اقتصاد به چند بخش مهم تقسیم میشود؛ کشاورزی، منابع و خدمات. بخش مهم که 20 درصد GNP کشور را به خودش اختصاص داده، کشاورزی است که باید برای احیای آن تلاش زیادی شود. کشاورزی در سالهای اخیر ضررهای زیادی را تجربه کرده است. این بخش باید مکانیزه شدن و مدرنسازی را به خود ببیند تا پیشرفت کند و امروز دیگر روشهای سنتی به صرفه نیست و زمان و انرژی زیادی باید برای آن صرف کرد.اگر مکانیزاسیون صورت گیرد شاهد بازدهی بالای آن خواهیم بود و میتوانیم مقیاس واحد را افزایش دهیم. امام خمینی(س) هم نظرش بر همین پایه بود که اگر ما روز به روز کشاورزیمان گسترش پیدا کند میتوانیم حداکثر استفاده را از حداقل منابع ببریم.
شاید صحبتهای ایشان ساده به نظر بیاید، اما کارشناسان حرف امام را به خوبی درک میکنند و از بزرگی و مهم بودن آن باخبرند. بخش صنعت هم 25 درصد GNP کشور را به خود اختصاص داده و بخش قابل توجهی از نیروی کار را به خودش مشغول کرده است. اقتصاد ایران متاسفانه رابطه تنگاتنگ و وابستهای به صنعت نفت دارد. کارخانهها باید بازسازی و نوسازی شوند و شرایطی برای آنها فراهم شود که بتوانند تولید مورد نیاز جامعه را انجام دهند. توسعه مراکز صنعتی میتواند روی اقتصاد کشور بسیار تاثیرگذار باشد.
ما باید از ابزار تولید خوب استفاده کنیم و کارخانجات بیکار یا نیمهتعطیل را احیا کنیم همچنین از ظرفیتهای در دسترس به درستی استفاده شود تا شاهد چنین مشکلاتی نباشیم. کالاهای مصرفی و واسطهای را بیشتر کنیم و تولید مواد اولیه را انجام دهیم یا از مواد اولیهای که وارد میشود حداکثر استفاده را ببریم. در بخش صنعت قطعا جای کار بسیار زیادی داریم و باید تلاش زیادی صورت گیرد. ایران پتانسیل نیمه صنعتی شدن را دارد و این مهر میتواند روی پیشانی ایران باشد. بخش مهم دیگر خدمات است. در این بخش کالایی تولید نمیشود اما میتواند زمینهساز تولیدات دیگر باشد.
در حوزه خدمات کالاهای غیرمحسوسی مانند آموزش، بهداشت، فرهنگ و گردشگری وجود دارد که همه این موارد 55 درصد GNP را به خود اختصاص میدهد که باید مورد توجه قرار گیرد. اقتصاد ما در حال حاضر راهی جز رونق ندارد به این دلیل که ثبات در شرایط اقتصاد فعلی میتواند کشور را با مشکل بسیار زیادی مواجه کند. البته هماکنون هم کشور مشکلات زیادی را در بخشهای مختلف تجربه کرده است و باید به همه آنها رسیدگی و موانع آن مرتفع شود.
اقتصاد نفتی یک بیماری به دنبال دارد، این شرایط را دولتسالاری مینامند و اقتصاد نفتی، دولت را در این زمینه تقویت میکند، اما بحث اینجاست که نفت همیشه در دسترس نیست و تمام شدنی است و باید چارهای اندیشید که هم منابع کشور از دست نرود و هم دولت بتواند خارج از نفت درآمدهایی کسب کند. در این شرایط دولت نیاز زیادی به مردم برای کسب درآمد ندارد و بیماری اقتصادی از همین جا شروع میشود.شرایط مردمسالاری باید در جامعه حاکم شود تا شاهد اقتصاد مولد باشیم و تولیدات داخلی را افزایش دهیم و بعد از آن باید برنامه صادرات را داشته باشیم.
دولتهای نهم و دهم در تمام طول تاریخ نفت ایران بیشترین درآمد نفتی را داشتند و متاسفانه نتوانستند از این درآمد در بخشهای مهم استفاده کنند و این موضوع ضربه سنگینی به اقتصاد ایران زد و جبران آن در بعضی بخشها بسیار مشکل است.دولت یازدهم باید سعی کند از درآمد نفتی فاصله بگیرد و در یک دوره میانمدت صندوق توسعه ملی را گسترش دهد. دو دولت اخیر درآمدهای خود را صرف هزینههای جاری و گسترش دولت کردند، اما دولت یازدهم باید زیرساختهای خود را تقویت کند.
اقتصاددان