یارانه یا سوبسید، از دهه 70 شمسی در کشور بر سر زبانها افتاد. زمانی که دولت سازندگی طرح «آزادسازی اقتصادی» یا «جراحی اقتصادی» را به قصد پایهگذاری «اقتصاد آزاد» در کشور مطرح و سپس اجرا کرد. در ادامه این ماجرا، در اواخر دولت دهم، طرح تحول اقتصادی با حذف یارانهها یا هدفمندسازی یارانهها اجرا شد. قرار شد دولت از محل حذف یارانهها، بخشی از آن را به مردم، صنعت و کشاورزی بپردازد. پرداخت یارانه عمومی از همان ابتدای اجرای این قانون آغاز شد و تاکنون ادامه دارد اما یارانه به بخش تولید (صنعت و کشاورزی) در حد حرف باقی ماند. البته هرازگاهی کمکهای کوچکی به بخش کشاورزی انجام میشود اما دائمی و پایدار نیست.
پس از افزایش سه برابری قیمت شیر و لبنیات از اواخر سال 90 و همزمان با طرح هدفمندسازی یارانهها، دولت باید از محل درآمد آن به دامداران برای خرید علوفه یارانه پرداخت کند. در سه سال گذشته یارانه دامداران با بینظمیهایی همراه بوده است بهگونهایکه هنوز از ابتدای امسال تاکنون مبلغی دریافت نکردهاند و از بابت علوفه سال پیش (ششماهه 92) نیز از دولت طلبکارند. در این بحبوحه و درحالیکه دامداران برای ادامه تولید با مشکلات بسیاری روبهرو هستند، کارخانههای لبنی نیز از مصوبه دولت مبنی بر خرید شیر خام با نرخ 1440 تومان سرپیچی میکنند و شیر خام را زیر قیمت (1150) میخرند. درحالیکه از ابتدای امسال کارخانههای لبنی 15 درصد بر قیمت محصولات خود افزودهاند، اما حاضر نیستند شیرخام را به قیمت مصوب دولتی (1440 تومان) بخرند.
صنایع لبنی زیر بار اجرای مصوبه دولت نمیروند
سیروس روستا، رییس هیاتمدیره اتحادیه مرکزی دامداران ایران، درباره مشکلات دامداران به «فرصت امروز» میگوید: ستاد تنظیم بازار مدتهاست قیمت شیر خام را تعیین کرده است اما کارخانههای لبنی زیر بار نمیروند و قوانین را اجرا نمیکنند. ما همچنان شیر را به قیمت پایین و حتی ارزانتر از سال پیش میفروشیم و چارهای نداریم. درحالیکه قیمت جهانی غلات از سال گذشته تاکنون حدود 20 درصد افزایش داشته اما قیمت شیر خام نهتنها افزایش نیافته بلکه کاهش نیز داشته است.
وی با انتقاد از عملکرد صنایع لبنی و قانونشکنی آنها، اظهار میکند: قانون افزایش قیمت شیر خام به تصویب دولت رسیده و امضای معاون اجرایی رییسجمهوری نیز بر آن حک شده اما قدرت کارخانهها به اندازهای است که قانون مصرح دولت را اجرا نمیکنند.
دامداران یارانه نمیخواهند
روستا تصریح میکند: یک سال است که دولت به ما یارانهای پرداخت نکرده و خرج دامداریها بالا رفته و هزینهها کمرشکن شده است. در چنین وضعیتی چگونه میتوان به تولید ادامه داد؟ دولت مبلغ 450 میلیارد تومان یارانه به دامداران اختصاص داده و این مبلغ اگر بهصورت کامل هم به دامداران پرداخت شود برای ششماهه دوم سال است درحالیکه هنوز از بابت ششماهه نخست و همچنین اسفندماه 92 از دولت طلبکاریم.
وی با اعلام این موضوع که دامداران یارانه نمیخواهند، تصریح میکند: ما یارانه نمیخواهیم. دولت اگر میخواهد از ما حمایت کند بهتر است شیر را به نرخ واقعی از دامداران بخرد و یارانه مورد نظر را به کارخانههای لبنی بدهد تا شیر ارزان به مردم ارائه دهند. اگر میتوانند جلوی کارخانهها را بگیرند تا آنها بهآسانی قوانین را زیر پا نگذارند و شیر خام را به نرخ مصوب از ما بخرند.
روسـتـا ادامه میدهد: وضعیت دامداران به اندازهای نامناسب است که حسرت سالهای گذشته را میخورند و هیچ امیدی به آینده این صنعت بزرگ و مهم ندارند.
فروش گاوهای آبستن برای تامین هزینههای دامداری
ناصر مقدسی، رییس اتحادیه گاوداران صنعتی استان تهران نیز در گفتوگو با «فرصت امروز»، شرایط و وضعیت دامداران را بسیار نامناسب توصیف و اظهار میکند: دامداران اکنون با ضرر و زیان تولید میکنند و در هر کیلوگرم شیر تولیدی 240 تا 300 تومان زیان میدهند. برخی از دامداران که توان مالی کمتری دارند، گاوهای آبستن را میفروشند تا برای سایر دامها علوفه تهیه کنند. این مسئله، صنعت بزرگ دامداری کشور را بسیار آسیبپذیر و شکننده کرده است.
وی ادامه میدهد: به این ترتیب گاوها خودشان را میخورند چون هزینههای نگهداری دامهای سنگین بالاست و درآمد دامداران پاسخگوی هزینهها نیست. ما هنوز بابت یارانه سال 92، شش ماه از دولت طلبکاریم و از ابتدای امسال تاکنون نیز یک ریال یارانه دریافت نکردهایم.
مقدسی به نارضایتی دامداران و تجمع آنها جلوی دفتر معاونت راهبردی ریاست جمهوری در هفته گذشته اشاره و اظهار میکند: در ادامه این تجمع، جناب دکتر نوبخت، معاون راهبردی رییسجمهوری از دامداران دعوت کرد تا در سالن حضور یابند و خواستههایشان را در صورتجلسهای بیان کنند. ایشان قول پیگیری دادند و ما نیز امیدواریم مشکلات دامداران هرچه سریعتر حل شود.
کنترل تورم لبنیات از جیب دامداران
وی با انتقاد از عملکرد سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرفکننده، میگوید: این سازمان در حال حاضر تنها به منافع آنی مصرفکننده میاندیشد درحالیکه اگر مشکلات تولیدکنندگان ادامه یابد در آینده منافع مصرفکنندگان نیز به خطر میافتد. از سازمان حمایت انتظار داریم به مشکلات دامداران نیز رسیدگی و توجه کند. ادامه این روند، به نابودی صنعت دامداری کشور میانجامد.
رییس اتحادیه گاوداران صـنـعـتی استان تهران، میافزاید: سازمان حمایت در این موضوع، توصیه رییسجمهوری مبنی بر اینکه افزایش بیش از 15 درصد کالاها ممنوع است را بهانه میکند چون کارخانههای لبنی که از ابتدای سال قیمتها را افزایش دادهاند خواستار افزایش 11 درصد دیگر هستند. در این میان گویا تنها دامداران باید بهای کنترل تورم محصولات لبنی را بدهند و از جیب آنها بازار این کالاها تنظیم شود!
رکنی: بهزودی یارانه 3ماهه نخست پرداخت میشود
حسن رکنی، معاون تولیدات امور دام وزارت جهاد کشاورزی، درخصوص مشکلات دامداران و یارانههایی که تصویب میشود اما پرداخت نمیشود به «فرصت امروز» میگوید: دولت ماهانه مبلغ 75 میلیارد تومان برای یارانه علوفه به دامداران مصوب کرده است و وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه در حال پیگیری است تا مبلغ مورد نظر به دامداران پرداخت شود.
وی در باره مصوبه اخیر دولت مبنی بر 450 میلیارد تومان یارانه به دامداران، اظهار میکند: این مبلغ برای شش ماهه دوم سال اختصاص داده شد و ما در حال پیگیری برای پرداخت یارانه سه ماهه نخست امسال هستیم که امیدواریم بهزودی محقق شود.