استفاده از انرژی خورشیدی و بادی برای ایرانیان صرفه ندارد. زیرا هزینه راهاندازی چنین سیستمهایی بسیار بالاست. باید کنتور منازل عوض شود و یکسری زیرساختهای لازم برای استفاده از این انرژی ایجاد شود. در نقطه مقابل برقی که نیروگاههای حرارتی تولید میکنند به حدی ارزان است که مردم علاقهای ندارند برای انرژیهای پاک سرمایهگذاری کنند. این در حالی است که در دانمارک مردم یکسوم درآمد خود را صرف پرداخت هزینه انرژی میکنند. زیرا نفت، گاز و غیره در این کشور بسیار گران است.
بنابراین مردم حساب میکنند که با راهاندازی سیستمهایی خورشیدی، در هشت تا 9 سال سرمایهگذاری اولیه آنها بازگشت داده میشود. ضمن آنکه هزینه پرداختی برای انرژی توسط آنها بسیار کاهش مییابد. اما در ایران زمان بازگشت سرمایهگذاری انجام شده برای انرژیهای نو، به دلیل سوخت ارزان، 30 تا 35 سال است. بنابراین اگر دولت بخواهد این شکل از انرژی در زندگی مردم بیشتر استفاده شود، یا باید قیمت سوخت را اصلاح کند یا اینکه استفاده از انرژی خورشیدی را اجباری کند.
مردم ایران فقط در صورتی که خیلی علاقهمند به حفظ محیطزیست باشند به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر میروند. آبگرمکن خورشیدی تنها سیستمی است که برای استفاده در منازل ایران صرفه اقتصادی دارد. زیرا سیستم آن بسیار ساده بوده و تجهیزات خاصی نمیخواهد. فقط باید یک پمپ و یک منبع برای پشت بام خریداری شود. با استفاده از این سیستم حتی از گاز هم در مواقعی که نمیتوان از انرژی خورشیدی استفاده کرد، میتوانیم استفاده کنیم. برای استفاده از آبگرمکن خورشیدی نیازی به تغییر سیستم منازل نیست و با استفاده از آن مصرف گاز کاهش مییابد در نتیجه ارزش مضاعفی را برای مصرفکننده ایجاد میکند.
اگرچه استفاده از ماشینهای برقی به دلیل آلودگی کمتر در محیطزیست، با استقبال اروپاییان مواجه شدهاست، اما استفاده از این ماشینها برای ایرانیان بهصرفه نیست. زیرا تولید برق در نیروگاههای ایران گران تمام میشود و برای مردم بهصرفه است که به جای خرید اتومبیل برقی، انواع بنزینسوز آن را تهیه کنند. از سوی دیگر تهران در مقایسه با سایر کلانشهرهای دنیا جمعیت زیادی را در خود جای داده و بسیار آلوده است.
بنابراین دولت میتواند برای حل مشکل آلودگی شهر تهران استفاده از اتومبیلهای برقی را در این شهر ترویج کند و برای آنکه مردم تشویق شوند از این ماشینها استفاده کنند، برق را در طول شب ارزانتر به مشترکان بفروشد. این شیوه در بسیاری از نقاط دنیا رایج بوده و حتی برخی کشورها مثل دانمارک در راستای حفظ محیطزیست برای مصرف انرژی مازاد خود به کشورهای دریافتکننده برق، پول هم پرداخت میکنند.
دانمارک برق بادی مازاد دارد. این کشور انرژی مازاد خود را در شبها به دولت سوئد میدهد تا با استفاده از این انرژی، آب دریا را پمپاژ کرده و در طول روز برای تولید برق با استفاده از توربینهای آبی به کار گیرد. اگر دولت ایران تبادلات برقی خود را با کشورهای همسایهاش افزایش دهد، میتواند بخشی از نیازهای خود را بدون ایجاد نیروگاههای جدید تامین کند. ضمن آنکه تغییر در سیاستگذاریها در بخش قیمت برق و ارائه برق ارزان سبب میشود که مردم الگوی زندگی خود را تغییر داده و بخشی از کارهای خود را در شبها انجام دهند. به این ترتیب بار شبکه در روز که زمان فعالیت مدارس، ادارات و غیره است کم شده و نیازی به ایجاد نیروگاههای جدید برای تامین نیازهای خود ندارد.
* کارشناس شرکت انرژی اسپایرن دانمارک