بخش صنعت، معدن و تجارت ایران با دارا بودن بیشترین سهم اقتصادی کشور، دارای تعامل گسترده ای با سایر بخش های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه ایران است و می تواند یکی از موثر ترین پیشران های اقتصادی کشور باشد. بنابراین آشنایی با وضع موجود، برنامه ها و سیاست های این بخش می تواند تصویر روشنی از وضعیت و توان آینده اقتصادی ایران در اختیار مخاطب قرار دهد.
بخش صنعت، معدن و تجارت نه تنها می تواند سهم بالایی در ساماندهی معیشت جامعه داشته باشد، بلکه می تواند اقتدار و کارآمدی کشور را برای دستیابی به امنیت، عدالت، رفاه، آزادی، استقلال و عزت ملی تقویت کند.
ارتباط گسترده این بخش با قسمت های مختلف مانند حوزه پولی و بانکی، بورس، تولید، توزیع، اشتغال، واردات، صادرات، ارتباط بین مصرف کننده و تولید کننده و بسیاری بخش های دیگر و میزان اثر گذاری و اثرپذیری از این بخش ها نشانگر اهمیت بالای شناخت صنعت، معدن و تجارت کشور است.
تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بخش صنعت در این استان رونق چندانی نداشته و به تعداد محدودی واحد صنعتی به صورت پراكنده خلاصه می شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به منظور ایجاد هماهنگی بهتر و استفاده مطلوب از امكانات زیربنایی و ارائه خدمات ضروری به متقاضیان احداث واحدهای صنعتی كه نتیجه آن رشد و پویایی صنعت و اقتصاد كشور بود وزارت صنایع لایحه تاسیس شركت شهرك های صنعتی ایران را پس از تصویب هیأت محترم وزیران به مجلس شورای اسلامی تقدیم و پس از تصویب و تایید شورای محترم نگهبان اقدام به تاسیس شركت شهرك های صنعتی ایران کرد.
در اجرای مفاد قانون تاسیس شركت شهرك های صنعتی ایران، در سال 1364 شركت شهرك های صنعتی سمنان تاسیس و فعالیت خود را آغاز کرد. شركت شهرك های صنعتی سمنان هم اكنون دارای 11 شهرك صنعتی مصوب در شهرهای سمنان، دامغان، شاهرود گرمسار، ایوانكی، شهمیرزاد، مهدی شهر, سرخه، آرادان و شهرك های تخصصی گچ عبدل آباد و افتر است. لازم به ذكر است شش ناحیه صنعتی لاسجرد، یاتری، ابرسیج، فولادمحله، صیدآباد، بیارجمند هم فعال هستند.
این شهرک ها و واحد های صنعتی از حیث سیاست گذاری، مدیریت، نظارت و کنترل زیر نظر سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فعالیت می کنند و با تعامل خوبی که بین این سازمان، بخش های تولیدی و سایر دستگاه های اجرایی صورت گرفته، اقدامات مفیدی در بخش صنعت شکل گرفته است.
بهروز اسودی در خصوص فعالیت های صنعتی این استان می گوید: به خاطر مشکل کم آبی در استان فعالیت های تولیدی و صنعتی از اقبال بیشتری برخوردار بوده است و در این میان فعالیت در حوزه معادن از ویژگی های مهم و برجسته این ناحیه است.
پتانسیل های صنعتی و معدنی و تجاری استان
اسودی ظرفیت ها و استعدادهای سمنان را بسیار خوب ارزیابی می کند و در مورد ویژگی های آن می گوید: سمنان با چهار استان پرجمعیت کشور همسایه است و به همین خاطر ظرفیت زیادی در بخش ایجاد واحدهای صنعتی و تولیدی برای تامین کالاهای مورد نیاز این استان ها و شهرهای اطراف دارد. به همین منظور 11 ناحیه صنعتی مصوب در سطح استان پراکنده هستند که به تشکل های صنعتی غیردولتی وابسته هستند.
بیش از 90 درصد فعالیت های تجاری و صنعتی استان توسط بخش خصوصی انجام می شود. اسودی درباره سایر مشخصات و استعدادهای این استان افزود: استان سمنان یکی از بهترین استان های معدنی کشور است. بیش از 40 نوع ماده معدنی از 70 ماده معدنی شناخته شده در استان سمنان وجود دارد که این موضوع بیانگر ظرفیت های کم نظیر استان سمنان در بخش معدن است.
وی با بیان اینکه سالانه حدود 20 میلیون تن از معادن استان استخراج انجام می شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر بیش از 500 معدن در این استان فعال هستند و اکتشاف و استخراج این معادن از لایه های سطحی معدنی است و تاکنون در استان هیچ گونه اکتشاف عمقی انجام نشده است.
اسودی نقاط قوت در بخش صنعت، معدن و تجارت استان را با توجه به اینکه به لحاظ معدنی و صنعتی در جایگاه مناسبی قرار دارد، این گونه برمی شمرد:
1- رتبه اول از نظر تولید معادن گچ و نمک سنگی و سلستین و زئولیت، سیلیس زینتی، سولفات سدیم سنگی
2- رتبه دوم در تولید سولفات سدیم پلایایی و فیروزه
3- رتبه سوم در تولید زغال سنگ و کرومیت
4- رتبه پنجم از لحاظ تعداد معادن
5- بهره برداری از 33 نوع ماده معدنی و تولید سالانه بالغ بر 17 میلیون تن مواد معدنی متنوع
6- تامین 50 درصد نمک و 40 درصد گچ کشور
7- قابلیت در توسعه صنایع معدنی و فرآورده های معدنی استان مانند تولید پتاس، فرآوری سلستین، فرآوری زئولیت، فرآوری فلورین، تولید مس کاتد از سنگ های مس اکسیدی، فرآوری طلا کانسنگی و پلاسری، فرآوری سنگ روی و تولید شمش منیزیم و ایجاد صنایع کلر.
8- همجواری با چهار استان پرجمعیت كشور
9- وجود امكانات زیربنایی در شهرك ها و نواحی صنعتی درمحدوده شعاع 120 کیلومتری به عنوان فرصت مناسب برای سرمایه گذاری
10- امكان استفاده از قانون معافیت 10 ساله صنایع انتقالی از تهران بزرگ به استان
11- واقع بودن استان در مسیر جاده ابریشم (شرق به غرب كشور) عبور ترانزیتی جاده شوسه، وجود راه آهن دوخطه و همچنین احداث مسیر كریدور شمال به جنوب كشور
12- تصویب ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در شهرستان سمنان، دامغان و گرمسار
13- تولید بیش از 780 قطعه خودرو و وسایل نقلیه در استان و ارسال آن به کارخانه های خودروسازی کشور
14- برخورد اری از شبكه های انتقال انرژی و پوشش شبكه مخابراتی و قرارگرفتن در كریدور بین المللی فیبر نوری
15- بهره مندی از نیروی متخصص كارآمد و ارزان قیمت با توجه به وجود دانشگاه ها و مراكز علمی و تخصصی
احیای بیش از 360 واحد تولیدی در استان
با بررسی مشکلات 211 واحد تولیدی و پرداخت تسهیلات به 156 واحد، تاکنون زمینه احیای 367 واحد تولیدی در استان فراهم شده است.
اسودی با بیان این مطلب در مورد اقدامات صورت گرفته در این خصوص می افزاید: تاکنون 2460 واحد صنعتی و کشاورزی استان سمنان برای دریافت تسهیلات رونق تولید در سامانه بهین یاب ثبت نام کرده اند، که از این تعداد 1237 واحد تولیدی برای دریافت تسهیلات به بانک های عامل معرفی شده اند. میزان مبلغ پرداختی تسهیلات برای رونق تولید و فعالیت دوباره یا افزایش میزان تولید این 1237 واحد تولیدی حدود 5هزار و 333 میلیارد ریال است.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سمنان با اشاره به توجه ویژه دولت تدبیر و امید به ثبات در بخش صنعت و معدن برای رونق اقتصادی و ثبات اشتغال، گفت: به ویژه در صنایع کوچک در سمنان، رویکرد اصلی حفظ اشتغال، افزایش اشتغال و افزایش بهره وری مدنظر است.
وی با اشاره به تعهد اشتغال 6هزار نفری از سوی واحدهای دریافت کننده تسهیلات رونق تولید در استان سمنان، افزود: پیش بینی می شود واحدهای معرفی شده به بانک، 4500 شغل جدید افزون بر پیش بینی ایجاد کنند و در این زمینه 73 درصد افزایش خواهیم داشت.
در استان سمنان حدود 1400 واحد دارای پروانه بهره برداری است و سهم اشتغال بخش صنعت در استان 38 درصد و سهم بخش صنعت از تولید ناخالص استان 22 درصد است.
اسودی به کارگروه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان سمنان اشاره کرد که تسهیلات از زمان آغاز نام نویسی واحدهای تولیدی دارای مشکل استان سمنان در سامانه بهین یاب تاکنون اعطاشده است.