سرمایه‌گذاری در جلبک دریایی و نحوه فروش آن

بیشتر از 40سال است که دنیا از انواع جلبک‌های دریایی به طرق مختلف استفاده می‌کند و برخی کشورها مانند چین، کره‌جنوبی، مالزی، اندونزی و هند حدود 150 هزار تن از این محصول را تولید، مصرف و بخشی از آن را هم صادر می‌کنند. خواص متعدد جلبک‌ها موجب شده تا حدود 40 تا 50 نوع محصول با کاربری‌های مختلف در زمینه تولید مواد‌غذایی، آرایشی‌- بهداشتی، دارویی و کشاورزی، تصفیه آب، تامین علوفه و مکمل غذایی دام و شیلات و. . . به کار برده شود. ایران هم به‌عنوان یکی از کشورهای مصرف‌کننده این ماده چندکاره، سال‌هاست که به‌طور میانگین ده‌ها تن از این ماده را وارد کشور می‌کند و به مصرف می‌رساند.

از طرفی برخی مطالعات و تحقیقات کارشناسان نشان می‌دهد که سواحل هرمزگان یکی از مناسب‌ترین مکان‌ها برای تولید و پرورش جلبک دریایی است و هرگونه سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌تواند موجب اشتغال‌زایی و درآمدزایی به شکل ارزی برای کشور باشد. این در حالی است که از این ظرفیت تاکنون استفاده‌ای نشده و نبود اعتبار و مهم‌تر از آن دانش فنی لازم و عدم حمایت دولت، مهم‌ترین عامل فرصت‌سوزی در این زمینه عنوان می‌شود، همین عدم پیشقدم شدن از سوی دولت موجب شده تا بخش‌خصوصی هم حاضر به پذیرش ریسک‌های سرمایه‌گذاری برای اینچنین صنعت نوپایی نشود.

برخی از طرح‌ها در سطوح بسیار کوچک و به‌صورت آزمایشی اجرا شده و در همان مرحله هم باقی مانده‌اند، در واقع با توجه به تحقیقات صورت گرفته از سوی گروه سرمایه‌گذاری روزنامه فرصت امروز، میزان بهره‌گیری از پتانسیل پرورش جلبک در کشور با صفر برابری می‌کند و این همان بهانه شروع برای تهیه گزارش فوق از نظر بررسی پتانسیل‌های موجود و همچنین اخذ نظرات کارشناسان و مسئولان این حوزه است.

مطلب مرتبط: اولین ایده کسب وکارتان چگونه به شما کمک می کند / تجربیات ۱۷ کارآفرین موفق

 طلسم تولید جلبک شکسته شد

به گفته مسئولان سازمان شیلات بالاخره بعد از گذشت سال‌ها یک سرمایه‌گذار خارجی که البته تجربه تولید جلبک را در خارج از مرزها داشته است موفق به دریافت مجوز از سوی سازمان شیلات و وزارت صنایع و ارگان‌های ذیربط برای احداث استخر دریایی شده است، شرکت دریاکاران قشم با مدیریت مسعود اصلی در حال تلاش برای به ثمر رساندن این سرمایه‌گذاری است تا پرورش گونه بومی جلبک قرمز گراسیلاریا را آغاز کند. البته به گفته مدیر این شرکت، سه سال است که هنوز موفق به تولید نشده‌اند و در تدارک کارهای اجرایی هستند و احتمالا در سال آینده به مرحله تولید می‌رسند.

حسین عبدالحی، معاون آبزی پروری سازمان شیلات در این خصوص به «فرصت‌امروز» می‌گوید: طی بررسی‌های انجام شده توسط سازمان شیلات ما به توانایی ایران برای پرورش جلبک در برخی مناطق جنوبی مانند استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان به علاوه در شمال کشور در گیلان و مازندران پی بردیم که نیاز به حمایت و پشتیبانی از سرمایه‌گذاران بالقوه فعالیت‌های آبزی پروری توسط سازمان شیلات و همچنین وزارت جهاد کشاورزی حس می‌شود، چراکه فعالیت‌های آبزی‌پروری جزو طرح‌های بخش کشاورزی است و فعالان نیازمند وام و تسهیلات از سوی وزارت جهاد کشاورزی هستند.

عبدالحی درخصوص مصارف جلبک می‌افزاید: جلبک‌ها هم مصارف انسانی و هم‌ مصارف آبزی‌پروری دارند. در واقع بعضی از ریزجلبک‌ها برای تغذیه سایر آبزیان یا به‌عنوان علوفه استفاده می‌شوند، برخی دیگر هم در بحث خوراکی برای مصارف انسانی به‌صورت قرص، حبه یا برخی افزودنی‌ها در شوینده‌ها و حتی بستنی‌ها و نوشیدنی‌ها و. . . استفاده می‌شوند.

مطلب مرتبط: سرمایه گذاران در استارت آپ به دنبال چه چیزی هستند؟

آگار، کلید موفقیت

امیر شعاع حسنی، معاون مدیرکل دفتر امور میگو و آبزیان آب‌های شور درخصوص این صنعت به «فرصت امروز» می‌گوید: ما در ایران هم پتانسیل لازم و هم گونه مناسب برای پرورش را داریم، جالب‌تر اینکه مثلا در سال 88 تقاضای بازار برای 33تن جلبک خوراکی بوده است و این یعنی نیاز بالای صنایع ایرانی به جلبک، اما نباید فراموش کرد که ابتدای راه هستیم و این صنعت نوپا نیاز به توجه و حمایت دارد.

این کارشناس درخصوص فرآورده‌های به دست آمده از جلبک می‌گوید: یکی از فرآورده‌هایی که می‌توان از جلبک‌ها به دست آورد، آگار است. آگار پلی ساکارید به‌دست آمده از برخی اعضای خانواده‌ جلبک‌های قرمز است که بیش از 53‌درصد از آگار تولید شده در جهان از جلبک گراسیلاریا به‌دست می‌آید. از آگار به‌عنوان محیط کشت باکتری‌ها، مواد دندانپزشکی، داروهای ملین، تهیه قرص و کپسول، تهیه چسب و مواد آرایشی و ژل‌های الکترونیک استفاده می‌شود. خوب است بدانید که میانگین نیاز کشور به آگار استخراج شده از جلبک طی 18 ماه گذشته حدود 23میلیون دلار بوده است و این یعنی اگر ما بتوانیم با تولید جلبک از آن آگار به دست آوریم از خروج این ارزها از کشور جلوگیری می‌کنیم به علاوه امروزه قیمت هر کیلوی این محصول در دنیا نزدیک به 18 دلار است که می‌تواند درآمدهای بسیاری در بحث صادرات برای کشور رقم بزند.

شعاع حسنی درخصوص نحوه فعالیت برای تولید جلبک می‌افزاید: تولید جلبک و بحث فرآوری آن دو مقوله جداست که لازم است بدانید پروسه فرآوری جلبک حتی از تولید آن هم مهم‌تر و سودآورتر است، در واقع امروزه قیمت هر کیلو جلبک خشک در دنیا حدود 60 سنت تا دوونیم دلار بسته به ژلاتین گیاهی جلبک است اما فرآورده‌های جلبک قیمت‌های بسیار بالاتری نسبت به این دارند، همچنین فرآورده‌ها متقاضیان بیشتری در دنیا دارند.

مطلب مرتبط: نکات پیش از سرمایه گذاری در یک شرکت

هفت خانی که هنوز به ثمر ننشسته

«فرصت امروز» برای شرح فعالیت‌ها و چگونگی سرمایه‌گذاری در این کار به سراغ تنها سرمایه‌گذار پرورش جلبک در ایران رفته است. مسعود اصلی درخصوص شرایط سرمایه‌گذاری می‌گوید: بحث جلبک‌ها زمینه بسیار وسیع و پهناوری را به خود اختصاص می‌دهد. ما در زمینه ماکرو ایدی یا جلبک‌های درشت کار می‌کنیم که در بحث صنایع استفاده‌های گسترده‌ای دارد و به‌عنوان استابلایزرها، تثبیت‌کننده، مواد اولیه و غلظت‌دهنده در دنیا در حال استفاده است، این نوع جلبک در صنایع غذایی، صنایع چاپ، صنایع بهداشتی و آرایشی و دارویی، فرآوری گوشت و. . . مورد بهره‌گیری قرار می‌گیرد، اما متاسفانه در ایران توجه به تولید بسیار کم است و ما با گذشت سه سال از شروع فعالیت هنوز به ثمر نرسیده‌ایم و این همه آب گرم دریا و 1700 کیلومتر ساحل ایران همچنان بلااستفاده مانده است.

اصلی در ادامه می‌افزاید: ما توسط یک تیم پزشکی و کارشناسی از آب‌های قشم تست گرفتیم و متوجه شدیم این منطقه پتانسیل پرورش دارد اما مدت زیادی با سازمان محیط‌زیست درگیر بودیم تا بتوانیم توجیه کنیم این فعالیت آسیبی به محیط‌زیست نمی‌رساند، سپس مجوزها را با طرح توجیهی کامل و بررسی‌های مالی جهت اخذ مجوز «فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد قشم» حاضر کردیم و توانستیم از وزارت صنایع و معادن و سازمان شیلات هم پروانه تاسیس و موافقت اصولی بگیریم. با وجود همه این دوندگی‌ها هنوز کار به‌صورت عملی شروع نشده و هفت خان ما به ثمر ننشسته است.

شرایط سرمایه‌گذاری

معاونت مدیرکل سازمان شیلات درخصوص میزان سرمایه‌گذاری در این کار می‌گوید: مجموع مبلغ طرح ارائه شده، یک میلیارد و 200میلیون تومان به علاوه شش هکتار فضا برای نگهداری و فضای نگهداری نشا، عملیات گلخانه، آزمایشگاه و. . . بوده است، البته بخش اصلی تولید در بستر دریا صورت می‌گیرد. میزان برآورد شده تولید این تاسیسات 215 تن جلبک خشک در سال است. البته مبالغ گفته شده فقط برای بحث تولید جلبک خام است و برای پرورش آن یا استخراج آگار از جلبک، نیاز به تجهیزات پیشرفته و کارخانه و نیروی متخصص داریم تا بتوانیم از آب‌های آزاد درآمد و سود مناسب صید کنیم. با توجه به قیمت پایه جلبک که حدود دو دلار است حتی در بدترین حالت یعنی اگر به قیمت یک دلار هم این جلبک‌ها صادر شود بعد از گذشت دو سال کل سرمایه بازگشت خواهد داشت. 

مطلب مرتبط: کسب درآمد با راهکارهای نوین / هنگامی که که مرده ها نیز پول ساز می شوند

مجموع گفته‌های من بیانگر این است که شرایط این کار برای سرمایه‌گذاران بالقوه کاملا مهیاست، تنها نیاز به یک نیروی فنی مناسب و سرمایه کافی دارد تا بتوانیم هم پاسخگوی نیاز داخلی به این محصول باشیم و هم در عرصه بین‌المللی صادرات مناسبی با ارزآوری معقول داشته باشیم. اما مدیر این سرمایه‌گذاری عقیده دارد که دانش فنی این کار میلیاردها تومان سرمایه‌گذاری است و در واقع بخش اصلی کار وجود دانش فنی و متخصصان کار است.مسعود اصلی می‌افزاید: اطلاعات بسیار ضعیفی درخصوص این کار در کشور وجود دارد درحالی‌که حساسیت کار به‌شدت بالاست و مانند بسیاری فعالیت‌های دیگر نیست که با آزمون و خطا به جایی برسد.

تخصص و داشتن علم دریایی نخستین لازمه این کار است، پس از آن مباحث بازاریابی و فروش هم در اولویت‌های بعدی هستند چرا که ما در کشور چندان استفاده برای جلبک نداریم و بیشتر مواد فرآوری شده آن وارد می‌شود مثلا طبق آمار وزارت بازرگانی، استابلایزرها در 18 ماه حدود 700میلیون دلار وارد کشور شده است، از این رو شما یا باید جلبک را به مرحله فرآوری برسانید یا تا مدتی آن را به‌صورت خام به کشورهای دیگر صادر کنید که این بحث صادرات نیاز مبرمی به معرفی و بازاریابی دارد. البته ارزش فرآوری محصول خیلی بالاست و بعد از فرآوری، قیمت آن و همچنین سود حاصله بسیار افزایش می‌یابد.