تک نرخی شدن ارز در دست‌ انداز بودجه 95

از نگاه بودجه‌نویسان، ارزی که در بودجه به‌عنوان ارز مبنا مورد محاسبه قرار می‌گیرد تک‌نرخی است. اما ما در کشور شاهد ارز تک‌نرخی نیستیم. یکی از دلایل ایجاد ارز چند‌نرخی سیاست‌های اشتباه دولت است.زمانی که ارز مبادلاتی تعریف می‌شود و قرار است این ارز در محاسبات بودجه به کار رود و نقش مدیریتی داشته باشد، باید نرخ تورم داخلی و خارجی در آن لحاظ شود، اما زمانی که سیاست‌ها به خوبی تنظیم نمی‌شوند و در حالی که برنامه سوم به خوبی انجام شده برنامه چهارم تعطیل می‌شود و برنامه پنجم نیز مبتنی بر فرمول‌های اقتصادی نیست، ارز مبادلاتی نمی‌تواند نقش خود را که مدیریت ارز در بازار است به خوبی ایفا کند و این اختلاف و فاصله به مرور زمان بیشتر می‌شود.

به این ترتیب سیاست‌های اشتباه دولت، باعث چند نرخی شدن ارز شده است. اگر تورم داخلی را 15‌درصد در نظر بگیریم که بانک مرکزی اعلام کرده است و متوسط تورم خارجی با کشورهایی که با آنها تبادل ارز داریم را 3‌درصد در نظر بگیریم، به این ترتیب باید 12‌درصد به قیمت ارز در بودجه سال 94 اضافه و نرخ ارز در بودجه سال 95 مبلغ 3200 تومان می‌شد. اگر ارز بودجه 3200 تومان تعیین می‌شد، در حال حاضر قیمت ارز از 3600 تومان پایین‌تر می‌آمد و قابل کنترل بود.

با وجود سیاست‌های اشتباه دولت چشم‌انداز روشنی برای نرخ ارز متصور نیست زیرا دیگر توان اینکه نرخ ارز را همگام با قیمت نفت کاهش دهیم وجود ندارد. دولت‌های پیشین با درآمد‌های نفتی همراه بودند که این درآمدهای نفتی در اقتصاد واریز می‌شد و با استفاده از آن ارز را کاهش می‌دادند. اما درحال حاضر حتی شاهد درآمدهای نفتی قابل توجهی نیستیم، بنا‌براین نمی‌توانیم خوش‌بین باشیم که دولت بتواند سیاست‌های ارزی خوبی را به کار ببرد.

در حال حاضر دولت در حوزه ورود درآمدهای دلار نفتی به اقتصاد موفق نیست و درآمد چندانی ندارد، از طرفی قیمت نفت همچنان روند نزولی دارد و در حال کاهش است، بنابراین مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت. اگر دولت نرخ تورم را در نرخ ارز دولتی اعمال می‌کرد با افزایش 12 درصد، نرخ 3200 تومان را برای ارز تعیین می‌کرد و طبق برنامه‌های سوم این روند ادامه پیدا می‌کرد در این صورت این حرکت می‌توانست چشم‌انداز روشنی را رقم بزند، اما با این سیاست دولت که فقط 5‌درصد نرخ ارز را در بودجه 95 افزایش داده است نمی‌توانیم به آینده تک‌نرخی شدن ارز امیدوار باشیم.

اگر معجزه‌ای اتفاق بیفتد و مدتی قیمت نفت افزایش یابد و دولت این درآمدهای نفتی را در اقتصاد وارد کند شاید بتواند نرخ ارز را برای کوتاه‌مدت بالا نگه دارد، اما در بلند‌مدت بدون حرکت‌های اقتصادی و نظم و انضباط اقتصادی جوابگو نخواهد بود. بنابراین چاره‌ای جز واقعی‌سازی نرخ ارز که متاثر از نرخ تورم داخلی و نرخ تورم خارجی است نداریم، در این صورت می‌توانیم شاهد تک‌نرخی شدن ارز در آینده باشیم در غیر‌ این صورت اقدامات کوتاه‌مدت کاری عبث و بیهوده خواهد بود.

نایب رئیس کمیسیون انرژی و عضو اتاق بازرگانی