تیک‌آف خطوط هوایی ایران پس از لغو تحریم‌ها

پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی که علیه دولت ایران صورت گرفته بود، انتظارات مختلفی برای افزایش بهره‌وری اقتصادی و رشد و پیشرفت بخش‌های مختلف تولید و صادرات شکل گرفت. یکی از بخش‌هایی که به سبب وجود تحریم‌ها، سال‌ها تحت انزوا قرار داشت و عملا فرصت مناسبی برای پیشرفت و نوسازی در اختیار نداشت، صنعت هوایی و خطوط پرواز این کشور است. تحریم‌ها به فرسوده شدن ناوگان هوایی ایران و به‌ویژه ناوگان مسافربری و افزایش خطرات پروازی از جمله افزایش نرخ سوانح هوایی منجر شده بود. با این حال، در شرایط جدیدی که به واسطه لغو تحریم‌ها به وجود آمده، پیش‌بینی می‌شود خطوط هوایی ایران طی سال‌های آتی افزایش کیفیت را تجربه کنند.

اصلاح زیرساخت‌ها جزو ملزومات است

خبرگزاری سی‌ان‌ان، درگزارشی به موضوع ایرلاین‌های ایرانی پرداخته است، براساس این گزارش، ارتقای سطح کیفی هواپیماهای فعال در خطوط هوایی ایران، نخستین اولویت برای پیشرفت است. این در حالی‌است که تاریخ خرید برخی هواپیماهایی که روی باند فرودگاه‌های ایران مشاهده می‌شوند به سال‌ها پیش و حتی به دوران پیش از انقلاب اسلامی باز می‌گردد.

خطوط هوایی ایران‌ایر، به‌عنوان باسابقه‌ترین خطوط هوایی ایران که سابقه خرید هواپیما از کشورهایی چون انگلستان و فرانسه را در کارنامه دارد، گزینه مناسبی برای احیای روابط با کشورهای غربی و واردات هواپیماهای جدید محسوب می‌شود.از سوی دیگر خطوط هوایی خصوصی ایرانی نیز، فرصت خوبی برای ارتقای کیفیت هواپیماها و جلب اعتماد مسافران خواهند داشت. تجهیز ناوگان هوایی خصوصی به هواپیماهای جدید، به ایجاد فضای رقابتی کمک می‌کند و این نوعی بازاریابی غیرمستقیم برای افزایش تعداد مسافران نیز محسوب می‌شود.

در این میان، با وجود سابقه تجارت صنعت هوایی ایران با روسیه، گمانه‌زنی‌هایی برای آغاز مناسبات هوایی ایران و ایالات متحده نیز وجود دارد. این همان زاویه دیدی است که نشریه اکونومیست هم در گزارشی به آن اشاره کرده است. اما پاسخ این سوال که آیا ایران باز هم مانند دهه‌ها پیش، از ایالات متحده هواپیما وارد می‌کند و آیا احتمال برقراری پرواز مستقیم بین دو کشور وجود دارد یا نه همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

مسیری طولانی و زمان‌بر

پایگاه خبری المانیتور، با نگاهی سختگیرانه‌تر به بررسی وضعیت خطوط هوایی ایران پرداخته و معتقد است اگرچه ایران می‌تواند پیشرفت کند اما تا رسیدن به جایگاه ایده‌آل فاصله بسیاری دارد. هواپیماهای ایرانی با میانگین سنی 23 سال تحت شرایط تحریم به‌سختی به وظایف پروازی خود عمل کرده‌اند و تغییر ناگهانی و معجزه‌آمیز شرایط عملا ناممکن است.

برخی کارشناسان نیاز ایران به خرید رقم تقریبی 400 هواپیمای جدید را تخمین زده‌اند؛ رقمی که بار مالی سنگینی به صنعت هوایی این کشور وارد می‌کند و احتمال افزایش نرخ بلیت‌ها را به همراه دارد. اما نکته مثبت در این شرایط، وضعیت مناسب جغرافیایی ایران است. ایران می‌تواند با افزایش تعداد پروازها و ترانزیت کالا و مسافران به افزایش کسب درآمد دست یابد. پروازهایی که از غرب آفریقا، شمال اروپا و شمال آمریکا قصد ورود به آسیا و اقیانوس آرام را دارند، می‌توانند روی ایران به‌عنوان یک کشور مناسب سفر، حساب کنند.

رقابت با خطوط هوایی منطقه

بنا بر عقیده رابرت مامفرد، مدیر شرکت حمل‌و‌نقل هوایی استیونس و بولتون، ایران به لحاظ سطح دانش و آموزش کارکنان خطوط هوایی تمام تلاش خود را به کار بسته است و به نظر می‌رسد عمده نگرانی‌ها، نه برای ضعف مهارت‌های نیروی انسانی، بلکه برای ضعف زیرساخت‌ها و تجهیزات پروازی است. با این وجود برقراری کارگاه‌های آموزشی پیشرفته و توسعه آموزش منابع انسانی، نکته‌ای است که می‌تواند در ارتقای کیفیت خطوط هوایی ایرانی مؤثر باشد.

از سوی دیگر صنعت گردشگری در ایران، پس از ارتقای سطح کیفی پروازی رونق بیشتری خواهد گرفت. در شرایطی که تحریم‌ها لغو شده‌اند، میل و اشتیاق گردشگران خارجی برای سفر به ایران بیش از گذشته است و کیفیت پروازهای داخل ایران برای گردشگرانی که قصد بازدید از چندین شهر را دارند بسیار مهم است.

از سوی دیگر ایران رقبای سرسختی چون امارات در منطقه دارد. امارات در طول سال‌های گذشته با صرف مبالغ هنگفتی، ضمن توسعه زیرساخت‌ها در بخش فرودگاه، پرسنل و کیفیت پروازها، موفق به جذب تعداد بالایی مسافر بین‌المللی شده است. ایران برای موفقیت در منطقه، پیش از هر حرکت، باید بر ارتقای سطح زیرساخت‌ها و خرید هواپیماهای استاندارد تمرکز کند.

نشریه گلف‌بیزینس نیز در گزارشی با اشاره به فرصت‌های پیش‌روی ایران برای خروج از وضعیت پیشین، به لزوم نوسازی و ساخت فرودگاه‌های جدید در شهرهای گردشگر‌پذیر ایران و اهمیت سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های هوایی بخش‌خصوصی تأکید دارد. درواقع اگرچه خطوط هوایی ایران‌ایر شناخته شده‌ترین خطوط ایرانی محسوب می‌شود اما در جهان پروازی امروز برای پیشرفت در صنعت هوایی به چندین خط هوایی استاندارد جهانی خصوصی و غیر‌خصوصی نیاز است.