهیاست و صرفا حمایتهای قانونی دولت میتواند عاملی در ورود محصول ایرانی به این بازار باشد چون کیفیت و استانداردهای موجود در این بخش در اختیار تولیدکنندگان صنعتی و بنام قرار دارد.