در سازمان شما نرخ سلامت چند است؟

برای ارائه تعریفی منسجم از سلامت سازمانی و تاکید بر میزان اهمیت این شاخصه در سازمان‌ها، می‌توان به این موضوع اشاره کرد که سلامت سازمانی ارکان مهم اداری همچون رهبر سازمان، ارتباطات درون سازمانی، ساختار سازمان و... را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.

با رقابتی شدن فضای سازمانی و تلاش برای پیشرفت سازمانی، اهمیت توجه به سلامت سازمانی مهم‌تر از دهه‌های گذشته به نظر می‌رسد، چرا که در نظر گرفتن این مولفه نه فقط بر ارکان ذکر شده، بلکه بر شاخصه‌های دیگری چون هزینه‌ها، زمان، ارباب‌رجوع و مواردی مشابه تاثیر‌گذار است.

چرا سلامت سازمانی مهم است؟

اهمیت سلامت سازمانی به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته تا حدی بارز و اجباری در نظر گرفته می‌شود که سالانه مقالات متعددی منتشر می‌شود و پژوهش‌های گسترده‌ای در این خصوص صورت می‌گیرد. در این میان، کشورهای در حال توسعه نیز تلاش دارند با اجرای اصول صحیح این شاخصه، سازمان‌های خود را ارتقا بخشند.

دکتر گری هامل، مدرس دانشکده بازرگانی لندن معتقد است، یکی از مهم‌ترین اثرات سلامت سازمانی را می‌توان در عملکردهای سازمان مشاهده کرد، پژوهش‌ها نشان داده حداقل 50 درصد از عملکرد سازمانی متاثر از شاخصه‌های سلامت سازمانی است. در نتیجه بالا بردن شاخصه‌های سلامت سازمانی می‌تواند در افزایش سطح رقابت‌پذیری، بهبود آمارهای کیفی درون‌سازمانی و کیفیت خدمات به ارباب‌رجوع نقشی پررنگ ایفا کند.

اسکات کلر، مولف کتاب «دستورالعمل‌هایی برای سلامت سازمانی» و پژوهشگر حوزه کسب‌و‌کار، مدتی پیش با همکاری تعدادی از همکارانش، یک نظر‌سنجی گسترده انجام داد که بیش از 600.000 کارمند و بالغ بر 500 سازمان از سراسر جهان را پوشش می‌داد.

هدف این نظر‌سنجی بررسی جنبه‌های کلیدی سلامت سازمان و نیز تشخیص میزان اثربخشی این مولفه در سازمان بود. یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای این نظرسنجی یافتن همبستگی بالا بین سلامت سازمانی و عملکرد تعیین شد. در یک بررسی کلی مهم‌ترین نتایج این پژوهش را می‌توان چنین طبقه‌بندی کرد:

* شرکت‌های چندملیتی که به مولفه سلامت سازمانی اهمیت می‌دهند، بیش از دیگر شرکت‌ها روح همکاری و همبستگی درون سازمانی دارند.

* سازمان‌هایی که بر سلامت سازمانی تاکید دارند، اغلب ریسک پذیر‌تر هستند و به لحاظ اقتصادی شرایط مطلوب‌تری را نسبت به سایر رقبا کسب می‌کنند.

* سلامت سازمانی کمک می‌کند تلاش‌های مدیران و کارمندان سمت و سوی مشخص‌تری داشته و در نتیجه دستیابی به اهداف سازمانی با سهولت بیشتری انجام شود.

* بین وفاداری سازمانی و سلامت سازمانی همبستگی‌های معناداری مشاهده شده و اغلب چنین سازمان‌هایی، مشتریان و مراجعانی پر قدمت و مشتاق به ادامه همکاری دارند

* ارزیابی عملکرد و در نتیجه اصلاح نواقص و مشکلات سازمانی در سازمان‌هایی که به سلامت سازمانی اهمیت می‌دهند با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد، زیرا شفافیت سازمانی در این مجموعه‌ها کیفیت بالاتری دارد.

* اولویت‌بندی اهداف و حرکت به سمت این اهداف برای مدیران سازمان‌های سالم، ساده‌تر صورت می‌گیرد.

چند نمونه از جایزه‌های سلامت سازمانی

برای تشخیص سازمان‌هایی که مولفه‌های سلامت را رعایت می‌کنند راه‌های متعددی وجود دارد، با این حال در بسیاری از موارد می‌توان برخی جوایز مرتبط با حوزه ارزیابی کیفیت و به عبارتی جوایز مدیریت کیفیت را بی‌ارتباط با سلامت سازمانی ندانست.

برای مثال تیم داوری جایزه مشهور کیفیت بالدریج، به مولفه‌هایی چون نحوه رهبری، طرح‌ریزی استراتژیک، مشتری مداری، شفافیت سازمانی و... برای انتخاب سازمان برنده جایزه تکیه می‌کنند. اینها همان مولفه‌هایی هستند که به طور مستقیم و غیرمستقیم بدنه سلامت سازمانی را تشکیل می‌دهند.

یکی از مشهورترین جوایز ملی کانادا که به بحث سلامت سازمان می‌پردازد، جایزه‌ای دولتی است که با شعار «فرهنگ و سلامت سازمانی» به سازمان‌هایی که در سطح بالای این دو مولفه قرار دارند اهدا می‌شود. الیزابت میلز از اعضای ارشد هیأت انتخابی سازمان برتر هدف از اهدای این جایزه را افزایش سطح کیفی سازمان‌های کاندایی می‌داند.

انجمن روانشناسان آمریکا که با نام اختصاری APA شهرت دارد، یکی از معتبر‌ترین انجمن‌هایی است که از سال 1999 تاکنون، جایزه‌ای ویژه برای سلامت سازمانی تعیین کرده است. این جایزه تنها به شرکت‌های بزرگ و شناخته شده تعلق نمی‌گیرد، بلکه هر نوع سازمان محلی یا کوچکی را مورد بررسی قرار می‌دهد و تلاش دارد به نحوی عادلانه قضاوت کند.

این طرح که از سال 2006 تاکنون به شهرت و محبوبیتی مضاعف دست یافته است، تلاش دارد با توجه به شاخصه‌های روان‌شناسی صنعتی و سازمانی و اصول علمی مدیریت در محیط کار سازمان‌هایی را که به استانداردهای لازم نزدیک‌ترند شناسایی کند و مورد تشویق قرار دهد.

با توجه به اینکه ایالات متحده مهد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی در جهان شناخته می‌شود، پرداختن به موضوع سلامت سازمانی، به‌عنوان یک شاخصه مهم در افزایش رضایت شغلی، کاهش تنیدگی شغلی، افزایش بهداشت روانی در محیط کار و... حائز اهمیت بسیاری است.