توریست و تروریست؛ حروفی مشترک و مقاصدی متضاد

اهمیت صنعت گردشگری در اقتصاد کشورها قابل انکار نیست. عمده پیامدهای توسعه گردشگری شامل ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌های خارجی، ترویج حفظ میراث‌فرهنگی و... هستند. اغلب کشورهای توسعه‌یافته، سال‌هاست روی صنعت گردشگری سرمایه‌گذاری کرده‌اند و کشورهای در حال توسعه نیز، برای افزایش نرخ گردشگران خارجی تمهیداتی اندیشیده‌اند. در این میان، گاهی برخی اتفاقات پیش‌بینی نشده، در روند گردشگری کشورها اختلال ایجاد می‌کنند و به این صنعت ضربه می‌زنند.

یکی از بدترین عوامل ایجاد اختلال در گردشگری، وجود ناامنی در کشورهای مقصد است و بدترین نوع ناامنی، حملات تروریستی تلقی می‌شود. در سال‌های اخیر که کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه در منطقه خاورمیانه و برخی نقاط آفریقا، در حال تلاش برای افزایش آمار گردشگران خود هستند، اتفاقاتی از قبیل بمب‌گذاری، عملیات‌های انتحاری، ترور‌ها و دزیده شدن گردشگران، چندان کم‌تعداد نبوده‌اند؛ اتفاقاتی که نخستین اثر مستقیم‌شان را می‌توان در کاهش نرخ گردشگران خارجی و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی مشاهده کرد.

از غرب تا شرق در خطرند

شاید یکی از مشهورترین و مهم‌ترین وقایع تروریستی در طول سال‌های گذشته، حادثه یازدهم سپتامبر باشد؛ واقعه‌ای که هنوز هم برای بسیاری از مردم آمریکا تلخ و ناراحت‌کننده است. تحقیقات موسسه پژوهشی وابسته به آژانس بین‌المللی توریسم نشان می‌دهد، حادثه تروریستی برج‌های دوقلو تاثیر مستقیمی بر لغو پروازها به آمریکا و کاهش رغبت افراد به سفر به این کشور و به‌ویژه واشنگتن را در برهه‌ای پنج‌ساله به همراه داشته است. اما متاسفانه اغلب حملات تروریستی نه در اروپا و آمریکا، بلکه در خاورمیانه و آفریقا رخ می‌دهند. حادثه‌های اخیر در ترکیه و کاهش نرخ گردشگری در این کشور از جدیدترین وقایع تروریستی در جهان است.

*تونس و فراز و نشیب‌های گردشگری

تونس از جمله کشورهایی است که به سبب آب‌وهوای مدیترانه‌ای و سواحل زیبایش، وضعیت مناسبی برای جذب توریست دارد. در طول سال‌های اخیر، این کشور تلاش‌های زیادی برای جذب گردشگران انجام داد که از قضا موفق هم بود. به‌طوری‌که بسیاری از گردشگران بریتانیایی جذب این کشور شدند. اما از سال 2011، تهدیدهای تروریستی و برخی خرابکاری‌ها در تونس، ریشه اعتماد گردشگران به امنیت این کشور را خشک کرد. به‌طوری‌که رقم 423000نفر گردشگر بریتانیایی در سال 2010 به رقم 34000نفر سقوط کرد. اما دولت تلاش کرد با ایجاد فضای امن و مبارزه با تروریسم، فضای اعتماد را دوباره در صنعت توریسم حکمفرما کند. غافل از اینکه اتفاقات بعدی در راه است. اتفاقاتی که نخست، به شکل حمله مسلحانه در سواحل تونس رخ داد و جان بیش از 30 گردشگر خارجی را گرفت و سپس در ماه مارس سال‌جاری میلادی، موزه باردو تونس که محل بازدید هزاران گردشگر خارجی است، مورد حمله تروریستی قرار گرفت و این بار هم 22 نفر کشته شدند. این اتفاقات بازتابی بسیار گسترده در سطح جهان داشت و بسیاری از پرواز‌های گردشگری به مقصد تونس لغو شد. گردشگران نیز به سرعت خاک تونس را ترک کردند. آمارها نشان می‌دهد پس از این بحران‌ها، تونس دوباره با چالش افت شدید گردشگر روبه‌رو شده است.

*فرانسه و حادثه روزنامه شارلی ابدو

فرانسه، از جمله جذاب‌ترین مقاصد توریست‌هایی است که هم به دنبال کشوری زیبا هستند و هم به تاریخ و هنر علاقه‌مندند. حادثه تروریستی روزنامه شارلی‌ابدو، فارغ از تمام حواشی سیاسی و غیر‌سیاسی، یک نتیجه مشخص بر نرخ توریست‌ها گذاشت. به گزارش سازمان هتلداری و گردشگری فرانسه، رزرو هتل‌های توریستی در فرانسه، پس از این واقعه افت 10درصد را تجربه کرد که برحسب هراس گردشگران از تکرار بروز چنین اتفاقی بود.

امن‌ترین‌ها و ناامن‌ترین‌ها

براساس آمارهای جهان، عراق، افغانستان، پاکستان و نیجریه، از ناامن‌ترین مقاصد گردشگری دنیا محسوب می‌شوند. نگاهی به آمار تکان‌دهنده 80درصد مرگ بر اثر حملات تروریستی، نشان می‌دهد، جان شهروندان و گردشگران این کشور‌ها تا چه حد در معرض خطر است. طبیعی است نرخ گردشگری در این کشورها نیز بسیار پایین و حتی نزدیک به صفر باشد.

اما روی دیگر سکه، کشور اسلواکی است. اسلواکی تا اوایل دهه 90 میلادی، کشور چندان امنی نبود، جنگ‌های منطقه‌ای در اسلواکی، انقلاب مخملی در اواخر دهه 80 و ناامنی در طول دهه‌های گذشته باعث شده بود کمتر کسی به فکر بازدید از این کشور بیفتد. اما جالب است که اسلواکی، در سال 2013 با توجه به شاخص‌های صلح و امنیت در جهان در لیست 30 کشور امن جهان جای گرفت و در نتیجه رشد گردشگری را تجربه کرد. شاید این یک نقطه امید برای کشورهایی باشد که برای ایجاد امنیت در کشورشان تلاش می‌کنند و قصد دارند گردشگری را توسعه دهند.