دنیا در بی‌آبی غرق خواهد شد؟

با افزایش رشد اقتصادی، تقاضا برای آب هم افزایش پیدا می‌کند. تصمیم برای اختصاص آب بیشتر در بخش انرژی، غذا، صنعت و تولید به معنی آن است که آب کمتری برای سایر مصارف اقتصادی، استفاده عمومی، سایر خدمات اجتماعی و حفاظت از محیط‌زیست وجود دارد. آب و نحوه کاربرد آن به سوالی مهم و کلیدی تبدیل شده که جوامع باید پاسخگوی آن باشند. با توجه به آنکه تاثیر تغییرات آب و هوایی میزان وجود آب را غیرقابل پیش‌بینی کرده است، تصمیمات اینچنینی در مورد تخصیص آب از اهمیت بسیار بیشتری نسبت به گذشته برخوردار است. ایجاد اقتصاد انعطاف‌پذیر نیاز به روش‌های یکپارچه برای مواجهه و مقابله با پرسش‌های اساسی سیاسی دارد.

 اینکه چگونه باید آب را به بخش‌های مختلف اقتصاد تخصیص داد و برای مواجهه با مشکلاتی که در آینده در زمینه آب به وجود خواهد آمد، آماده شد. اهداف توسعه پایدار (اهداف ارائه شده توسط سازمان ملل SDGs)، یک چشم‌انداز آرمانی و بلندپروازانه برای رشد و توسعه پایدار بلند‌مدت ارائه می‌دهند.این طرح به‌طور همزمان، پنجره‌ای از فرصت‌ها را برای قرار دادن موضوع آب در مرکز استراتژی‌های ملی و فرآیندهای تصمیم‌گیری قرار می‌دهد تا راه‌حل‌هایی منسجم و یکپارچه در رابطه با توسعه و تغییرات آب و هوایی به وجود بیاید.

ارتباط و نقش مستقیم آب با تعدادی از اهداف توسعه مثل غذا، انرژی، شهرهای پایدار، بهداشت و آب و هوا امری بدیهی و غیرقابل انکار است. تاثیرات تغییرات آب و هوایی مثل خشکسالی و سیل که انتظار می‌رود در سال‌های آینده با افزایش شدت روبه‌رو باشد، همین حالا هم روی موتورهای مهم و کلیدی اقتصادی دیده می‌شود. اعمال اهداف توسعه پایدار بر آب و شدت بخشیدن در اجرای آن، یک اهرم مهم برای ایجاد اثر مثبت و تاسیس زیرساخت‌های رشد اقتصادی پایدار و انعطاف‌پذیر در دنیایی با شرایط اقلیمی بی‌ثبات است.

با توجه به اهمیت بالای ایجاد یک حرکت سیاسی و هماهنگ کردن یک حرکت اجرایی فوری برای عملی کردن اهداف توسعه پایدار، دبیر کل سازمان ملل متحد و رئیس بانک جهانی در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد سال 2016 که در ماه ژانویه برگزار شد، از تشکیل یک پنل سطح بالا در مورد آب خبر دادند. این پنل که تحت ریاست مشترک رئیس‌جمهور کشور موریس و رئیس‌جمهور مکزیک قرار دارد، متشکل است از سران کشورها و دولت‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه.

این پنل همچنین با تعداد زیادی از سهامداران و متخصصان در حال همکاری است. سازمان ملل، بانک جهانی، موسسه منابع جهانی، سازمان بین‌المللی آب استکهلم و دولت‌ هلند از جمله حامیان این پنل هستند و آن را در پیشبرد اهدافش حمایت می‌کنند. مجمع جهانی اقتصاد و سایر مناسبت‌های مهم بین‌المللی مثل اجلاس بهاره بانک جهانی و اجلاس هفته جهانی آب در استکهلم، برای گزارش پیشرفت این پنل و همکاری‌های بیشتر با آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هدف این پروژه ایجاد زیرساخت‌ها و حمایت از اهداف پنل از طریق توسعه ساختار پنل و ایجاد شبکه‌ای برای همکاری‌های بیشتر بین حامیان از تمامی بخش‌ها و سرمایه‌گذاری بر آب و توسعه پایدار است. این فعالیت‌ها می‌تواند به نتایج مهمی منجر شود. از جمله این نتایج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- گسترش رهبری سیاسی و ایجاد تعهد و تحرک در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه

- بیشتر شدن اهمیت آب و مرکزیت آن در رشد جهانی، منطقه‌ای و ملی و پیشرفت در تصمیمات توسعه‌ای

- افزایش سرمایه‌گذاری در زمینه آب و تخصیص بهتر آن از طریق هماهنگی بیشتر و راهکارهای جدید و نوآورانه

- تسهیل همکاری بین دولت‌ها و سایر عوامل غیردولتی در بخش‌های صنعتی و جغرافیایی در درجات محلی، ملی و منطقه‌ای.

براساس «گزارش ریسک‌های جهانی سال 2016» (Global Risk Report 2016) مجمع جهانی اقتصاد، بحران آب پس از تغییرات آب و هوایی و تروریسم سومین چالش بزرگ دنیا است. مطالعه جدید دانشگاه Twente هلند، گزارش مجمع جهانی اقتصاد را تایید می‌کند. براساس این مطالعه حدود 4 میلیارد نفر (دو سوم جمعیت جهان) با کمبود آب مواجه هستند. این تعداد از آنچه قبلا پیش‌بینی می‌شد، بیشتر است. مطالعات در مورد کمبود آب در گذشته به‌صورت سالانه انجام می‌شد.

طبق این گزارشات چیزی بین 1.7 میلیارد تا 3.1 میلیارد نفر از جمعیت جهان با کمبود آب روبه‌رو بوده‌اند.گزارش مجمع اقتصاد جهانی تعداد افرادی را که در دنیا با مشکل آب روبه‌رو هستند 2.7میلیارد نفر تخمین زده و هشدار داده که تا سال 2050 این تعداد می‌تواند به 4میلیارد نفر برسد. اما مطالعه جدید میزان کمبود آب را به‌صورت ماهانه مورد بررسی قرار داده، که این کار شدت بحران را به صورتی دقیق‌تر نشان می‌دهد.

در این گزارش آمده‌است: «کمبود آب به مشکلی جهانی تبدیل شده که همه ما را در بر می‌گیرد.»حدود نیمی از مردمی که از نبود آب کافی رنج می‌برند، در هند و چین زندگی می‌کنند. با این حال، این مطالعه مناطق دیگری چون بخشی‌هایی از آمریکا، استرالیا، اروپا و خاورمیانه را هم پوشش داده‌است. در حال حاضر، 500 میلیون نفر در مناطقی زندگی می‌کنند که میزان مصرف آب دو برابر میزان آبی است که از طریق باران ذخیره می‌شود. این موضوع مشکلات زیادی را برای مردم این مناطق ایجاد کرده، به دلیل آنکه سفره‌های آب‌های زیرزمینی در این مناطق خشک شده‌اند.

به‌نظر می‌رسد، بحران آب در 10 سال آینده به بزرگ‌ترین نگرانی تبدیل شود. دکتر اروان کرجان، مدیر اجرایی مرکز مدیریت ریسک و فرآیند تصمیم‌گیری Wharton می‌گوید: «بسیاری از مقامات تصمیم‌گیرنده فکر می‌کردند که مشکل آب تنها مربوط به کشورهای در حال توسعه است، اما حالا تعداد بیشتری از کشورهای توسعه‌یافته با این مشکل روبه‌رو هستند.» او با اشاره به خشکسالی چهار ساله کالیفرنیا می‌گوید که این خشکسالی در سال 2015 هزینه‌ای معادل 2.7میلیارد دلار برای دولت آمریکا داشته است.