تغییر در اقتصاد انتخابات آمریكا

چندی پیش جیمی كارتر رئیس‌جمهور پیشین آمریكا كه اكنون 92 ساله است در پاسخ به سوالی و در اظهارنظری كنایه‌آمیز گفت دیگر نمی‌تواند در انتخابات آمریكا نامزد شود، چون آنقدر پولدار نیست كه بتواند از پس هزینه‌های انتخابات برآید.  او گفت در سال‌های اخیر صحنه سیاست آمریكا تغییرات زیادی كرده و برای نامزد شدن حتی از درون حزب هم باید توان مالی زیادی داشت یا از دوستان ثروتمند برخوردار بود.  این كنایه كارتر، موضوعی است كه در دو دهه اخیر توسط بسیاری از ناظران داخلی و خارجی انتخابات آمریكا مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته‌است.  

سیستم انتخاباتی آمریكا به‌گونه‌ای است كه تقریبا هر سال این كشور شاهد فضای انتخاباتی است.  انتخاب میان‌دوره‌ای نمایندگان مجلس و سنا در كنار انتخاب دو‌مرحله‌ای نامزدهای ریاست‌جمهوری، موجب می‌شود كه آمریكا هردو سال یك‌بار انتخابات داشته‌باشد و تبلیغات و مباحث پیرامون آن همه روزهای سال را به خوداختصاص دهد.  

در این شرایط، هزینه‌های انتخاباتی شامل تبلیغات و مناظره‌های رسانه‌ای و سفرها و سخنرانی‌ها، یكی از نكات قابل توجه، تأثیرگذار و جنجالی است.  هزینه‌های انتخاباتی در آمریكا تابع قوانین سختی است اما این قوانین از ارقام نجومی هزینه‌ها كم نمی‌كند. در تبلیغات انتخاباتی امسال برای رای‌گیری سال آینده ریاست‌جمهوری كه قرار است طی آن جانشین باراك اوباما انتخاب شود، اتفاق جدید و عجیبی افتاده كه تغییری در اقتصاد انتخابات آمریكا به حساب می‌آید.  ستاره این انتخابات تا اینجا دونالد ترامپ 69ساله نامزد جمهوریخواهان است.  

این یادداشت برخلاف صدها نوشته رسانه‌ای این روزها قرار نیست به چهره عجیب و سخنان جنجالی و واكنش‌برانگیز ترامپ بپردازد.  این چهره جنجالی عرصه سیاست این روزهای آمریكا علاوه بر همه این نكات، یك تفاوت دیگر هم با بقیه نامزدهای انتخاباتی سال‌های اخیر این كشور دارد.  ترامپ، موردی عجیب در اقتصاد انتخابات آمریكاست.  او برخلاف همه نامزدهای انتخاباتی سال‌های اخیر آمریكا دست كم در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری، وابستگی مالی به لابی‌های مختلف ندارد و از ثروت خودش در تبلیغات هزینه می‌كند. 

یكی از نكاتی كه باعث توجه و اقبال رای‌دهندگان آمریكایی در این مرحله از انتخابات به ترامپ شده، همین استقلال مالی است.  اكثر آمریكایی‌ها كه این روزها بیشتر از همیشه منتقد دولتمردان و سیاستمداران‌شان شده‌اند، وابستگی مالی حاكمان و احزاب به لابی‌های قدرت و ثروت را امری مذموم می‌دانند و آن را ریشه مشكلات و نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی درون كشورشان تلقی می‌كنند.  اكنون اما فردی وارد عرصه انتخابات شده كه به صراحت خطاب به لابی‌های مختلف از جمله لابی قدرتمند یهودیان گفته كه نیازی به پول آنها ندارد. 

او حتی گفته كه ممكن است مستقل از حزب جمهوریخواه نامزد انتخابات بشود.  یعنی وابستگی حزبی‌اش را هم می‌تواند انكار كند.  ترامپ ثروتی بین 5 تا 10 میلیارد دلار دارد كه آن را از كسب و كار ساخت‌و‌ساز خودش به دست آورده‌است.  او در فهرست ثروتمندترین‌های آمریكا در رده 121 جای گرفته‌است.  تحلیلگران آمریكایی می‌گویند یكی از دلایل توجه افكار عمومی آمریكا به ترامپ باوجود سخنان عجیب و خنده‌آور و دور از ذهنش، همین استقلال مالی اوست.  

بسیاری، انتخاب ترامپ حتی در فهرست نهایی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 آمریكا را امری بعید می‌دانند.  اما حتی اگر چنین هم نشود و او در همین مرحله از انتخابات حذف شود، تأثیری كه بر اقتصاد انتخابات در آمریكا گذاشته، می‌تواند فصلی جدید در عرصه سیاست این كشور بگشاید. 

کارشناس مسائل بین‌المللی