بازار فراموش‌شده لباس‌های محلی ایرانی

ایران به واسطه موقعیت جغرافیایی خود همواره در میان کشور‌های خاورمیانه و خاور دور جایگاه خاصی داشته و دارد. کشور کهنسال ما از آغاز در کشمکش‌های جهان حضور داشته است، از این رو بسیاری از مظاهر فرهنگی ایران با کشورهای دیگر جهان در تعامل بوده‌است. یکی از مهم‌ترین این مظاهر فرهنگی و تمدنی پوشاک و نحوه پوشش در ایران است. مقوله‌ای که دستخوش تغییر و تحولات بزرگی تاکنون شده است و وسعت فوق‌العاده آن جستار و پژوهش‌های فراوانی را می‌طلبد که از نگاه اقتصادی به‌عنوان یک فرصت ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری در تولید و عرضه انبوه در بازار‌های داخلی و خارجی محسوب می‌شود.

تنوع بی‌نظیر پوشاک اقوام ایرانی، آگاهی از چگونگی تحولات پوشاک و پوشش در اقشار و حتی ادیان مختلف ایرانی و بررسی مد روز و به طور کلی تأثیر و تأثر این مهم می‌تواند شیوه‌های احیا و کاربرد‌های اقتصادی آن را نمایان کند، امری که پیش از این کمتر به آن توجه شده است. در ادامه به برخی از جنبه‌های اقتصادی و سود‌آوری پوشاک بومی ومحلی کشور که از تنوع بی‌نظیری برخوردار است اشاره می‌کنیم. موضوعی که می‌تواند الگوهایی برای سرمایه‌گذاری موثر در حوزه‌های خاصی از صنعت پوشاک باشد که کمتر به آن توجه شده است.

ابزاری برای جذب گردشگران خارجی

معرفی تاریخ پوشاک ایران زمین، شناساندن پوشاک و نوع پوشاک اقوام این کشور همراه با اطلاعات به روز شده این صنعت در کنار معرفی فرهنگ غنی و پتانسیل‌های سرشار موجود، جاذبه‌ای خاص برای گردشگران داخلی و خارجی ایجاد می‌کند که بالطبع از انزوا خارج شدن این صنعت در کشور، جذب گردشگر و افزایش میزان خرید آنها، حفظ و توسعه فرهنگی و اقتصادی و حتی صادرات را نیز به همراه خواهد داشت. معرفی یک محصول فرهنگی، اقتصادی و گردشگری که می‌تواند توجه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را جلب کند تا نمایش و شهرتی جهانی برای ایران به ارمغان بیاورد.

هرچند در بسیاری از برنامه‌ریزی‌های دولتی و خصوصی سعی در مدرن جلوه دادن جامعه ایران برای گردشگران خارجی می‌شود، تجربه نشان داده آنچه برای گردشگران خارجی اهمیت دارد دیدن چیزهایی است که تا پیش از آن امکان رویارویی با آن را نداشته‌اند. دیدن تصویری مدرن هر چند برای گردشگران داخلی در اولویت اول قرار دارد اما گردشگران خارجی بیش از هر چیز به دنبال فضاهای بکر و دست‌نیافتنی‌ هستند سفر گردشگران به مناطق گوناگون به منزله شناخت مقصد، تفریح، خرید و پرکردن اوقات فراغت است. آشنایی نزدیک با مردمان مقصد مورد نظر، آداب و رسوم، فرهنگ وسنن آنان بی‌شک بسیار جذاب و خاطره‌ای تکرار نشدنی خواهد بود. آشنایی با لباس اقوام محلی ایرانی و المان‌های به‌خصوص آنها و حتی امکان پوشیدن و عکاسی و خرید احتمالی به شمار گردشگران می‌افزاید و رونق اقتصادی و فرهنگی منطقه مورد بازدید را در پی خواهد داشت.

تولید صنعتی در خدمت محصولی کاملا سنتی

تولیدپوشاک بومی یا پوشاک الهام گرفته از لباس‌های محلی اقوام مختلف ایرانی یکی از پتانسیل‌هایی است که به سادگی می‌تواند جای خود را در بازار صنایع دستی کشور باز کند. در سال‌های اخیر شرکت‌های معدودی در سطح نه‌چندان وسیع سعی در جای دادن آن در سبد خرید خانوار‌های ایرانی داشته‌اند، پوشاکی که بیشتر در تعریف مجلسی جای گرفته و با قیمت‌های بسیار بالا به مشتریان خاص عرضه می‌شود. از این رو یکی از پتانسیل‌ها بکر صنعت پوشاک کشور سرمایه‌گذاری در این بخش است پوشاکی که امروزه به‌صورت کاملا سنتی تولید می‌شود می‌تواند در ساختار صنعتی و با هزینه‌های تمام شده بسیار پایین‌تر تولید شود. بنابراین مشتریان بیشتری هم به دلیل مزیت‌های قیمتی متقاضی آن خواهند بود. این یک پیشنهاد مشخص برای سرمایه‌گذاران خوش فکر و عاشق ریسک است.

اهرمی قدرتمند برای گردشگری خلاق

حال باید دید که چگونه در کنار معرفی فرهنگ و هنر می‌توان به درآمدزایی، اشتغال و کارآفرینی دست یافت. همان‌طور که در مطالب پیشین همین بخش نیز عنوان شده بود؛ عقیده ما بر این است که مسائل فرهنگی در کنار معرفی اثربخش می‌تواند درآمد خوبی به همراه داشته باشد. در درجه نخست، این‌گونه موارد باید به خوبی به جامعه‌شناسانده شود، از اقشار مختلف مردم گرفته تا مسئولان امر و سرمایه‌گذاران و همچنین نقاط قوت و ضعف آن به‌خوبی توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد و به وضوح مشخص شودکه دقیقا در چه حیطه‌ای و در کدام بخش‌ها می‌توان سرمایه‌گذاری کرد تا سود‌آوری مناسبی برای فعالان این بخش به همراه داشته باشد.

از آنجا که اقتصاد ما و برنامه‌های استراتژیک اقتصادی توسط دولت تعیین می‌شود، انتظار می‌رود در ابتدای امر وظیفه معرفی برخی فرصت‌ها، سرمایه‌گذاری و هدایت و توجیه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را دولت بر عهده گیرد اما در راستای کمرنگ شدن نقش دولت در مباحث سرمایه‌گذاری و همچنین به‌علت بیشتر شدن نقش و نفوذ سرمایه‌گذاران بخش خصوصی واقعی در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های مهم اقتصادی، لازم است دیگر بخش‌ها هم در این زمینه‌ها بسیار فعال و اثربخش ظاهر شوند نباید همه بار را بر دوش دولت گذاشت چرا که سرمایه‌های دولت محدود است از این رو راهی برای پیشرفت در مسیر چشم‌انداز‌های توسعه نخواهیم داشت.

رابطه مستقیم توسعه صنایع دستی و پوشاک با جذب گردشگر می‌تواند ما را در این امر رهنمون سازد و اهمیت موضوع را بیشتر روشن کند. پوشاک اقوام ایرانی خود به تنهایی می‌تواند گردشگران داخلی و خارجی را مجذوب کند. جذب گردشگر دریچه‌ای است برای عرضه و نمایان ساختن توانمندی‌ها در کنار سودآوری و اشتغال. ایران زمین تاریخی 8هزار ساله در زمینه پوشاک دارد که در نوع خود بی‌نظیر بوده و می‌تواند الهام بخش آثار هنری طراحان عرصه پوشاک باشد. همچنین گردشگر و بازدید‌کنندگان فراوانی را به سوی خود جذب کند. از دیدگاه صنعت توریسم، گردشگری خلاق، گردشگری فرهنگی و گردشگری خرید همگی در این مبحث جایگاه مهم و مستحکمی را دارا هستند.

حال با در کنار هم گذاردن این عوامل می‌توان قدمی در خور این هنر برداشت. از این رو تعامل تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران، مسئولان کشور و هنرمندان می‌تواند گامی در جهت توسعه این مهم باشد. آشنایی تولید‌کنندگان پوشاک و سرمایه‌گذاران با هنرمندان و طراحان نیز نقطه عطفی جهت توسعه این هنر- صنعت است.