گزارشی از اولویت های سرمایه گذاری در بازار مرکبات / انبار و صنایع فرآوری بسازید

از جمله مهم ترین مشکلات تولید در ایران این مسئله است که بسیاری از گام های تولیدی در ایران، در نخستین گام های تولید راکد شده اند و به دلایل بسیاری از بازارهای جهانی عقب مانده اند. در بازار مرکبات ایران هم این نکته به وضوح هر چه تمام تر به چشم می خورد. هنوز سرمایه گذاری در احداث باغات است و با وجود کم آبی ها و شرایط نامساعد جوی و محیطی در ایران، هر روز بیشتر از دیروز تیشه به ریشه این آب و خاک می خورد.

در حالی که اگر گام ها بعدی تولید نیز برداشته شوند و علاوه بر ایجاد باغ و خام فروشی میوه ها گامی فراتر نهاده و در ایجاد خطوط تولید محصولات فرآوری شده از این مرکبات، سرمایه گذاری شود، سودآوری به مراتب بیشتری نصیب دست اندرکاران این حوزه می شود.

از آنجایی که در ایران همچنان کشت وکار مرکبات رواج بیشتری دارد،در این زمینه گفت وگویی داشته ایم با مهندس علی بهشهری که از تولید کنندگان مرکبات در استان مازندران است. این تولیدکننده که حرفه خود را از پدرش به ارث برده و تقریبا به اندازه سن و سالش با مرکبات کار کرده است درباره صنعت مرکبات کاری ایران به «فرصت امروز» می گوید: پتانسیل ایران برای کشت و کار این گونه های ارزشمند بسیار زیاد است و حداقل در استان های شمالی عامل محدود کننده  کم آبی، تولید یا گسترش مرکبات کاری را تهدید نمی کند. کیفیت محصولات مرکبات ایران بسیار بالا ارزیابی می شود و استاندارد های لازم برای صادرات و ارزآوری را داراست.

وی ادامه می دهد: دلالان از بزرگ ترین مشکلات بخش کشاورزی به صورت عام و مرکبات به صورت خاص  هستند. تمام زحمات را کشاورز متحمل می شود و با انواع و اقسام مشکلات دست و پنجه نرم می کند و در آخر دلالان همه دسترنج شان را با قیمت نازل می خرند سپس مرکبات خریداری شده از کشاورزان را با بسته بندی در انبارها و ارسال به استان های کشور با قیمت دو الی سه برابری نسبت به قیمت خرید، به  فروش می رسانند، به این ترتیب بیشترین زحمت نصیب کشاورزان است و بیشترین سود نصیب دلالان و واسطه ها.

گامی از کشت فراتر بنهیم

دولت باید نقش واسطه ها را از همه بخش های تولید تا مصرف مرکبات کاهش دهد تا کشاورزان و مصرف کنندگان متضرر نشوند. این تولید کننده مرکبات سپس به نبود انبارهای مجهز، عدم توجه به مسایل پس از برداشت به میزان کافی یا بالا بودن هزینه های آنها اشاره می کند و می افزاید: در استان مازندران حدود ۱۲۰هزار هکتار مرکبات کاری وجود دارد و عملکرد متوسط این خطه از کشور حدود 2میلیون تن در سال است که با توجه به این حجم برداشت می توان تخمین زد از هر هکتار ۱۸تن برداشت مرکبات انجام می شود.

به  دلیل عدم وجود انبارهای فنی و استاندارد، کمبود صنایع تبدیلی و فرسوده شدن ماشین آلات کارگاه های آب میوه گیری، نبود وسایل حمل و نقل دارای شرایط مطلوب و استاندارد و عدم توجه ویژه به مسایل بسته بندی که یکی از نکات اساسی جهت صادرات محصولات کشاورزی است، سالانه بخش قابل توجهی از میوه های تولیدشده با وجود کیفیت و کمیت مناسب ضایع شده و خسارت هنگفتی را به تولیدکنندگان و عرضه کنندگان این محصول وارد می کند.

سرمایه  مورد نیاز و هزینه های تولید

مهندس بهشهری به اهمیت ورود سرمایه گذاران برای احداث مراکز انبارداری به روز و مجهز و همچنین صنایع فرآوری و حمایت دولتی برای ایجاد پایانه های میوه، سبزی و گل اشاره می کند و آنها را از مواردی برمی شمرد که می تواند مشکلات را تا حدودی بهبود بخشد.

در بخش دیگر مصاحبه، این تولیدکننده درباره اشتغال زایی مرکبات کاری این گونه می گوید: به صورت میانگین هر هکتار باغ مرکبات پس از احداث و استقرار نیازمند یک کارگر دایمی و در حدود 2ماه از سال برای انجام عملیات باغی مانند هرس، پاکن، مبارزه با آفات و علف های هرز و از همه مهم تر برداشت 10 تا 15کارگر فصلی است.

براساس اطلاعاتی که دکتر امین و همچنین مهندس بهشهری در اختیار «فرصت امروز» قرار دادند، هزینه ها و سود احداث باغ مرکبات به صورت تقریبی به این صورت تخمین زده می شود: برای هر هکتار باغ، در حدود 25میلیون تومان هزینه احداث (تهیه نشا، کاشت، لوله کشی برای آبیاری تحت فشار قطره ای، طراحی باغ، آنالیز آب، خاک و...) مورد نیاز است.

البته در این تخمین هزینه احداث چاه و تجهیز آن محاسبه نشده که خود بالغ بر بیش از 200میلیون تومان است و به جز باغداری های کلان برای تولیدکنندگان کوچک صرفه اقتصادی نخواهد داشت. همچنین هزینه های دیوار یاحصارکشی هم حساب نشده که می تواند بین 25 تا 35میلیون تومان باشد. البته این موارد قسمتی از هزینه های ثابت است و در درازمدت جبران می شود.

درآمد باغ مرکبات با در نظر گرفتن عملکرد 15تن و قیمت 5هزار تومان برای هر کیلوگرم محصول تولیدی، حدود 75میلیون تومان در هر سال است. باید توجه داشت که بین کاشت درختان تا به بار رفتن آنها حداقل یک دوره 5 تا 6ساله زمان لازم است.