صنایع آهن و فولاد یکی از مهم ترین بخش های تولیدی کشور است و جزو صنایع مادر تخصصی به حساب می آید. ظرفیت تولید بیش از 20 میلیون تن در سال و اشتغال یک میلیون نفر در این حوزه تخصصی، این صنعت را به یکی از قطب های اصلی اقتصاد ایران بدل کرده است. «فرصت امروز» با محمد آزاد، رئیس اتحادیه کشوری صنایع آهن و فولاد ایران گفت وگو کرده است.
آزاد در خصوص وضعیت فعلی تولید و عرضه محصولات فلزی سنگین می گوید: در حال حاضر تولیدات ما ادامه دارد ولی حجم آن کمتر شده است. دلیلش این است که میزان تولید از مقدار تقاضای سالانه بیشتر است. الان انبارهای واحدهای تولیدی پر شده از مصنوعاتی که فروش نرفته اند. رکود همه جانبه ای که در کشور حاکم شده، باعث شده فروش کالاهای تولیدی کارخانه ها به سختی و کمتر از قبل صورت بگیرد.
وقتی کسادی کل اقتصاد کشور را دربرمی گیرد، فروش انجام نمی شود، حالا مدام اعلام کنند که نرخ تورم پایین آمده. این حرف ها دردی را از تولیدکننده دوا نمی کند و فقط صورت مسئله پاک می شود. در حال حاضر واحدهایی که کار تولیدی می کردند و سابقه زیادی هم در این صنعت دارند، یکی یکی از مدار تولید خارج می شوند، چون نمی توانند محصولات شان را بفروشند.
وی در مورد عدم فروش تولیدات کارخانجات آهن و فولاد می افزاید: ظرف چند سال گذشته، طرح ها و پروژه های عمرانی که دولت متولی آن بوده به شدت کم شده و در بعضی از مناطق متوقف شده است. ضمن اینکه رکود بازار مسکن و ساخت و ساز کم در این بخش هم مزید بر علت شده و به کاهش تولید و تقاضا دامن زده است.
شاغلان زیاد
همان طور که اشاره شد، صنایع تولید آهن و فولاد تعداد زیادی از شاغلان کشور را به کار گرفته اند، بیش از یک میلیون نفر در این بخش به کار مشغول هستند. به عنوان مثال ذوب آهن اصفهان 21 هزار پرسنل دارد و فولاد مبارکه هم با 15هزار نفر فعالیت می کند.
رئیس اتحادیه کشوری آهن و فولاد کشور درباره تعداد واحدهای تولیدکننده می گوید: در حال حاضر 120 واحد فعال در کشور داریم و 16 – 15 واحد هم ظرف سه، چهار سال گذشته تعطیل شده اند که این روند متأسفانه در حال افزایش است و واحدهای بیشتری در شرف تعطیلی هستند.
همین کارخانه های فعال هم با تمام ظرفیت خودشان کار نمی کنند، مثلاً کارخانه ای که دو شیفت مداوم داشت، الان به زحمت با یک شیفت فعالیت می کند. اگر بازار به صورت انجام معاملات و نه شعر و تبلیغات رونق بگیرد، مطمئن باشید حجم تولید خیلی بیشتر از میزان فعلی خواهد شد و همه واحدها تمام توان تولیدی شان را به کار خواهند گرفت.
وی در مورد میزان تولید آهن و فولاد سالانه در کشور گفت: ظرفیت تولیدی ما بیش از 20 میلیون تن در سال است که در وضعیت فعلی حدود 14 – 13 میلیون تن تولید داریم. از این مقدار چیزی بین 4/5 تا 5 میلیون تن هم به کشورهای منطقه، مثل عراق و شیخ نشین های خلیج فارس و حتی کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و آلمان صادر می شود.
آزاد به نکته ای در مورد صادرات اشاره می کند و می افزاید: الان ما با صادرات سرپا مانده ایم. اگر اقلام صادراتی ما نبود تا به حال باید بیشتر واحدهای کشور تعطیل می شد. عمده فعالیت صنعت آهن و فولاد کشور مربوط به تولیدات صنعتی است که در خودروسازی، لوازم خانگی، یخچال سازی و تولید بخاری که ورق های فولادی و آهنی مورد نیاز است. در غیر این صورت در مورد سایر اقلام تولیدی با کاهش مواجه بوده ایم، چون مشتری برای پیدا نمی شود.
طرح های جدید
آزاد در مورد طرح های جدید صنعتی در این حوزه می گوید: وزارت صنعت، معدن و تجارت به همراه شرکت ایمیدرو طرحی را تهیه و تصویب کرده اند که در چشم انداز 20 ساله در سال 1404 باید تولید سالانه فولاد 55 میلیون تن محقق شود. در همین راستا 9 – 8 طرح و کارخانه بزرگ در دست احداث است که طی مدت سه، چهار سال آینده در مدار تولید قرار می گیرند.
البته به نظر من اولویت اصلی باید حمایت و تقویت کارخانه های فعلی باشد که ورشکست نشوند. اینطور نباشد که دو کارخانه راه اندازی شود ولی چهار کارخانه قدیمی تعطیل شوند. آهن و فولادسازی صنعتی است که نفرات زیادی می خواهد و با 50 یا 100نفر کارش پیش نمی رود.
اگر کارخانه های فعلی حمایت نشوند و جلوی واردات بی رویه ای که از چین و هند صورت می گیرد، گرفته نشود تعطیلی برخی از واحدها را شاهد خواهیم بود.
دیگر خام فروشی نمی کنیم
وی در مورد طرح جامع آهن می گوید: کار بسیار غلط و ناصوابی که مدت های زیادی آن را انجام می دادیم، خام فروشی بود که سنگ آهن را واقعاً با ثمن بخس می فروختیم بدون اینکه ارزش افزوده ای برای آن ایجاد شود. درحال حاضر این کار انجام نمی شود چون هزینه استخراج، حمل و نقل به بندر، بارگیری و ارسال صرفه اقتصادی ندارد. باید به سمتی حرکت کنیم که بتوانیم از فروش مواد اولیه خودداری کنیم و با فرآوری آن ارزش افزوده ایجاد کنیم.
مشکل دیگر ما واردات بی رویه از هند و چین است که از کیفیت نمونه های داخلی ما پایین تر هستند. استاندارد ملی ما بسیار بالاتر از خیلی کشورهاست. همین چین و هند فقط یک استاندارد مبدا دارند که فقط برای صادرات است و قابل مقایسه با تولیدات خودمان نیست.
محصولات ما به اروپا می رود و بسیار هم مورد توجه قرار می گیرد، اما کالاهای وارداتی مرغوب نیستند. چون به خاطر تحریم هایی که صورت گرفت، پول فروش نفت بلوکه شد و امکان انتقال به سیستم بانکی فراهم نیست.
کشورهایی که از ما نفت خریده اند به جای پول، کالا می دهند و دولت هم مجوز واردات صادر می کند تا پولش از بین نرود، وگرنه اصلاً توجیهی برای این کار نیست. رئیس اتحادیه کشوری صنایع آهن و فولاد درباره گردش مالی این صنعت می گوید: گردش مالی بستگی به میزان تولید و نوسانات نرخ ارز دارد. قیمت جهانی فولاد بین 300 تا 320دلار برای هر تن است که با تلفیق مقدار صادرات و ظرفیت تولید در کشور می توان این رقم را محاسبه کرد.
آخرین قیمت آهن در بازار
آخرین قیمت میلگرد در بازار